رویکرد روسیه در قبال نظم امنیتی خاورمیانه (2018-2010)

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 3، دوره 15، شماره 48، مهر 1398، صفحه 47-64   

نویسندگان

ماهرخ شهرکی¹؛ محمد مهدی حسن راجی^{* 2}؛ مهدی طوسی³

¹کارشناسی ارشد؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد تهران مرکزی، تهران. ایران.

²دکترای روابط بین الملل؛ کارشناس وزارت امور خارجه و مدرس دانشگاه، تهران، ایران. نویسنده مسئول

³علوم سیاسی و روابط بین الملل/ حقوق و علوم سیاسی/ دانشگاه ازاد اسلامی واحد الکترونیکی، تهران، ایران.

چکیده

اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاورمیانه سبب گردیده تا این منطقه از جایگاه ویژه‌ای در تفکر استراتژیک روسیه برخوردار باشد. ولادیمیر پوتین به‌عنوان برجسته‌ترین سیاستمدار در روسیة بعد از فروپاشی شوروی، تمایل خود را برای بازگرداندن روسیه به جایگاه قدرت بزرگ و ساختاری اعلام نموده و پویش‌ها و بحران‌های منطقه‌ای فرصت مناسبی برای اثبات ادعاهای او می‌باشد. در این میان، آغاز تحولات بهار عربی از اواخر سال 2010 و ظهور نشانه‌های گذار در نظم امنیتی منطقه‌ای و بین‌المللی بستر مناسبی را به‌منظور ورود مسکو به معادلات قدرت خاورمیانه فراهم نموده است. بر این مبنا، جلوه‌هایی از تغییر و دگرگونی در رویکرد روسیه به نظم امنیتی منطقه خاورمیانه پدیدار شده است. در همین ارتباط، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که فدراسیون روسیه در دورة بعد از بهار عربی چه رویکرد و رهیافتی را در قبال نظم امنیتی خاورمیانه اتخاذ کرده است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که رویکرد روسیه در قبال خاورمیانه پس از بهار عربی بر اساس نشانه‌هایی از واقع‌گرایی روسی از جمله موازنة نرم، روابط متعادل با تمامی کنشگران از جمله ائتلاف تاکتیکی و راهبردی با بازیگران منطقه‌ای و در نهایت، موازنة مستقیم و ایفای نقش متوازن‌کننده در برابر ایالات متحده امریکا تحقق یافته است. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر پایة روش کیفی و روش گردآوری داده‌ها نیز منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

روسیه؛ نظم امنیتی؛ خاورمیانه؛ بهار عربی؛ ساختار نظام بین‌الملل

مراجع