چندجانبه گرایی فرهنگی؛ الگویی تعاملی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 2، دوره 13، شماره 36، آذر 1397، صفحه 37-65   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

مریم درخشنده لزرجانی^{* 1}؛ محمدرضا دهشیری²

¹دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان

²دانشیار علوم سیاسی، دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه؛

چکیده

عصر کنونی دنیای ارتباطات و حرکت به سوی تمدنی جهانی، لقب گرفته است. در این عصر دیپلماسی فرهنگی ابزار بسیار مهمی در سیاست خارجی کشورها قلمداد می‌شود. یکی از ملزومات این دیپلماسی، رویکرد چند جانبه گرا در سیاست خارجی کشورها می باشد که ریشه در نظریه سازه انگاری در جهت ساخت روابط دوستانه و پایدار با رویکرد مکانیزم‌های مشترک همکاری میان دولت‌ها و دعوت از جوامع آنها برای یادگیری از یکدیگر درساخت نگرش‌های فرهنگی در چارچوب سازمان‌ها و نهادهای جهانی می باشد. مقاله در مقام پاسخ به این سوال است که سیاست خارجی فرهنگی با رویکردی چند جانبه گرا چگونه زمینه ارتقای تحرک ایران را در صحنه بین الملل محقق می سازد؟ در چارچوب روشی تحلیلی- توصیفی فرضیه‌ای که مقاله درصدد آزمون آن برآمده عبارت است از این که سیاست خارجی فرهنگی چند جانبه گرا از رهگذر ارتقا پویایی ساختارهای مادی و معنوی بر اساس سنتز دیالکتیک لایه های هویتی ایرانی، اسلامی و مدرنیته در بستر یک ابر گفتمان هویتی به نام انقلاب اسلامی و نیز نگاه تعاملی- تفاهمی در جهت هم تکمیلی و هم افزایی فرهنگی در چارچوب نهادهای بین‌المللی زمینه ارتقای تحرک ایران را در صحنه بین‌الملل محقق می‌سازد

کلیدواژه‌ها

فرهنگ؛ سیاست خارجی فرهنگی؛ چند جانبه گرایی فرهنگی؛ سازه انگاری؛ رویکرد تعاملی- تفاهمی

مراجع

 
 
1.آقامحمدی، ابراهیم (1390). چارچوب تحلیلی ساختار-کارگزار در سیاست خارجی ج. ا. ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال6، ش 4
2.اسماعیلی،مهدی(1383) .عملکرد مجامع بین المللی در عرصه جهانی، مرکز پژوهشهای اسلامی صداو سیما
3.اسمیت کریستین رویس، اسکات برچیل، اندرو لینکلیتر، جک دانلی، ریچارد دیویتاک و جکی ترو،(1391) نظریه های روابط بین الملل، ترجمه:حمیرا مشیرزاده و روح الله طالبی آرانی، میزان
4.بصیری، محمدعلی، احمدی نژاد، حمید (1395). تبیین دیپلماسی فرهنگی سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد در نظام بین الملل، فصلنامه رهیافت های سیاسی و بین الملل، سال 7، ش 46
5. خسروی، علی رضا، میر محمدی، مهدی (1393). مقدمه ای بر تحلیل سیاست خارجی، پژوهشکده مطالعات راهبردی
 6.خانی، محمد حسن (1384). دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها، فصلنامه دانش سیاسی، ش 2
7.دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1389). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، نشر سمت
8.دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1393). "چرخه گفتمانی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران:از دولت بازرگان تا دولت روحانی"، نشرمخاطب
9.دهقانی فیروز آبادی، سید جلال (1389)..دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج فارس، فصلنامه سیاست، دوره 40، ش 4
10.دهقانی فیروزآبادی،سید جلال، خرمشاد،محمد باقر (1394). مولفه های کلیدی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال9، ش 32
11.دهشیری، محمد رضا،(1393)،دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات علمی و فرهنگی
12.دهشیری،محمدرضا (1396).انقلاب اسلامی و جهانی شدن؛ از نظریه تا عمل، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، ش14
13.روشن، امیر، فرجی، محمدرضا، رنجبر حیدری، وحید،(1395)،چند جانبه گرایی؛ راهبرد چین در آسیای مرکزی، فصلنامه راهبرد، سال بیست و پنجم، ش 79
14.سیمبر،رضا،مقیمی، احمد علی (1394).منافع ملی و شاخص های دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست جهانی،دوره چهارم، ش 1
15.کرمی، جهانگیر (1383).هویت، دولت و سیاست خارجی، فصلنامه سیاست خارجی، سال هیجدهم، ش1
16.کریمی،غلامرضا (1390). بررسی راهبردهای فرهنگی سازمان آیسسکو از منظر همکاری جمهوری اسلامی ایران، پژوهشگاه فرهنگ،هنر و ارتباطات
17.گوزینی، استفانو، سوگانامی، لیتل، والتز و دیگران (1390). نظریه روابط بین الملل :پیشینه و چشم انداز، ترجمه :عبدالعلی قوام، سید احمد فاطمی نژاد و سعید شکوهی، نشر قومس
18.صالحی امیری، سید رضا، محمدی، سعید (1392). دیپلماسی فرهنگی، نشر ققنوس
19.طاهری،مهدی (1396).رویکردی سیاست گذارانه به نقش و جایگاه نظام آموزش عالی در دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
20.ظریف، محمد جواد، سجادپور،سیدمحمدکاظم (1393)، دیپلماسی چند جانبه: پویایی مفهومی و کارکردی سازمانهای منطقه ای و بین المللی، نشر وزارت امور خارجه
21. مشیرزاده، حمیرا (1386). تحول در نظریه های روابط بین الملل، نشر سمت
22.متقی، ابراهیم، اکرمی نیا،محمد (1392). تاثیرات چند جانبه گرایی در اعتلای موقعیت ج. ا. ایران در منطقه آسیای جنوبی، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال یازدهم،ش 11
23.موسوی زاده، علیرضا،جاودانی مقدم،مهدی (1387). نقش فرهنگ ملی در سیاست خارجی ج. ا. ایران،دانش سیاسی،سال4،ش 2
24. نوروزی،حسین (1392). ایران و ظرفیت های فرهنگی اکو،پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات
25.نادری، محمود (1394) . سیاست خارجی ایران در دولت اصلاحات نسبت به اتحادیه اروپا از منظر سازه انگاری، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال 6،ش 16
26.واعظی،محمود (1389) . دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی،تهران،مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
27.ونت، الکساندر (1386). نظریه های اجتماعی سیاست بین الملل،ترجمه:حمیرا مشیرزاده،دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی
28.یزدان فام، محمود (1387)،. مقدمه ای بر تحلیل سیاست خارجی، فصلنامه مطالعات راهبردی،سال یازدهم،ش دوم
29.سایت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
30.سایت کمیسیون ملی یونسکو-ایران

 
1.Aguiar, Marian (2011) . Tracking Modernity: India’s Railway and the Culture of Mobility, university of Minnesota press
2.Bull,Bendicte,Mc Neil,Desmond (2007). Development Issues in Global governance ;public-private partnerships and market multilateralism ,Routledge Taylor and Francis group London and New York.
3.Bar,shmuel (2004).Iran ,cultural values, self images and negotiation behavior,  Herzliya conference institute for policy and strategy(IPS)
4.Caporaso , J (1992) . International relation theory and Multilateralism : The search for foundations , International organization , Vol 46, No 3  
5.Funaiole, mattew p (2015). Conceptualizing Japan foreign policy trajectory through social identity theory. Springer science (east Asia),Dio 10.1007/s121 140-015 -9249-z
6.Fukushima,Akiko (1999). Japan Emerging view of security multilateralism in Asia, Institute on Global Conflict and Cooperation University of California(IGCC)
7.Jackson, Robert, sorenson, georg (2006).Introduction to international relation theories and approaches, 3rd edition oxford university 
8.Hopf, Ted (1998). The Promise of Constructivism in International Relations Theory, International security, Vol. 23,No.1
9.Honghua, men (2010). culture values in American diplomacy, culture and organization, vol (16)

Galariotis,  loannis (john) (2012).The social construction Greek foreign policy: a  constructivist reinvigoration, London school of economics and political science,14-15 june
11 Karimifard,Hossein (2012).Constructivism , National identity and foreign policy of the Islamic republic of Iran, Asian social science, vol 8,No2
12. Liland,frode (1993). culture and foreign policy, Institute for svarstudier(IFS),No.
13.Lucarelli,sonia,manners,ian(2006).Values and principles in European union foreign policy, Routledge  (Taylor and Francis group)London and new York
14. Martens,kerstin (2009).Culture and foreign policy : A comparative study of Britain , France . University of Berman. collaborative research center transformation of the state(Germany)
15. Risse,Thomas (2004). Social constructivism meets Globalization, Cambridge:polity press, forthcoming 
16.Schechter, M (1999). Innovation in multilateralism, Basingstoke: Palgrave Macmillan. 
17.Shafeer (2006).culture and sub-culture influence, www.scribd.com
18. V.minler,Helen &Tingley,Dustin,(2012). The Choice for Multilateralism:Foreign aid American foreign policy, The Review of International organization, Volume 6, number3-4
19.Wiseman, G (2011). Norms and diplomacy: The diplomatic underpinning of multilateralism, the new dynamics of multilateralism, Boulder co: Westview press.