بریکس و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 3، دوره 11، شماره 40، آبان 1398، صفحه 36-53   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2019.668890

نویسندگان

عبدالرضا سیفی¹؛ محمدباقر خرمشاد^{* 2}

¹دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

²استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

جهان امروز در دوران گذار قرار داشته و ساختارهای منبعث از نظام دوقطبی و تک قطبی توان لازم را برای اداره وضعیت جدید جهان ندارند.قدرت های نوظهور برزیل،روسیه،چین،هند و افریقای جنوبی با تشکیل گروه کشورهای بریکس بلوک قدرت جدیدی را تشکیل داده اند که از قدرت قابل توجه و رو به رشدی در عرصه های اقتصادی،سیاسی و نظامی برخوردار بوده و می توانند نقش تعیین کننده ای در مناسبات بین المللی ایفا نمایند. در این مقاله به این سوال پاسخ داده می شود که چه عواملی در ارتقای سطح همگرایی بین ایران و بریکس موثر می باشد؟با توجه به رویه و اصول ثابت انقلاب اسلامی مبنی بر عدم وابستگی به قدرت های بزرگ،نفی سلطه پذیری و سلطه جویی،عدالت طلبی،عدم وابستگی،حمایت از حق تعیین سرنوشت ملت ها و همچنین مخالفت و تلاش گسترده جمهوری اسلامی در نقد و به چالش کشیدن نظم تک قطبی امریکا محور، مشاهده می گردد همگرایی مشهودی میان اهداف گروه بریکس و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد.همسویی بریکس با جمهوری اسلامی ایران در تلاش برای موازنه سازی نرم در قبال ایالات متحده نقشی اساسی در نگاه ج.ا.ایران برای ارتقای سطح همکاری با بریکس داشته است.

کلیدواژه‌ها

نظام بین الملل؛ قدرت های نوظهور؛ نظام چند قطبی؛ بریکس؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

مراجع

 امان، فاطمه (1397)، «روابط برزیل و ایران با ریاست جمهوری بولسونارو را دوام می‌آورد؟»، ۲۳ آذر ۱۳۹۷ شورای آتلانتیک، تحریریه دیپلماسی ایرانی، 34، www.irdiplomacy.ir. .

ایزدی، جهانبخش؛ مطهری خوشینانی، مصطفی (1394)، «ائتلاف ناتمام بریکس و نسبت آن با جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات روابط بین‌الملل، شمارة 31. 

باقری، علی (1384)، نقش فرهنگ در تحول دولت و دین مسلمانان، بی‌جا: مرکز نشر بین‌الملل. 

پیش‌بینی اقتصادهای بزرگ جهان در سال 2021، سهم ایران از آینده اقتصاد جهانی، ۱۳۹۷/۰۶/۰۴. www.mojnews.com.

جهانبین، فرزاد؛ پرتو، فتح‌الله (1394)، «سناریوهای آیندة نظام بین‌الملل و جایگاه جهان اسلام»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال چهارم، شمارة 13، تابستان شمارة پیاپی 43. 

حسینی اسفیدواجانی، سید مهدی (1385)، «سیاست خارجی ایران و نظام بین‌الملل کنونی»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارة 226. 

حسینی، سید محمد؛ مبینی دهکردی، عبدا.. (1393)، «بیداری اسلامی، سناریوی فرهنگی منتخب جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات فرهنگ و ارتباطات، سال چهاردهم، شمارة بیست‌وسوم.

دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1394)، «نظام بین‌الملل آینده و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران»، چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ پیشرفت ایران؛ گذشته، حال، آینده. 

دینی ترکمانی، علی (1391)، «چشم‌انداز نظام اقتصاد بین‌الملل: رویکرد آینده‌پژوهی»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیستم، شمارة 61. 

رضایی اسکندری، داوود (1393)، «بریکس، تشکلی برای مقابله با سیطره غرب»، سایت دیپلماسی ایرانی. 

شفیعی، نوذر (1389)، «تبیین روابط چین و آمریکا در برابر سازمان همکاری شانگهای»، مطالعات اوراسیای مرکزی، مرکز مطالعات عالی بین‌المللی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال سوم، شمارة 7، پاییز و زمستان. 

شفیعی، نوذر (1397)، «نظریه‌های رایج دربارة ساختار نظام بین‌الملل»، www .political.ir،17 آذر 1397. 

شیرخانی، محمدعلی (1393)، «موازنه نرم بریکس و چالش برتری امریکا»، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، شمارة سوم، سال نهم تابستان.

عیسی‌زاده، محمد (1384)، «راهبردهای سیاست خارجی در قانون اساسی»، خبرنامه دانشجویان ایران، www.iusnews.ir.

قوام، سید عبدالعلی (1395)، «روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها»، تهران: انتشارات سمت. 

کرمی، جهانگیر (1393)، «الگوهای ضد هژمونیک ایران، روسیه و چین در آسیای مرکزی»، فصل‌نامه آسیای مرکزی و قفقاز، شمارة 85 ، بهار. 

موسوی، سید محمدرضا (1396)، «انقلاب اسلامی ایران تحولی در اندیشه سیاسی جهان ،پایگاه جامعه تاریخ معاصر ایران»، www.avapress.com،20 آذر 1396. 

نوایی، فرهاد (1393)، «ایران و فرصت‌های نظام چندقطبی»، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح در ۲۷ مهر ۱۳۹۳ www. peace-ipsc.org. 

هانتینگتون، ساموئل 1378)، «آمریکا: ابرقدرت تنها؛ گذار از نظام تک قطبی- چندقطبی»، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی ، مترجم: مجتبی امیری وحید، شمارة 141-142. 

گروه بریکس؛ چیستی، اهمیت و زمینه‌های همکاری با ایران ، 1394، www..paydarymelli.ir. April,

I. M. F. (2019). World Economic Outlook Database. Washington DC: International Monetary Fund. International Monetary Fund]. Database updated in April 2019. Accessed on 12 April 2019: www.imf.org/

Countries in the world by population (2019), https://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/

Fingar, C. T. (Ed.). (2009). Global trends 2025: A transformed world. DIANE Publishing.Global Trends 2025: A Transformed World،National Intelligence Council ,2008: www.files.ethz.ch

Gap, G. G. (2017). World economic forum. Cologny/Geneva. World Economic Outlook. International Monetary Fund April 2016 :www.imf.org

Kummu, M., Taka, M., & Guillaume, J. H. (2018). Gridded global datasets for gross domestic product and Human Development Index over 1990–2015. Scientific data, 5(1), 1-15.

International Monetary Fund. (2015). World economic outlook database (October) International Monetary Fund. Database updated on 6 October 2015. Accessed on 6 October 2015.

Long, A., & Ascent, D. (2016). World Economic Outlook. International Monetary Fund (IMF): Washington. World Economic Outlook . International Monetary Fund. April 2016. Pricewaterhouse

Coopers. (2015). The World in 2050: Will the shift in global economic power continue? PwC. Report for Selected Country Groups and Subjects (PPP valuation of country GDP)"(2015).

IMF. Retrieved October 18, 2015. line feed character in |title= at position 48 Report for Selected Country Groups and Subjects (PPP valuation of country GDP)"(2019). IMF. Retrieved 10 April 2019: www.imf.org