جدول زندگی دوجنسی زنبور پارازیتویید Aenasius arizonensis (Hym.: Encyrtidae) پرورش یافته روی شپشک آردآلود Phenacoccus solenopsis (Hem.: Pseudococcidae) در شرایط آزمایشگاهی

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 3، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 42، شهریور 1398، صفحه 99-113   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مجید فلاح زاده^{* 1}؛ الهام شعله سعدی²؛ شهرام حسامی³؛ محمدرضا حسنی⁴

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، گروه حشره شناسی، جهرم، ایران

²تخصصی، گروه حشره‌شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

³گروه حشره‌شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

⁴گروه حشره‌شناسی، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

چکیده

شپشک آردآلود Phenacoccus solenopsis Tinsley, 1898 (Hemiptera: Pseudococcidae) از آفات مهم در نواحی مختلف جهان است. این آفت در جنوب ایران در سال‌­های اخیر خسارت شدیدی به گیاهان مختلف در فضای سبز شهری وارد کرده است. در تحقیق حاضر داده­ های جدول زندگی زنبور پارازیتویید Aenasius arizonensis (Girault, 1915) (Hymenoptera, Encyrtidae) روی پوره­های سن سوم و شپشک­ های ماده جوان شپشک آردآلود Ph. solenopsis در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی بررسی و نتایج بر اساس جدول زندگی دوجنسی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که طول دوره پیش از بلوغ زنبورهای نر و ماده A. arizonensis پرورش یافته روی پوره­های سن سوم شپشک در مقایسه با شپشک­ های ماده جوان به­ طور معنی ­داری کوتاه­تر بود. میانگین میزان باروری زنبورهای پارازیتویید روی پوره­های سن سوم (90/170عدد تخم) در مقایسه با شپشک­ های ماده جوان (00/150عدد تخم) به­ طور معنی ­داری بیشتر بود. میانگین نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت، نرخ ناخالص تولیدمثل، نرخ خالص تولید مثل و مدت زمان یک نسل زنبور A. arizonensis پرورش یافته روی پوره سن سوم به ­ترتیب 216/0 روز1-، 241/1 روز1-، 39/119 نتاج ماده، 51/100 نتاج ماده و 32/21 روز و روی حشرات ماده شپشک آردآلود Ph. solenopsis به ­ترتیب  165/0 روز1-، 180/1 روز1-، 78/92 نتاج ماده، 96/76 نتاج ماده و 20/26 روز به ­دست آمد. تنها بین میانگین نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت و مدت زمان یک نسل تفاوت معنی ­داری وجود داشت. باتوجه به نتایج به ­دست آمده می­توان نتیجه گرفت که پوره سن سوم این شپشک برای پرورش و تولید انبوه این زنبور مناسب ­تر می­ باشد.
 

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: پارازیتویید؛ شپشک آردآلود؛ Aenasius arizonensis؛ کنترل بیولوژیک؛ پارامترهای زیستی

مراجع