پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 10,005 |
| تعداد مقالات | 83,625 |
| تعداد مشاهده مقاله | 78,456,203 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,471,009 |
اثر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی (مطالعه موردی بانکهای منتخب ایران) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اقتصاد مالی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 47، مرداد 1398، صفحه 39-62 اصل مقاله (671.42 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| رویا آل عمران* 1؛ فرزاد رحیم زاده2؛ سیامک شکوهی فرد3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشیار و عضو هیات علمی، گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2استادیار و عضوهیات علمی دانشگاه گیلان. گیلان.ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در تعاملات مالی و اقتصادی هرکشور نقش تاثیرگذار دارد. فاوا به اشکال متعدد نظیر افزایش رشد اقتصادی و بهرهوری کل اقتصاد، ارتقای سطح تجارت کالاها و خدمات و کاهش تورم و هزینه مبادلات پیامدهای مثبتی را در اقتصاد در پی داشته است. مطالعه حاضر قصد دارد با استفاده از دادههای مربوط به 8 بانک منتخب کشور شامل بانک ملى، ملت، صادرات، رفاه، تجارت، صنعت و معدن، سپه و اقتصاد نوین در دوره 2013-2000 تاثیر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی کشور را تحلیل کند. برای این کاراز دو شاخص تعداد مشتریان اینترنتی بانکها و تعداد تراکنشهای اینترنتی به‌عنوان شاخصی از حضور اینترنت در سیستم بانکداری استفاده شده است. همچنین نرخ بازدهی داراییها(ROA) و نرخ بازدهی حقوق صاحبان سهام(ROE) به‌عنوان متغیر وابسته مدل معرفی شده و بعد از آزمون مانایی دادهها و وجود هم‌جمعی بین آنها با آزمون هم‌جمعی پدرونی، با به‌کارگیری روش پانل دیتا، چهار مدل جداگانه با روش پانل دیتا برآورد گردیده و نتایج زیر به‌دست آمده است. تعداد مشتریان اینترنتی بانکها و تعداد تراکنشهای اینترنتی اثر مثبت و معنادار بر بازدهی سیستم بانکی در ایران دارد. در بلند مدت و با ثابت بودن سایر عوامل، اگر تعداد مشتریان اینترنتی 1000 واحد افزایش یابد، نرخ عایدی داراییها و نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام به ترتیب 18/0 و 16/0 درصد افزایش خواهد یافت. همچنین افزایش 1000 واحدی در تعداد تراکنشهای اینترنتی بانکها، نرخ عایدی داراییها و نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام آنها را به ترتیب 17/0 و 13/0 درصد ارتقا داده است. Internet and information and communication technologies (ICT) have effective rolling economic and financial Transactions in each country. ICT in multiple forms such as increasing economic growth and productivity of the economy, promoting trade of goods and services and reducing inflation and transaction costs, have been positive out comes in the economy. Present study aims to use the data of eighth banks, including Bank Melli, Mellat, Saderat, welfare, trade, industry and mining, Sepah and Eghtesad in the period 2000 to 2013, analyse impact of the Internet on the banking system productivity.For these two indices, the number of internet banking customers and online transactions number is used as an indicator of the presence of the Internet in the banking system. Also, the rate of return on assets (ROA) and return on equity (ROE) included as the dependent variable in model and after applying data stationary test and co- integration test between model variables via Pedroni co-integration test, using panel data method, four separate models estimated using panel data and the following results were obtained.The number of internet banking customers and online transactions has positive effect on the efficiency of the banking system in Iran. In the long run, all other factors being constant, if the number of Internet customers increased by 1,000 units, there turn on assets and return on equity increase0.18 and 0.16 percent, respectively. Also, the increase in the number of Internet transactions by 1000 units, there turn on assets and return on equityincreases0.17and 0.13 percent, respectively. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| : اینترنت، بازدهی سیستم بانکی، هم‌جمعی پدرونی، پانل دیتا. طبقه بندی JEL : O47؛ L86؛ C23 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
اثر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی (مطالعه موردی بانکهای منتخب ایران)
رویا آل‌عمران
فرزاد رحیم‌زاده[2] سیامک شکوهی‌فرد[3]
چکیده اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در تعاملات مالی و اقتصادی هرکشور نقش تاثیرگذار دارد. فاوا به اشکال متعدد نظیر افزایش رشد اقتصادی و بهرهوری کل اقتصاد، ارتقای سطح تجارت کالاها و خدمات و کاهش تورم و هزینه مبادلات پیامدهای مثبتی را در اقتصاد در پی داشته است. مطالعه حاضر قصد دارد با استفاده از دادههای مربوط به 8 بانک منتخب کشور شامل بانک ملى، ملت، صادرات، رفاه، تجارت، صنعت و معدن، سپه و اقتصاد نوین در دوره 2013-2000 تاثیر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی کشور را تحلیل کند. برای این کاراز دو شاخص تعداد مشتریان اینترنتی بانکها و تعداد تراکنشهای اینترنتی به‌عنوان شاخصی از حضور اینترنت در سیستم بانکداری استفاده شده است. همچنین نرخ بازدهی داراییها(ROA) و نرخ بازدهی حقوق صاحبان سهام(ROE) به‌عنوان متغیر وابسته مدل معرفی شده و بعد از آزمون مانایی دادهها و وجود هم‌جمعی بین آنها با آزمون هم‌جمعی پدرونی، با به‌کارگیری روش پانل دیتا، چهار مدل جداگانه با روش پانل دیتا برآورد گردیده و نتایج زیر به‌دست آمده است. تعداد مشتریان اینترنتی بانکها و تعداد تراکنشهای اینترنتی اثر مثبت و معنادار بر بازدهی سیستم بانکی در ایران دارد. در بلند مدت و با ثابت بودن سایر عوامل، اگر تعداد مشتریان اینترنتی 1000 واحد افزایش یابد، نرخ عایدی داراییها و نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام به ترتیب 18/0 و 16/0 درصد افزایش خواهد یافت. همچنین افزایش 1000 واحدی در تعداد تراکنشهای اینترنتی بانکها، نرخ عایدی داراییها و نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام آنها را به ترتیب 17/0 و 13/0 درصد ارتقا داده است.
واژه‌های کلیدی: اینترنت، بازدهی سیستم بانکی، هم‌جمعی پدرونی، پانل دیتا. طبقه بندی JEL: O47, L86, C23
1- مقدمه مقایسه تحولات سه دهه اخیر حاکی از آن است که این تحولات نسبت به گذشته تفاوت اساسی دارد. علت اصلی این اختلافها مربوط به انقلابی است که در این دههها رخ داده است. وقوع انقلاب اطلاعات و ارتباطات در این دههها باعث شده است که عصر حاضر نیز به نام عصر اطلاعات و ارتباطات نامیده شود. عاملی که باعث به وجود آمدن چنین عصری شده است، ( فناوری اطلاعات و ارتباطات)[i] است. روندهای اقتصادی کشورها حاکی از اهمیت فاوا در کسب و کار شرکت هاست، به‌طوری که این فناوری بنیان کسب و کار را تغییر داده است و میتواند به مزیتهای استراتژیک برای شرکتها تبدیل شود. فاوا نه تنها مانند اشکال سنتی دیگر سرمایه به عنوان تکنولوژی تولید استفاده می شود بلکه از طریق ترکیب با سایر نهادهها منجر به رشد تولید و افزایش بهرهوری عوامل تولید می شود(هژبر کیانی و سرلک، 1396، 83). بانکداری الکترونیکی حاصل ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات به حوزه بانکداری است که منجر به کاهش هزینههای خدمت‌رسانی بانکها به مشتریان شده است. گسترش ابزارهای بانکداری الکترونیکی در قالب دستگاههای خودپرداز (ATM) و پایانه‌های فروش (POS) ارائه خدمات بانکی را از قید زمان و مکان آزاد و بر سودآوری بانکها تأثیر گذارده است(حسینی و فرامرزی عباد، 1395، 147). از طرفی بانکها به‌عنوان بنگاه اقتصادی، به‌دنبال حداکثر کردن سود و کاهش هزینهها میباشند. یکی از ابزارهایی که میتواند به‌خوبی در کاهش هزینهها به بانکها کمک کند اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات است. انجام فعالیت‌های بانکی همانند دریافت صورتحساب، انتقال وجه و خرید اینترنتی از طریق اینترنت، ابزارهایی هستند که به بانکها در کاهش هزینه ها کمک میکنند. به‌عنوان مثال استفاده از دستگاههای خودپرداز[ii]، منجر به بالا رفتن دقت انجام تراکنش‌ها، پایین آمدن حجم سرانه فعالیت هر‌کارمند و بالا رفتن بازدهی آنان و مهم‌تر از همه باعث صرفه جویی در زمان، هم برای مشتری و هم برای بانک خواهد شد(شو و استراسمن[iii]، 2005، 781). از این‌رو، اینترنت پتانسیل زیادی برای تغییر و ایجاد تحول در صنعت بانکداری دارد. با حضور اینترنت در صنعت بانکداری، تراکنش‌ها و تعاملات بانکی میتواند بدون حضور فیزیکی فرد در بانک انجام شود. در این نوع بانکداری فرد نیازی به حضور و مراجعه به بانک ندارد و دسترسی به حساب از هر مکان دارای اینترنت امکانپذیر است. کیفیت، دامنه و قیمت خدمات بانکداری اینترنتی نیز بستگی به قابلیت رقابت‌پذیری بانک در صنعت بانکداری کشور دارد. اینترنت به عنوان یک ابزار برای مبادلات اقتصادی، منابع جدیدی برای ایجاد درآمد در اختیار بانکها قرارداده است. با گسترش شبکهای اینترنت و قابل دسترس بودن آن برای عموم، شیوه عرضه خدمات در بانکها متحول شده و این تحولات زمینه پدید آمدن نوعی از بانکداری الکترونیکی به نام اینترنت بانک را فراهم نموده است. پیشرفتهای تکنولوژی در عرصه بانکداری، راههای جدیدی را در اداره امور روزمره بانکداری، خصوصا از طریق کانالهای بانکداری اینترنتی، ایجاد کرده است. در بازارهای رشد یافته کنونی و در محیط رقابتی موجود، مؤسسات و شرکت‌های مختلف از جمله بانکها به این نتیجه رسیدهاند که برای پیشرفت در هر تکنولوژی باید مشتریان را مبنا قرار دهند. در دورهای که مشتریان حق انتخاب فراوانی دارند، ارائه‌کنندگان خدمات باید تلاش کنند تا همواره در ذهن مشتری باقی بمانند. به‌این ترتیب بانکها با استفاده از پیشرفتهای تکنولوژیکی، استراتژی را در پیش میگیرند که سعی در راضی کردن مشتریان از طریق ارائه خدمات و محصولات بهتر با هزینه و زمان کمتر دارد. بنابراین، اینترنت میتواند به عنوان یک ابزار استراتژیک در اختیار بانکها قرار گیرد. به‌طوری‌که بانکی که برای اولین بار و در مراحل ابتدایی، خدمات مربوط به بانکداری اینترنتی را به مشتریان خود ارائه کند، با اقبال بیشتری از سوی افراد جامعه روبرو شده و میتواند در مقایسه با سایر بانکها از مزایای اینترنت، بیشترین بهره را بگیرد(شو و استراسمن، 2005، 781). این تحقیق به‌دنبال رد یا پذیرش این فرضیه است که: (اینترنت تاثیر مثبتی بر بازدهی سیستم بانکی در کشور دارد). بدین جهت در این پژوهش با استفاده از دادههای بانکهای منتخب کشور شامل: بانک ملى، ملت، صادرات، رفاه، تجارت، صنعت و معدن، سپه و اقتصاد نوین در دوره 2000 تا 2013، عوامل موثر بر بازدهی سیستم بانکی در ایران مطالعه شده و تاثیر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی تعیین شده است. دادهها و اطلاعات لازم برای برآورد مدل از پایگاه اطلاعاتی بانک اسکوپ و بانک جهانی جمع آوری شده است. در پایگاه اطلاعاتی بانک اسکوپ، دادهها و اطلاعات هشت بانک کشور به‌صورت جامع و کامل وجود داشت. بدین دلیل هشت بانک به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند و از آن‌جایی که در این سایت، زمان به میلادی است، زمان مورد مطالعه در مقاله نیز به صورت میلادی بیان شده است. در این مقاله بعد از ارائه مبانی نظری و مطالعات انجام شده در زمینه موضوع تحقیق، از دو شاخص تعداد مشتریان اینترنتی بانکها و تعداد تراکنشهای اینترنتی به عنوان شاخصی از بکارگیری اینترنت در سیستم بانکداری استفاده شده و نرخ بازدهی دارایی ها(ROA) و نرخ بازدهی حقوق صاحبان سهام(ROE) نیز به‌عنوان متغیر وابسته مدل معرفی شده‌اند. در ادامه و در بخش مدلسازی روش تحقیق، بعد از آزمون مانایی دادهها و وجود هم‌جمعی بین آنها، با استفاده از روش پانل دیتا، چهار مدل جداگانه برآورد شده است.
2- مبانی نظری در دو دهه اخیراستفاده از اینترنت در بخش خدمات رشد چشمگیری داشته است. یکی از مثال‌های بارز این تحول بخش بانکداری است که در اثر ورود فناوری اطلاعات به صورت بانکداری اینترنتی و پرداخت الکترونیکی دستخوش تغییرات مهم بوده است(برگر،2003، 383)[iv]. اکنون بانکها به واسطه اینترنت و فناوری اطلاعات میتوانند خدمات متنوعتری را به ازای نیروی کار کمتر ارائه کنند. این امر میتواند سهم عمدهای در افزایش سود بانکها به‌دنبال داشته باشد. به‌طور کلی مطالعات انجام شده در زمینه ارتباط بین فناوری اطلاعات، بهرهوری و عملکرد سیستم بانکی نشان دهنده وجود دو اثر می باشد. اثر اول، فناوری اطلاعات میتواند هزینههای عملیاتی بانک را کاهش دهد(اثرات هزینهای)[v]. به‌طور کلی مزایای بانکداری الکترونیک را میتوان از دو جنبه مشتریان و موسسات مالی مورد توجه قرار داد. از دید مشتریان میتوان به صرفه‌جویی در هزینهها، صرفه جویی در زمان و دسترسی به کانالهای متعدد برای انجام عملیات بانکی نام برد. از دید موسسات مالی میتوان به ویژگی‌هایی چون ایجاد و افزایش شهرت بانکها در ارائه نوآوری، حفظ مشتریان علی‌رغم تغییرات مکانی بانکها، ایجاد فرصت برای جست‌و‌جوی مشتریان جدید در بازارهای هدف، گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت و برقراری شرایط رقابت کامل را نام برد(سمانی و همکاران، 1396، 125). برای مثال اینترنت به بانکها کمک میکند تا تراکنشهای با ارزش افزوده پایین(دریافت مانده حساب، پرداخت صورتحساب و انتقال وجه) را از طریق بانکداری اینترنتی و آنلاین انجام دهند. این امر به بانکها اجازه میدهد تا خود بانکها بتوانند بر سایر فعالیت‌ها باارزش افزوده بالاتر همانند وام‌دهی به بنگاهها و سرمایهگذاری مشارکتی تمرکز داشته باشند. اثر دوم فناوری اطلاعات بر عملکرد سیستم بانکی نیز (اثرات شبکهای)[vi] است. بانکها از طریق شعبات گسترده خود میتوانند تراکنش بین مشتریان را در داخل یک شبکه واحد تسهیل کنند. خودپرداز بانکها را در نظر بگیرید. برای مثال اگر خودپردازها به‌طور وسیع در منطقه جغرافیایی گستردهتر در دسترس باشند، منافع استفاده از خودپردازها برای مشتریان افزایش مییابد. زیرا مشتریان قادر خواهند بود در هر منطقه جغرافیایی دلخواه به حساب بانکی خود دسترسی پیدا کنند. این امر فرایند جذب مشتری و افزایش بهرهوری و سودآوری بانک مربوطه را افزایش میدهد. به‌عبارت دیگر ارزش شبکه خودپرداز با افزایش تعداد مکانهای دارای خودپرداز افزایش مییابد. زیرا ارزش شبکهای بانک تا حدود زیادی توسط اندازه شبکه و شعبات بانک تعیین می شود(کوزاک، 2005)[vii]. در کنار این اثرات مثبت، شواهدی نیز وجود دارد که نشان‌دهنده وجود ناسازگاری بین استفاده از فناوری اطلاعات و بهرهوری بانکی است. تعدادی از مطالعات نتیجه میگیرند که فناوری اطلاعات در واقع بهرهوری را کاهش میدهد. برای نمونه شو و استراسمن(2005)[viii] با مطالعه دوازده بانک فعال در ایالات متحده آمریکا طی دوره 1989-1997 دریافتند که اگر چه فناوری اطلاعات یکی از عوامل موثر و مولد در بین نهادههای تولیدی بانک‌هاست، اما این امر نمی‌تواند سود و عملکرد بانکهای مورد مطالعه را ارتقا دهد. در مقابل کوزاک اثر پیشرفت در فناوری اطلاعات بر سود و کارایی هزینهای صنعت بانکداری در ایالات متحده آمریکا را برای دوره2003-1992 بررسی کرده و نتیجه میگیرد که همبستگی مثبتی بین سطح به‌کارگیری فناوری اطلاعات، افزایش سود و بهرهوری و کاهش هزینه بانکها وجود دارد(کوزاک، 2005). مدل سادهای رادر نظر بگیرید که در آن دو بانک رقیب A و B با مشتریان نامحدود و همسان در آن حضور دارند(مدل هاتلینگ، 1929)[ix]. فرض کنید که این دو بانک قیمت PB و PA را برای خدمات خود دریافت میکنند. تسلسل مشتریان بالقوه نیز با شاخص X نشان داده میشود که در فاصله واحد [0, 1] قرار دارند. فرض کنید که بانک A در نقطه صفر واقع شده و بانک B نیز در نقطه 1 قرار دارد. علاوه بر رقابت قیمتی، هر بانک به اندازه i= A, B ei , در فناوری اطلاعات و ارتباطات سرمایه گذاری میکند. برای هر بانک استفاده از فناوری اطلاعات دو اثر دارد: اثر کاهش هزینه عملیاتی و اثر ایجاد تاثیرات شبکهای(کوزاک، 2005). در مورد اثر اول فرض کنید که اتخاذ فناوری اطلاعات هزینه عملیاتی را از Ci به - P(ei ) Ci کاهش میدهد. برای مدلسازی اثر دوم نیز، از مجموعه رالف (1974)[x]استفاده کرده و فرض میشود ارزش گذاری یک خدمت رابطه مثبتی با تعداد مشتریان در آن خدمت به‌خصوص دارد. فرض کنید که نشانگر ارزش‌گذاری مشتریان برای استفاده از خدمت بانک ام باشد که تابع صعودی از است. هربانک ابتدا برای خدماتی که ارائه میکند، قیمتی را تعیین خواهد کرد (Pi , i=A,B). بعد از این قیمتگذاری، هر مشتری خدمت مورد نظر را مطابق با ارزش‌گذاری خود از آن خدمت انتخاب میکند. این دو فرایند همان حداکثرسازی سود بنگاه و مطلوبیت مصرف کننده بوده و به شکل زیر بسط داده میشود.
2-1- حداکثرسازی مطلوبیت مصرفکنندگان برای هر مصرفکننده دلخواه ، توابع مطلوبیت در صورت مصرف خدمت هر بانک به صورت زیر تعریف میگردد. اگر فرد از خدمت بانک A استفاده کند، داریم: (1)
همچنین اگر فرد از خدمت بانک B استفاده کند خواهیم داشت:
(2)
ارزش‌گذاری خدمت ارائه شده توسط مصرف کنندگان بستگی به میزان تجهیزات فناوری اطلاعات و تعداد مصرفکنندگان آن خدمت دارد. . عبارتهای منفی و به‌ترتیب بیانگر تفاوت در ترجیحات مصرفکننده با بانک A و بانک B میباشد. حال یک مصرف کننده بی طرف را در نظر بگیرید که بین استفاده از خدمات بانک A و بانک B بی‌تفاوت باشد. یعنی:
(3) به آسانی میتوان نشان داد که برای هر مصرف کننده در دامنه ، خدمت بانک A انتخاب خواهد شد. در‌صورتی‌که برای مصرف کنندگان خدمت بانک B انتخاب میشود. بنابراین میتوان نوشت و . با جایگذاری در شرط بیتفاوتی شماره (2) خواهیم داشت:
به‌عبارت دیگر: (5)
با فرض ثابت بودن قیمت دریافتی بابت خدمات ارائه شده و میزان سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات( و )، و به ترتیب سهم بازاری[xi] بانک B و A میباشد.
2-2- حداکثرسازی سود بانک با فرض مشخص بودن تقاضای بانک B و A ، اکنون بانک iام به‌دنبال قیمتی است ( ) که سود( )خود را حداکثر کند یعنی:
(6)
توجه کنید که به منظور مطالعه اثر فناوری اطلاعات بر سودآوری و بهرهوری بانک، فناوری اطلاعات را به صورت مخارج برونزا در نظر می‌گیریم. تفاوت این کار در این است که مخارج انجام شده در فناوری اطلاعات میتواند هزینههای عملیاتی را از به کاهش داده و ارزش اضافی برای خدمات ارائه شده توسط بانک خلق کند.
2-3- تعادل در تعادل، بعد از اتخاذ مخارج فناوری اطلاعات به میزان توسط هر بانک، قیمت‌های تعادلی به‌صورت ذیل به‌دست می‌آید:
(7)
اکنون میتوان اختلاف قیمت بین قیمت خدمات ارائه شده توسط این دو بانک را به شکل ذیل حساب کرد:
(8 )
علاوه بر این تقاضای تعادلی بانک A به‌صورت: (9)
بوده و تقاضا برای بانک B نیز به صورت مشابه استخراج میشود. سرانجام سود تعادلی هر بانک نیز بعد از اتخاذ فناوری اطلاعات در فرایند ارائه خدمات، در قالب معادله (10) قابل ارائه است:
(10)
اکنون میتوان در رابطه با معادلات ارائه شده نتیجه‌گیری‌های ذیل را در نظر گرفت: اگر فناوری اطلاعات تنها بتواند هزینهها را کاهش دهد، قیمت تعادلی بانک ام تابعی کاهشی از بوده و سهم بازاری بانکها نیز تابعی صعودی از میباشد. حال اگر فناوری اطلاعات اثرات شبکهای نیز داشته باشد، قیمت تعادلی بانک ام تابعی کاهشی از بوده و سهم بازاری بانکها تابعی صعودی و یا نزولی از است. سرانجام اگر فناوری اطلاعات اثر منفی بر سودآوری بانک داشته باشد، میتوان نتیجه گرفت که اثرات شبکهای بزرگتر از اثرات هزینهای (کاهش) است. براساس نتیجه‌گیری فوق میتوان مدل تجربی زیر را آزمون کرد (اندیس t بیانگر زمان است):
(11)
که در آن ، و به‌ترتیب قیمت، مخارج انجام شده در فناوری اطلاعات و سهم بازاری بانک ام در زمان است. شایان ذکر است که به‌منظور تمایز بین جمله اخلال رگرسیون و ، از به جای استفاده شده است. معادله اول برای بررسی اثرات هزینهای و معادله دوم برای بررسی اثرات شبکهای ارائه شده و انتظار بر این است که منفی باشد. اگر منفی باشد، اثرات شبکهای وجود دارد. ولی اگر مثبت باشد، در مورد وجود اثرات شبکهای نمیتوان با قاطعیت اظهار نظر کرد. همچنین به منظور ایجاد تمایز بین اثرات هزینهای و اثرات شبکهای فناوری اطلاعات، میتوان قیمت‌ها را به‌عنوان متغیر توضیحی در معادله رگرسیونی سود در نظر گرفته و اثرات قیمت را جدا کرد. برای این کار معادله زیر ارائه میشود:
(12)
که در آن مخارج دستمزدی بانک ام در زمان است. اگر منفی باشد، می توان نتیجه گرفت که اثرات کاهش هزینه منفی است. همچنین برای مطالعه اثرات کلی فناوری اطلاعات بر سود ( اثر کاهش هزینه و اثر شبکهای) نیز مدل زیر برآورد میگردد:
(13)
اگر منفی باشد، میتوان نتیجه گرفت که تاثیر کلی فناوری اطلاعات بر سودآوری بانک منفی است و اگر مثبت باشد، میتوان نتیجه گرفت که تاثیر کلی فناوری اطلاعات بر سودآوری بانک مثبت بوده است.
3- پیشینه پژوهش 3-1- مطالعات تجربی خارجی برگر(2003)[xii] پیشرفت تکنولوژیکی و اثرات آن بر صنعت بانکداری را در آمریکا دردوره زمانی 2001-1967 مطالعه میکند. نتایج این مطالعه که با روش پانل دیتا به‌دست آمده است نشان می دهد که بهرهوری و بازدهی کلی بانک براساس کیفیت و تنوع خدمات بانکی ارائه شده معنادار بوده و پیشرفت تکنولوژیکی منجر به تقویت صنعت بانکداری شده است. شو و استراسمن(2005)[xiii] درقالب روش پانل دیتا دوازده بانک آمریکایی را در طی دوره زمانی 1989-1997 مورد مطالعه قرار داده و به این نتیجه رسیده‌اندکه فناوری اطلاعات یکی از مولدترین عوامل بوده و میتواند سود بانکی راافزایش دهد. کاگان و همکاران(2005)[xiv] اثرات بانکداری آنلاین بر عملکرد بانکهای عمومی را در ایالات متحده آمریکا با استفاده از دادههای جمعآوری شده از 1183 بانک که در آیوا، مینه سوتا، مونتانا، داکوتای شمالی و داکوتای جنوبی فعالیت میکردند، مورد مطالعه قرار دادند.آنها همچنین در مقاله خود از تحلیل اقتصاد سنجی (مدل معادله ساختاری) استفاده کرده و به این نتیجه رسیدند که بانکداری آنلاین توانایی سودآوری بانکها را ارتقا میدهد. کوزاک(2005)[xv] با استفاده از روش پانل دیتا اثر پیشرفت در فناوری اطلاعات بر کارایی هزینه و کارایی سود بانکهای آمریکایی را در طی دوره زمانی 2003-1992 مورد بررسی قرار داده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهدکه سطح استفاده از فناوری اطلاعات با سودآوری بانکی ارتباط مثبت داشته و باعث کاهش در هزینههای بانکها شده است و همچنین نتایج این تحقیق نشان میدهد که ارزش عایدی داراییها[xvi]، در طی دوره مذکور 51 درصد افزایش یافته است. این نتایج نشان میدهد که بهبود در وضعیت فناوری اطلاعات به همراه گسترش شبکهای شعبات و ارائه خدمات جدید منجر به ایجاد مجرای درآمدی جدید برای بانکها شده است. آچاریا و همکاران(2008)[xvii] با استفاده از روش پانل دیتا اثر قابلیت استفاده از وب سایت بانکها بر عملکرد آنها رابا استفاده از نمونهای متشکل از 55 بانک اجتماعی که خدمات آنلاین ارائه میکنند، در پنج ایالت نیمه غربی ایالات متحده آمریکا مورد مطالعه قرار دادند. مولفان نتیجه گرفتند که بانکهای دارای وب سایت باقابلیت استفاده بالاتر، عملکرد بهتر داشتهاند. سالیوان و وانگ(2008)[xviii] اثرات انتشار نوآوریهای تکنولوژیکی بر کاهش هزینهها درمورد بانکداری اینترنتی رادر نمونهای متشکل از بانکهای واقع در 50 ایالت آمریکا مورد مطالعه قرار داده است. مولفان بر این عقیدهاند، زمانی که نوآوری برای اولین بار ارائه می شود، بانکهای بزرگ آن را زودتر اتخاذ و اجرا کرده و در مقایسه با سایر بانکها منافع بیشتری رابه دست میآورند. با گذشت زمان این تکنولوژی به سمت بانکهای کوچک‌تر هم روانه شده و باعث میشود تا اندازه بانکها در سطح تعادلی بالاتر و جدید به تعادل برسد. مولفان به این نتیجه رسیدند که اتخاذ بانکداری اینترنتی با تغییر در اندازه متوسط بانک رابطه مثبت دارد. مالهوترا و سینگ(2009)[xix] اثر بانکداری اینترنتی بر عملکرد و ریسک بانکهای منتخب کشورهای توسعه یافته را بررسی کردهاند. آنها در مطالعه خود بیان می‌کنندکه 57 درصد بانکهای تجاری در این کشورها از خدمات اینترنتی برخوردارند. مولفان، با استفاده از اطلاعات 85 بانک در دوره 2007-2001 به این نتیجه رسیدند که بانکهایی که دارای خدمات بانکداری اینترنتی هستند، در مقایسه با بانکهایی که این خدمت راارائه نمیکنند، سودآوری بهتری دارند. دیراج شارما(2010)[xx] در دوره 2008-1996 به مقایسه عملکرد مالی بانکهای هندوستان براساس میزان استفاده از تکنولوژی میپردازد. نتایج مطالعات نشان میدهد، بانکهایی که به صورت کامل از فناوری اطلاعات استفاده کردهاند، در مقایسه با بانکهایی که به صورت جزئی از آن استفاده میکنند، عملکرد مالی بهتری دارند. همچنین عملکرد کلیه بانکها در دورهای که فناوری اطلاعات در بانکها فراگیر شد، به شدت ارتقا یافته است. جلال کریم و حمدان(2010)[xxi] در کشور اردن و در طی دوره 2007-2003به بررسی اثرات فناوری اطلاعات بر کارایی پانزده بانک اردنی پرداخته‌اند. آنها به این نتیجه رسیدند که استفاده از اینترنت بر شاخصههای بازدهی و سودآوری بانکها(عایدی سرمایهگذاری، عایدی داراییها، سوددهی کارکنان، حاشیه سود خالص و غیره) اثر مثبت دارد. سعید خواجه دنگولانی(2011)[xxii] به بررسی اثر فناوری اطلاعات بر بانک کشاورزی ایران پرداخته و نتیجه میگیرد که فناوری اطلاعات از راههای مختلف بر سیستم بانکی تاثیر میگذارد. فناوری اطلاعات به وضوح زمان صرف شده برای تراکنشهای بانکی مشتریان و کارمندان را کاهش داده و استفاده از آنها هزینههای بانک را کاهش میدهد. اولسون و ذوبی(2011)[xxiii] رابطه بین کارآیی و سودآوری83 بانک واقع در ده کشور و در دوره 2008-2000 را در کشورهای منا مورد مطالعه قرار داده‌اند. آنها نتیجه گرفتند که به لحاظ کارآیی هزینهای، بانکهای مورد مطالعه پایینتر از بانکهای اروپایی قرار داشته و هم‌ردیف بانکها در کشورهای در حال توسعه میباشند. به لحاظ کارآیی سود نیز این بانکها بالاتر از سایر بانکهای واقع در سطح جهان قرار دارند. همچنین بانکهای مورد مطالعه پایینتر از اندازه بهینه فعالیت میکنند. ابوبکر محمد و همکاران (2013)[xxiv] به بررسی اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عملکرد بانکی در طی دوره زمانی2011-2001 پرداخته‌اند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهدکه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت بانکداری نیجریه عایدی حقوق صاحبان سهام[xxv]را ارتقا میدهد. همچنین در این مطالعه رابطه معکوس سرمایهگذاری اضافی در فناوری اطلاعات و ارتباطات و کارایی وجود دارد. مولفان پیشنهاد میکنند که به جای تاکید زیاد بر سیاستهای ارتقا دهنده سرمایهگذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات، استفاده کارآ و موثر از تجهیزات فناوری اطلاعات و ارتباطات در دستور کار قرار گیرد.
3-2- مطالعات تجربی داخلی کیانی(1390) در پژوهش خود با عنوان تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر روی سودآوری بانکهای منتخب ایران، که مدل تحقیق شامل متغیر وابسته‌ی بازدهی دارایی بانک و متغیرهای توضیحی (نسبت تمرکز، اندازه‌ی بانک، سهم بازار هر بانک، پایانه شعب، پایانه فروش و دستگاه خود پرداز) می باشد و با استفاده از دادههای تابلویی نامتوازن، سیزده بانک منتخب کشور (اقتصاد نوین، پارسیان، تجارت، رفاه کارگران، سامان، سپه، سرمایه، سینا، صادرات، صنعت و معدن، کار آفرین، ملت و بانک ملی) را در قالب یک مدل اقتصاد سنجی پانلی با اثرات ثابت طی دوره 1388-1381 تخمین می‌زند. نتایج به‌دست آمده در این پژوهش بیانگر آن‌است که فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیر مثبتی بر روی عملکرد بانکهای ایران داشته است. فرهنگی و همکاران(1394) در مقاله خود با عنوان بررسی تاثیر خدمات بانکداری الکترونیک در افزایش منابع بانک ملت استان لرستان، با جامعه آماری 150 نفره که کارکنان شعب بانک ملت استان لرستان می باشند و با استفاده از روش آمار توصیفی (جداول و نمودارها) و آمار استنباطی (آزمون دو جمله‌ای و آزمون رتبه‌ای فریدمن) و با بهره گیری از نرم افزار SPSS به این نتیجه رسیدند که استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک (تلفن بانک، اینترنت بانک، همراه بانک، دستگاه پایانه فروش و دستگاه خود پرداز) بر افزایش منابع بانک ملت تاثیر مثبت می‌گذارند. حیدرزاده اقدم و صدر آبادی(1394) در مقاله‌ای با عنوان تاثیر استقرار بانکداری اینترنتی بر سودآوری بانکها، با در نظر گرفتن هشت بانک ملی، ملت، توسعه صادرات، صادرات، تجارت، مسکن و کشاورزی در دوره زمانی 1392-1385 با روش تحلیل پانلی و با بهره گیری از نرم افزار EVIEWS به این نتیجه دست یافتند که ارائه خدمات به‌صورت آنلاین از طریق اینترنت و یا دیگر ابزارها مستلزم وجود زیر ساخت‌ها، نیروی متخصص، تبلیغات و تشویق مردم به استفاده از این خدمات میباشد. همچنین از آن‌جا که هزینههای بانکی جهت پیاده‌سازی زیاد بوده، میزان سودآوری بانکها کاهش یافته است.
4- روش تحقیق مدل رگرسیونی زیر را در نظر بگیرید:
(14)
که در آن متغیر وابسته مدل، عرض از مبدا ویژه هر بانک در مدل اثرات ثابت و عرض از مبدا مشترک بانکها در مدل اثرات تصادفی، بردار مربوط به متغیرهای توضیحی، بردار ضرایب رگرسیونی و جمله اخلال رگرسیون میباشد که فرض میشود دارای توزیع نرمال با میانگین صفر و واریانس یک است. متغیرهای وابسته و مستقل مدل عبارتند از:
4-1- متغیر وابسته همانند کاسمیدو (2007)[xxvi] ، وان هورن(2007)[xxvii] و ناصر و عمران (2011)[xxviii] می توان نرخ عایدی دارایی ها (ROA)[xxix] را به عنوان ابزار مهم بهرهوری و سودآوری بانک در نظر گرفت. محاسبه این شاخص به سادگی امکانپذیر است:
ROA = (کل داراییها در انتهای بازهt/ درآمدخالص درحین دورهt ) x 100
چون داراییها هم بر درآمد و هم بر مخارج تاثیر مستقیم دارند. براساس این مطالعات، عایدی حقوق صاحبان سهام(ROE) نیز شاخص مناسبی برای اندازهگیری بهرهوری و سودآوری بانک تلقی میگردد. از این‌رو میتوان از این دو شاخص به عنوان متغیرهای وابسته مدل برای توضیح بهرهوری بانکها استفاده کرد.
4-2- متغیرهای مستقل
عوامل دیگری نیز وجود دارند بر بازدهی و سودآوری بانک اثر دارند، این متغیرها عبارتند از:
با توجه به مطالب بیان شده و به تبعیت از مطالعه اولسون و ذوبی(2011)[xxxvii] می توان مدل زیر را در نظر گرفت: (15)
که در آن: : متغیر وابسته مدل (نرخ عایدی داراییها و نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام برای بانک iام در زمان t). : نسبت تخصصی وام بانک iام در زمانt. : نسبت ناکارآیی بانک iام در زمان t. : عمق سرمایه بانک iام در زمانt. : ریسک اعتباری بانک iام در زمانt. : حجم مالکیت دولتی بانک iام در زمانt. : متغیر مربوط به اینترنت در بانک iام در زمانt. : اندازه بانک iام در زمانt. : متغیر مجازی قابل معامله بودن سهم بانک iام در زمانt.
5- برآورد مدل در این بخش با استفاده از دادههای بانکی کشور در دوره 2013-2000 اثر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی در ایران برآورد میگردد. برای این کار دادههای هشت بانک از پایگاه اطلاعاتی بانک اسکوپ[xxxviii] و ترازنامه‌های سال‌های مختلف آنها استخراج شد و مدل مدنظر در مورد ایران برآورد گردید. همانند سایر مطالعات، قبل از برآورد مدل، ابتدا آزمون ریشه واحد انجام میشود تا معادله برآوردی رگرسیون کاذب(ساختگی) نباشد. برای این کار از آزمون لوین، لین و چو(2002)[xxxix] استفاده شده و نتایج آن در جدول1 گزارش شده است.
جدول 1- نتایج آزمون ریشه واحد با استفاده از آزمون لوین، لین و چو
*: رد فرضیه صفر مبنی بر وجود ریشه واحد در سطح معناداری 5 درصد منبع: یافته‌های پژوهشگر
نتایج آزمون ریشه واحد لوین، لین و چو(2002) نشان میدهد که تمامی متغیرهای مدل انباشته از درجه یک می باشد. در این حالت نمیتوان از سطح متغیرها در مدل استفاده کرد و بایستی از هم‌جمع بودن متغیرهای مدل اطمینان حاصل کرد. زیرا در صورت هم‌جمع نبودن متغیرهای مدل، رابطه به‌دست آمده بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل مدل جعلی و ساختگی خواهد بود. برای بررسی هم‌جمعی بین متغیرهای مدل نیز از آزمون هم‌جمعی پدرونی[xl] استفاده شده است. براساس نتایج این آزمون میتوان وجود بردارهای هم‌جمعی بین متغیرهای مدل را پذیرفت(جدول 2 و جدول 3). جدول 2- نتایج آزمون هم‌جمعی پانل پدرونی(متغیر وابسته مدل: ROA)
*: فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود هم‌جمعی در سطح معناداری 5 درصد رد می شود. منبع: یافته‌های پژوهشگر
جدول 3- نتایج آزمون هم‌جمعی پانل پدرونی(متغیر وابسته: ROE)
*: فرضیه صفر مبنی بر عدم وجود هم‌جمعی در سطح معناداری 5 درصد رد میشود. منبع: یافته‌های پژوهشگر
در این مطالعه برای اندازهگیری اثر اینترنت بر بازدهی نظام بانکی از دو شاخص تعداد تراکنشهای اینترنتی و تعداد دستگاههای خودپرداز استفاده شده است. از این رو با توجه به متغیرهای وابسته مدل(ROE و ROA) میتوان چهار مدل جداگانه را برآورد کرد. هر کدام از این مدلها را میتوان به صورت Pooled یا پانل تخمین زد. برای تشخیص این امر از آزمون F لیمر استفاده میشود.فرض صفر این آزمون تخمین مدل به صورت Pooled را پیشنهاد میکند. برای انجام این آزمون، ابتدا مدل را به صورت اثرات ثابت تخمین زده و بعد از آن آزمون زاید بودن اثرات ثابت اعمال میشود. نتایج این آزمون نشان میدهد که در تمامی حالتها میتوان فرضیه صفر را رد کرده و مدلهای مذکور را به‌صورت پانل دیتا تخمین زد. اکنون در گام دوم بایستی تعیین شود که کدام روش (اثرات ثابت یا اثرات تصادفی) برای تخمین Panel مناسب میباشد. برای این کار نیز از آزمون هاسمن(1980) استفاده میشود. فرضیه صفر آزمون هاسمن، تخمین مدل با اثرات تصادفی را پیشنهاد میکند. نتایج این آزمون نیز نشان میدهد که تمامی مدلها بایستی با روش اثرات ثابت برآورد گردند. بنابراین تمامی مدلها با روش پانل دیتا و به صورت اثرات ثابت برآورد شده و نتایج آن در جدول4 گزارش شده است. جدول 4- اثر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی در ایران: نتایج برآورد مدل
*: اعداد داخل پرانتز، آماره t مربوط به ضریب هر متغیر بوده و معنادار بودن آنها در سطح معناداری 5 درصد را نشان میدهد. **: اعداد بیرون و داخل پرانتز به ترتیب مقدار آماره آزمون و Prob مربوط به آن را نشان می دهد. منبع: یافته‌های پژوهشگر در برآورد شماره یک، به‌غیر از متغیر عمق سرمایه و ریسک اعتباری، سایر متغیرها تاثیر مورد انتظار و معنادار بر بازدهی بانکها در ایران داشتهاند. در این مدل، نسبت تخصصی وام، اندازه بانک و قابل معامله بودن سهم بانک در بازار بورس آن کشور تاثیر مثبت و به لحاظ آماری معنادار بر نرخ عایدی داراییها دارد. حجم مالکیت دولتی و نسبت ناکارآیی نیز تاثیر منفی و معنادار بر بهرهوری بانک دارند. همچنین تعداد مشتریان اینترنتی بانک های مطالعه شده در دوره 2013-2000 اثر مثبت و معنادار بر بازدهی بانک دارد و نشان میدهد که در بلندمدت و با ثابت بودن سایر عوامل، اگر تعداد مشتریان اینترنتی 1000 واحد افزایش یابند، نرخ عایدی داراییها در بانکهای مورد مطالعه 18/0 درصد ارتقا خواهد یافت. این عامل، مثبت بودن تاثیر استفاده از اینترنت بر بازدهی نظام بانکی در کشور را نشان میدهد. حال اگر از تعداد تراکنشهای اینترنتی به عنوان شاخص استفاده از اینترنت در ارائه خدمات بانکی استفاده شود(برآورد شماره دو) مشاهده میشود که در این حالت نیز متغیرهای عمق سرمایه و ریسک اعتباری اثرات معنادار و مورد انتظار بر بازدهی سیستم بانکی ندارند. در مقابل، متغیرهای نسبت تخصصی وام، اندازه بانک و قابل معامله بودن سهم بانک در بازار بورس آن کشور تاثیر مثبت و معنادار و حجم مالکیت دولتی و نسبت ناکارآیی نیز تاثیر منفی و معنادار بر نرخ عایدی داراییها داشتهاند. براساس نتایج برآورد مدل، اگر تعداد تراکنشهای اینترنتی 1000 واحد افزایش یابد، در بلندمدت و با ثابت بودن سایر عوامل، نرخ عایدی داراییها به عنوان نمادی از بازدهی سیستم بانکی 17/0 درصد افزایش یافته و مثبت بودن تاثیر استفاده از اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی را نشان میدهد. در برآورد شماره سه برای اندازهگیری بازدهی سیستم بانکی از متغیر نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام استفاده میشود. اکنون اگر تعداد مشتریان اینترنتی نمادی از کاربرد اینترنت در سیستم بانکی باشد، میتوان گفت که استفاده از اینترنت در ارائه خدمات بانکی تاثیر مثبت و معنادار بر بهرهوری بانک دارد. در بلندمدت و با ثابت بودن سایر عوامل، اگر تعداد مشتریان اینترنتی 1000 واحد افزایش یابد، نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام به عنوان شاخصی از بازدهی سیستم بانکی 16/0 درصد افزایش خواهد یافت. در این مدل، متغیر عمق سرمایه و ریسک اعتباری تاثیر مورد انتظار و معنادار بر بهرهوری بانک ندارند. زیرا در سطح معناداری 5 درصد میتوان معناداری ضریب مربوط به این متغیرها را رد کرد. در مقابل، در سطح معناداری 5 درصد نسبت تخصص وام، اندازه بانک و قابل معامله بودن سهم بانک در بازار بورس آن کشور تاثیر مثبت و حجم مالکیت دولتی و نسبت ناکارآیی نیز تاثیر منفی و معنادار بر نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام و بازدهی بانک ها در ایران دارند. در برآورد شماره چهار در سطح معناداری 5 درصد، متغیر عمق سرمایه و ریسک اعتباری تاثیر مورد انتظار و معنادار بر بهرهوری بانک نداشته و نسبت تخصص وام، اندازه بانک و قابل معامله بودن سهم بانک در بازار بورس آن کشور تاثیر مثبت و به لحاظ آماری معناداربر نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام و بازدهی بانکهای مورد مطالعه دارد. همچنین در سطح معناداری 5 درصد، حجم مالکیت دولتی و نسبت ناکارآیی نیز تاثیر منفی و معنادار بر بازدهی بانک دارند. در این مدل، تاثیر مثبت و معنادار تراکنشهای اینترنتی بر بازدهی بانک و حقوق صاحبان سهام نشان داده شده است. براساس نتایج برآوردی این مدل، در بلندمدت و با ثابت بودن سایر عوامل، اگر تعداد تراکنش های اینترنتی 1000 واحد افزایش یابند، نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام(بازدهی سیستم بانکی)، 13/0 درصد افزایش خواهد یافت.
6- نتیجه گیری در این پژوهش اثر اینترنت بر بازدهی سیستم بانکی در ایران مطالعه شده است. برای این کار، دادههای هشت بانک(بانک ملى، ملت، صادرات، رفاه، تجارت، صنعت و معدن، سپه و اقتصادنوین) در دوره 2013-2000 از دادههای پایگاه اطلاعاتی اسکوپ و ترازنامه های بانک های مورد مطالعه استخراج شد. در ادامه بعد از بررسی مانایی دادهها و وجود هم‌جمعی بین آنها، مدل مورد نظر با روش پانل دیتا برآورد گردید. براساس نتایج این برآوردگرها، به‌غیر از متغیر عمق سرمایه و ریسک اعتباری، سایر متغیرها تاثیر مورد انتظار و معنادار بر بازدهی بانکها در ایران داشتهاند. در این مدل، نسبت تخصصی وام، اندازه بانک و قابل معامله بودن سهم بانک در بازار بورس کشور مورد مطالعه یعنی جمهوری اسلامی ایران تاثیر مثبت و به لحاظ آماری معنادار بر نرخ عایدی داراییها دارد. حجم مالکیت دولتی و نسبت ناکارآیی نیز تاثیر منفی و معنادار بر بازدهی بانک دارند. همچنین تعداد مشتریان اینترنتی برای بانک های مطالعه شده در دوره 2013-2000 اثر مثبت و معنادار بر بازدهی بانک دارد و نشان میدهد که در بلندمدت و با ثابت بودن سایر عوامل، اگر تعداد مشتریان اینترنتی 1000 واحد افزایش یابند، نرخ عایدی دارایی ها و نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام به عنوان نمادی از بازدهی بانکهای مورد مطالعه، بین 16/0 تا 18/0 درصد ارتقا خواهد یافت. همچنین تعداد تراکنش های اینترنتی نیز تاثیر مثبت بر بازدهی سیستم بانکی در ایران دارد. به طوری‌که در بلندمدت و با ثابت بودن سایر عوامل، اگر تعداد تراکنش های اینترنتی 1000 واحد افزایش یابند، نرخ عایدی دارایی ها و نرخ عایدی حقوق صاحبان سهام در بانکهای مورد مطالعه بین 13/0 تا 17/0 درصد افزایش مییابد. با توجه به نتایج این تحقیق میتوان پیشنهادات زیر را ارائه کرد:
[i] Information and Communication Technology. [ii] Automated Teller Machine. [iii] Shuand Strassmann. [iv] Berger. [v] Cost Effects. [vi] Network Effects. [vii] Kozak . [viii] Shu &Strassman. [ix] Hotelling. [x] Rohlf. [xi] Market Share. [xii] Berger. [xiii] Shu and Strassmann. [xiv] Kagan, et al. [xv] Kozak. [xvi] Return on Asset. [xvii] Acharya, et al. [xviii] Richard Sullivan and Zhu Wang. [xix] Pooja Malhotra and Balwinder Singh. [xx] Dhiraj Sharma. [xxi] Akram Jalal-Karim and Allam M. Hamdan. [xxii] Dangolani, S. KH. [xxiii] Dennis Olson and Taisier A. Zoubi. [xxiv] Abubakar Muhammadet al. [xxv] Return on Equity. [xxvi] Kosmidou et. [xxvii] Van Horen . [xxviii] Ben Naceur and Omran. [xxix] نرخ عایدی داراییها حاصل تقسیم درآمد خالص بر کل دارای‌های شرکت می باشد. [xxx] Loan Specialization Ratio. [xxxi] Liquidity Ratio. [xxxii] Asset Utilization Ratio. [xxxiii] Kosmidou. [xxxiv] Inefficiency Ratio. [xxxv] Credit Risk. [xxxvi] Capital Strength. [xxxvii]Olson and Zoubi. [xxxviii] این بانکها عبارتند از: ملى، ملت، صادرات، رفاه، تجارت، صنعت و معدن، سپه و اقتصادنوین. [xxxix] Levine, A., Lin, C. F. & Chu, J. [xl] Pedroni. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1) حسینی، سید شمس‌الدین و فرامرزی‌عباد، حمید. (1395). بررسی تأثیر بانکداری الکترونیکی بر بازدهی حقوق صاحبان سهام در بانکهای منتخب فعال در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه اقتصاد مالی، 10 (35)، 170- 147. 2) حیدرزاده اقدم، نرجس و حسنی صدرآبادی، محمد حسین. (۱۳۹۴). تأثیر استقرار بانکداری اینترنتی بر سودآوری بانکها.کنفرانس بین المللی اقتصاد مدیریت و علوم اجتماعی، اسپانیا، http://www.civilica.com/Paper-ICEMSS01-ICEMSS01_155.html. 3) سمنانی، خطیب؛ ایزدی، سمیه و خادمی، سیدرضا. (1396). مزیت رقابتی داده کاوی در بانکداری الکترونیکی در برابر نااطمینانی‌های اقتصادی .فصلنامه اقتصاد مالی، 11 (39)، 146- 125. 4) فرهنگی، علی اکبر؛ بهرامی، حمیدرضا و زارع علمی، حمزه. (1394). بررسی تاثیر خدمات بانکداری الکترونیک در افزایش منابع بانک ملت استان لرستان .مجله مدیریت توسعه و تحول، 1394 (21) ، 68-61. 5) کیانی، هیوا. (1390). تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر روی سودآوری بانکهای منتخب ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز. 6) هژبر کیانی، کامبیز و سرلک، احمد. (1396). بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره وری سرمایه و کل عوامل تولید در ایران (مطالعه موردی: کارگاه‌های بزرگ صنعتی استان یزد. فصلنامه اقتصادمالی، 11 (39)، 100- 83. 7) Abubakar, M., Gatawa, N. M., & Birnin-Kebbi, H. S. (2013). Impact ofInformation and Communication Technology on Banks Performance: A Studyof Selected Commercial banks in Nigeria (2001-2011). European Scientific Journal, 9(7), 213-238. 8) Acharya, R. N., Kagan, A., & Linam, S. R. (2008). Online banking applications and community bank performance. The International Journal of Bank Marketing, 26(6), 418-439. 9) Berger, A. N. (2003), The economic effects of techn ological progress: evidence from the banking industry, Journal of Money, Credit, Banking, 35 (2), 141 -176. 10) Dangolani, S. KH. (2011). The Effect of Information Technology in the Entrepreneurship (A Case Study in Golestan Province IRAN). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30(1), 10-12. 11) https://bankscope.bvdinfo.com. 12) Jalal-Karim .A., Hamdan. A M. (2010), the impact of information technology on improving banking performance matrix: Jordanian banks as case study European. Mediterranean & Middle Eastern Conference on Information Systems. Abu Dhabi, UAE. 13) Kagan, A., Acharya, R.N., & Kodepaka, V. (2005). Does Internet banking affect the performance of community banks?.American Agricultural Economics Association Annual Meeting, Providence, Rhode Island. 14) Kosmidou ,K. (2007).The determinants of banks profits in Greece during the period of EU financial integration.Managerial Finance, 34(3), 146–159 15) Kozak, S. (2005). The role of information technology in the profit a nd cost efficiency improvements of the banking sector , Journal of Academy of Business and Economics. 16) Levine, A., Lin, C. F. & Chu, J. (2002). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite Sample Properties. Journal of Econometrics, 108(1), 1-24. 17) Malhotra, P., & Singh, B. (2009). An Analysis of Internet Banking Offerings and it's Determinants in India. Internet Research, 20 (91), 87-106. 18) NaceurS. B., & Omran,M. (2011). The effects of bank regulations, competition, and financial reforms on banks performance. Emerging markets review, 12 (1), 1-20. 19) Olson. D., Zoubi. A. (2011). efficiency and bank profitability in MENA countries. Emerging markets review ,12( 2), 94-110. 20) Pedroni, P.(1999). Fully modified OLS for heterogeneous cointegrated panels. Advances in Econometrica, 57, 1361-1401. 21) Richard, J. S., & Zhu, W. (2008). Internet banking: an exploration in technology diffusion and impact. Payments System Research Working Paper PSR WP 05-05, Federal Reserve Bank of Kansas City. 22) Sharma, D. (2010), Internet Channels and Cannibalization: An Empirical Approach to a Sales Agent’s Perspective, Journal of Personal Selling and Sales Management , 30 ( 3), 209-221. 23) Shu, W., & Strassmann, P. A. (2005). Does information technology provide banks with profit?. Information and Management, 42 (5), 781 -787. 24) Van Horen, N. (2007). Customer market power and the provision of trade credit : evidence from Eastern Europe and Central Asia. Policy Research Working Paper Series, 4284, The World Bank. 25) World Bank.(2012). World development Indicator (WDI).
یادداشت‌ها
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,375 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 527 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||