مالکیت حضرت علی (ع) بر ینبع النخیل

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 6، دوره 4، شماره 2، مرداد 1397، صفحه 113-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمود شاکری فرد¹؛ ماهیار شریعت پناهی^{* 2}؛ شهربانو دلبری³

¹گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

²استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

³گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

چکیده

 حضرت علی (ع) به عنوان برجسته‌ترین نخبه مسلمانان پس از حضرت رسول اکرم (ص) و شاگرد پر آوازه‌ی ایشان، در دوران خلفاء در «ینبع مدینه» یک مرکز کشاورزی می‌سازد. برای نخستین بار است که کسی در این منطقه، کشاورزی را به شکل یک سرمایه گذاری دقیق و کار متراکم و برجسته شروع می‌کند. نخلستان‌های اطراف ینبع، به صورت خیلی بدوی وجود داشته؛ ولی در دوره‌ی قبایلی، کار اساسی، بیشتر تجارت و دامداری است و حضرت علی (ع) است که برای اولین بار و به تنهایی در تبدیل مسئله‌ی دامداری و تجارت به آن شکل بدوی و کاروانی‌اش در آن نظام؛ درتولید کشاورزی سنتی، نقش یک موسس و بنیان گزار را دارد. در این مقاله سعی شده است به روش توصیفی  و تحلیلی چگونگی مالکیت حضرت علی (ع) را بر این منطقه وسیع، حدود آن، وقفیات ایشان در این ناحیه و سرانجام مالکیت و تولیت املاک ایشان را تا زمان امام سجاد (ع) مورد بررسی قرار دهد. ونتایج پ‍ژوهش مؤید این نکته است که مالکیت حضرت علی (ع) بر ینبع النخیل به واسطه خریداری زمینهای  این منطقه، تلاش و کوشش ایشان بر روی آبادانی وگسترش آن بسیار ثمر بخش وحائظ اهمیت بوده است. 

کلیدواژه‌ها

حضرت علی (ع)؛ ینبع؛ وقف؛ امام سجاد (ع)؛ مالکیت