همبستگی تهدیدهای امنیتی-دفاعی با سطوح توسعه در استان کردستان با رویکرد آمایش سرزمین

آمایش محیط

مقاله 10، دوره 12، شماره 45، شهریور 1398، صفحه 199-223   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سید مصطفی هاشمی^{* 1}؛ عباس علی پور²؛ امیر فتحی³

¹(دکتری تخصصی جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

²(استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه جامع امام حسین (ع))

³(کارشناسی ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه تهران)

چکیده

با توجه به گستردگی و پیچیدگی روابط داخلی و خارجی در کشورهای مختلف و با توجه به گسترش ناامنی در منطقه، تهدیدهای امنیتی-دفاعی از اهمیت بالایی برخوردار است و در استان‌های مرزی از حساسیت بیشتری برخوردارند. حفظ امنیت و گسترش آن در مناطق مرزی از مهم‌ترین دغدغه‌ی کشورها با مرزهای طولانی با همسایگان است. در دیدگاه‌های نوین امنیت‌سازی در ارتباط با مناطق مرزی، بر استراتژی توسعه‌پایدار در این مناطق تأکید می‌کنند. این پژوهش با رویکرد کاربردی، برآن است با روش‌ تحلیلی-اکتشافی، به بررسی تهدیدهای امنیتی-دفاعی در شهرستان‌های استان کردستان بپردازد و ارتباط بین این تهدیدها و شاخص‌های توسعه را با کمک همبستگی پیرسون بسنجد. اطلاعات این پژوهش از طریق مطالعه اسنادی، کتابخانه‌ای و پرسشنامه‌ای به‌دست آمده است. این پژوهش به بررسی نظریه‌ها در ارتباط با همبستگی امنیت و دفاع با توسعه، در استان کردستان به عنوان نمونه موردی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که بین شاخص‌های امنیتی-دفاعی و شاخص‌های بهداشتی‌درمانی و اقتصادی ارتباط معنادار وجود دارد. اما بین تهدیدها و شاخص‌های فرهنگی، حمل و نقل، زیربنایی و مجموع کلیه شاخص‌ها ارتباط معناداری مشاهده نشد. در نهایت نیز به ارائه راهبرد برای استان با کمک نخبگان پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

آمایش سرزمین؛ تهدیدهای امنیتی- دفاعی؛ توسعه؛ استان کردستان

مراجع

 

1-  امینی، محمد تقی. پیرعلی، علرضا و سیادت، سعیده. 1394. راهبردهای بهبود احساس امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان شهر شیراز). سال پنجم. شماره‌ی پانزدهم. 27-62.

2-  بهرامی، یوسف و خوش‌منش، مهتاب. 1395. سنجش رابطه بین توسعه اشتغال و ارتقای امنیت در مناطق آزاد تجاری- صنعتی (مورد مطالعه: منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی بندر انزلی)، نظم و امنیت انتظامی، سال نهم. شماره دوم. 73-96.

3-  تریف، تری، کرافت، اس.، جیمز، ل.، مورگان، پ.، 1384. مطالعات امنیتی نوین، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 368 ص.

4-   تودارو، م.، 1391، توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، چاپ اول، کوهسار، 558 ص.

5-  جاجرمی، کاظم. پیشگاهی فرد، زهرا و مهکویی، حجت. 1392. ارزیابی تهدیدات زیست‌محیطی در امنیت ملی ایران. راهبرد. سال بیست و دوم. شماره 67. 193-230.

6-  حسین‌خانی، الهام. 1392. سیاست‌گذاری راهبرد دفاعی: مطالعه موردی پدافند غیرعامل. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی. سال نهم، شماره بیست و سوم. 223-245.

7-   خلیلی، رضا. 1381. مهاجرت نخبگان، پدیده‌ای اجتماعی یا موضوع امنیت ملی. مطالعات راهبردی. سال پنجم. شماره دوم. 416-435.

8-  رحمانی فضلی، عبدالرضا و سعیدی، عباس. 1394. پیوستگی توسعه و امنیت مناطق مرزی جستاری در مفهوم شناسی. جغرافیا. سال سیزدهم. شماره 47. 7-33.

9-   رنجبر، محسن. 1388. اهمیت توجه به امنیت اقتصادی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور. اطلاعات سیاسی-اقتصادی. 273-284.

10-  سجادپور، سید محمد کاظم. رفعتی آلاشتی، زینب. 1390. سیاست‌ خارجی، بهداشت و امنیت بین‌المللی: چهارچوب‌های مفهومی و عملیاتی. فصلنامه روابط خارجی. سال سوم. شماره سوم. 113-142.

11-  سرور، رحیم. محمدی‌حمیدی، سمیه و ویسیان، محمد. 1393. بررسی شاخصهای توسعه در مناطق مرزی در راستای تحقق امنیت پایدار (مطالعه موردی شهرستانهای مرزی استان آذربایجان غربی). جغرافیای انتظامی. سال دوم. شماره هفتم. 25 - 54.

12-   سریع القلم، محمود، 1396. عقلانیت و آینده توسعه‌یافتگی در ایران، چاپ اول، فرزان روز. 482 ص.

13-  سیدان، فریبا و سلطان‌پور آشتبینی، اکرم. 1393. سنجش رابطة دسترسی به امکانات و خدمات شهری، امنیت و بهداشت محله و کیفیت زندگی زنان در شهر تهران (با تأکید بر نیازهای ویژة زنان منطقه 2 تهران). جغرافیا و توسعه فضای شهری. سال اول. شماره 1. 65-76.

14-  شرفی، حجت اله. 1394. جایگاه پل‌های هوایی در امنیت اجتماعی-ترافیکی شهروندان (مطالعه موردی: مناطق 1 و5 شهر کرمان). فصل‌نامه آمایش محیط. شماره 33. 95-112.

15-  طاهری، بهمن و مسلمی، حسین. 1391. ماهیت و ابعاد جنگ رسانه مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در دفاع ملی و دفاع همه جانبه. امنیت ملی. سال دوم. شماره 9. 175- 226.

16-  طحاری مهرجردی، محمدحسین. بابایی میبدی، حمید. مروتی شریف‌آبادی، علی، 1391.  رتبه­بندی استانهای کشور جمهوری اسلامی ایران از لحاظ دسترسی به شاخصهای بخش بهداشت و درمان. مدیریت اطلاعات سلامت. دورهی نهم. شماره‌ی سوم. 356-369.

17-  عندلیب ، ع.، 1380، نظریه‌های پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران، چاپ دوم، دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 254 ص.

18-  فرجی ملایی، امین. علیوردیلو،‌هادی و حسینی‌امینی، حسن. 1394. آمایش دفاعی سرزمین از منظر پدافند غیر عامل. جغرافیا. سال سیزدهم. شماره 45. 247-274.

19-  کریمی، مرتضی و وفایی، علی‌اکبر، 1392. امنیت‌سازی توسعه پایدار مناطق مرزی (مطالعه موردی: شهر مریوان). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. سال چهارم. شماره پانزدهم. صص 95-112.

20-  منعام، محمدرضا. ضرابیان، فرناز. 1391. تاثیر طراحی فضاهای سبز حاشیه بزرگ راه‌های درون شهری در ایجاد احساس امنیت نمونه موردی: بزرگ راه شهید همت، تهران. آمایش محیط. وره 5. شماره 16. 1-16.

21-   نویدنیا. منیژه. 1388. چشم‌انداز پلیس؛ امنیت و سرمایه اجتماعی. فصلنامه مطالعات راهبردی. سال دوازدهم. شماره دوم. 29-46.

22-    Akhbari, M., Gham Parvar, A., Bazleh, A. 2015. Political explanation for Sustainable Development: Case Study of Iran. [In Persian]. Geopolitics Quarterly. 11(3): 33-58.

23-    Buzan, B. 1991. People state and fear; Second Edition, Boulder Co Lynne Rienner. ecpr press: 348P.

24-    Engerer,H., 2009. Security Economics: Definition and Capacity, Economics of Security, Economies of Security. https://ideas.repec.org.

25-    Ghaderi Hajat, M., Abdi, E., Jalili Parvaneh, Z., Bagheri Saranjianeh, N., 2010. Explanation of the Role of Border Markets in Sustainable Development and Security of the Environs. Geopolitics Quarterly. 6(3).121-151.

26-    Goletsis, Y., Chletsos, M., 2011, Measurement of development and regional disparities in Greek periphery: A multivariate approach, Socio-Economic Planning Sciences. 45(3): 174-183.

27-    Jafari, A.A., Zolfaghari, V., 2014. National security and sustainable development paradigm Psavashngtny and good governance. [In Persian]. Journal of World Politics. 3(3): 65-94.

28-    Lessmann, Ch., 2013, foreign direct investment and regional inequality: A panel data analysis, China Economic Review 24 (2): 129–149

29-    Ministry of defense (1998), Defense Strategic Review, Available at: www.gov.uk/government/organisation/ministry-of-defense.

30-    Ston, W., 2000, Social Capital, Social Cohesion and Social Security, Presented at The International Research Conference on Social Security (ISSA). Helsinki, 22 June, 25-27

31-    Zarghani, S.H., Azami, H., 2010, Defensive-security considerations in the preparation of Mashhad metropolis. [In Persian]. Geography and regional development. 14(3): 71-96.