تبیین دیپلماسی فرهنگی ایران در قبال ایران هراسی

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 5، دوره 13، شماره 36، آذر 1397، صفحه 123-146   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

سیدمهدی میرمحمدصادقی¹؛ رحمت حاجی مینه^{* 2}

¹دانش آموخته دکترای روابط بین الملل / دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²استادیار روابط بین الملل، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

از مهمترین سازوکارها و ابزار تأمین اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تدوین، تنظیم و اعمال دیپلماسی فرهنگی کارامد به عنوان نمونه بارز و اعلای دیپلماسی عمومی و قدرت نرم آن است. دیپلماسی فرهنگی توسط دولت ها هدایت می شود اما در برخی اوقات توسط سایر بازیگران غیردولتی نیز اجرا می گردد که به عنوان پشتیبان اهداف سیاست خارجی و ابزاری برای دیپلماسی عمومی محسوب می شود. با وقوع انقلاب اسلامی ایران، به دلیل ماهیت انقلابی و تضاد ایدئولوژیک با آمریکا، کشورهای غربی و متحدان منطقه ای آنها، چهار دهه است که ایران هراسی به عنوان ابزاری از سوی آنها برای محدود کردن فعالیت های فرامرزی و در نهایت منزوی ساختن جمهوری اسلامی ایران در حال انجام می باشد. پرسش اصلی این تحقیق آن است کـه دیپلماسی فرهنگی ایران بـرای مقابله با ایران هراسی چگونه بوده است؟  بنـا بـر یافتـه های ایـن تحقیق که با روش توصیفی-تبیینی انجام گرفته است، فرضیه تحقیق عبارت است از اینکه با توجه به ظرفیت های مطلوب دیپلماسی فرهنگی ایران، استفاده از این ظرفیت ها  بخاطر تعدد مراکز تصمیم گیری، منفعلانه بوده و نتوانسته به عنوان ابزاری در خدمت دیپلماسی عمومی و قدرت نرم ایران قرار گیرد تا با استفاده از ابزارهای مختلف، ایران هراسی را به چالش کشیده و با آن مقابله نماید

کلیدواژه‌ها

دیپلماسی فرهنگی؛ ایران هراسی؛ قدرت نرم؛ دیپلماسی عمومی؛ جمهوری اسلامی ایران. 

مراجع

 1-  بیگی، مهدی (1389)، قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران،  چاپ سوم،  تهران: نشر دانشگاه امام صادق(ع).

2- جمال­زاده، ناصر(1391). «قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران و نظریة صدور فرهنگی انقلاب»، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، شماره 4، پاییز، ص 61 تا 86

3-  جوادی ارجمند، محمد جعفر(1394). «دیپلماسی عمومی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روابط با کشورهای حوزه خلیج فارس»، فصلنامه  مطالعات انقلاب اسلامی سال دوازدهم تابستان 1394 شماره 41، ص 9 تا 28

4-  خانی، محمدحسن (1384). «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، فصلنامه دانش سیاسی. شماره 2 ، ص 135 تا 148 

5-  خراسانی، رضا (1387).  «جایگاه و نقش قدرت فرهنگی در سیاست خارجی و تاثیر آن بر روند تحولات جهانی»، فصلنامه علوم سیاسی،  شماره 41 ،  بهار، 25 تا 48

6- درخشه، جلال، غفاری، مصطفی(1390). «دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام فرصتها، اقدامات، اولویتها و دستاوردها»، فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات. سال دوازدهم. شماره 1، ص 9 تا 46

7- دهشیری، محمدرضا(1397).  نشست دیپلماسی عمومی و دیپلماسی مردم‌محور ایران، http://www.ibna.ir/fa/doc/report/260749 ، تاریخ بازدید: 24 خرداد 1398

8-   دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1389) . دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسالمی در منطقه خلیج فارس، فصلنامه سیاست. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دوره 40، شماره 4 ، 103- 122

9-   سیمبر، رضا (1396)، انقلاب اسلامی و دیپلماسی فرهنگی: از نظریه تا عمل، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 14، پاییز ، 47 - 68

10- شریعتی نیا، محسن (1389) . ایران هراسی؛ دلایل و پیامدها، فصلنامه روابط خارجی، سال دوم، شماره ششم، 191 تا 208

11-  میرکوشش، امیر هوشنگ(1393). تبیین دیپلماسی عمومی و فرهنگی از منظر سازه انگاری جهان وطنی، قابل دسترس در: www.iisajournals.ir/article_41967  ، آخرین بازدید: 11/4/98

12-  نرگسی علی پور، زهرا(1393). «اندیشه ایران هراسی و بازتولید آن در سیاست خارجی امریکا در دوران ریاست جمهوری اوباما»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، مقدمه

13-   هرسیج حسین، تویسرکانی، مجتبی (1389). تأثیر مؤلفه­های هویت­ساز ایرانی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره 9، ، 151 تا 179

14- همشهری آنلاین (1392). ایران از گردشگری ضعیف به رتبه برتر رقابت‌پذیری گردشگری جهان رسید،http://hamshahrionline.ir/details/207508 دسترسی در 6 خرداد 1398.

 

 1- Aguillar, M (1996).Cultural diplomacy and foreign Policy: German-American relations, 1955-1968.NY:Peter Lang Publication

2- Haass, R. N ( 2006). The New Middle East, At: https://www.foreignaffairs.com/articles /middle-east/2006-11-01/new-middle-east

3-HuxleyJ (1946).UNESCO its purpose and its philosophy, Reprieved from www.unesco.org/images/0006 /000681/ 068197eo.pdf.

4- Little, R(2008). The Balance of Power in International Relations: Metaphors, Myths and Models, London: Cambridge University Press.

5- Mersheimer, J. J (2001). Anarchy and the struggle for power. In: The tragedy of great power politics. New York and London: W W Norton & Company. pp 29-54

6- Meridor, D (2008 ). Sixth Session - Iran, Regional Hegemony and Proliferation”, Retrieved 02 29, 2010, from IISS: http://www.iiss.org.uk/conference

7-Meshahi, M Celebration of Nowruz( 2001). Iran’s foreign policy toward Russia, central Asia and caucus, in, Iran at the crossroads, (ed) by John . L. Sposito and R.K. Ramzani, London Palgrave.

8- Ram, Haggi (2009). Iranophobia: The Logic of an Israeli Obsession, Stanford: Stanford University Press

9- UNESCO (2011).  Retrieved 27 May, 2013, from http://www.unesco.org/new/

en/unesco/events/unesco-house/cultural-events/?cHash=8f18d4a0f7&tx_browser_pi1[showUid]=3328

10- Villanueva, c (2007).Representing cultural diplomacy: soft power, cosmopolitan constructivism and nation branding in Sweden and Mexico, Vaxjo University Press.

11-Walt, S.M (1990).Origins of Alliances”, New York, Cornell University Press

12-Wendt, A (1992). Anarchy is what states make of it: The social construction of power politics, International Organization, 46(2).