واکاوی جایگاه «آموزه تفاوت» در «نظریه عدالت جان رالز» و تبیین جامعه مطلوب متناسب با آن

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 3، دوره 6، شماره 21، آبان 1398، صفحه 45-64   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2019.668902

نویسندگان

حسن آرایش^{* 1}؛ سید مسعود حاصلی مفرد²؛ محمد علی توانا³

¹دانشجوی دکتری مسائل ایران، دانشگاه شیراز، ایران.

²کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

³دانشیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، ایران.

چکیده

نوشتار حاضر درپی پاسخگویی به این پرسش اساسی است که دلالت‌های فلسفی «آموزه تفاوت» در نظریه «عدالت جان رالز» کدامند و این آموزه ترسیم‌گر کدامین جامعه مطلوب است؟ روش این مقاله تحلیلی و توصیفی بوده و نتایج نشان داد، «آموزه تفاوت» در نظریه «عدالت رالز»، درپی ایجاد زمینه‌‌های آزادی اساسی و برابر، برای همه شهروندان است، به گونه‌‌ای که منطبق با واقعیات زندگی مدرن باشد. از همین رو، رالز، انسان را در مقام غایتی فی‌‌نفسه تصور می‌‌کند که در قرارگاه وضع نخستین اولویت حق را بر خیر ترجیح می‌‌دهد و درپی ایجاد جامعه‌‌ای بسامان برمی‌‌آید که مبتنی بر پذیرش مبانی تفاوت و تکثر میان همه انسان‌‌ها باشد. جامعه مطلوب متناسب با آموزه تفاوت، جامعه‌‌ای است که مبتنی بر اصول دموکراسی لیبرال، اقتصاد بازار و دولت رفاه می‌باشد و در آن انسان‌‌ها در مقام شهروند با برداشتی سیاسی از بنیادهای تفاوت، عدالت را برقرار و به آراء یکدیگر احترام می‌گذارند.

کلیدواژه‌ها

جان رالز؛ آموزه تفاوت؛ نظریه عدالت

مراجع

1. اخوان کاظمی، مسعود؛ ویسی، سارا (1390). جان رالز و عدالت بین‌المللی. پژوهشنامه علوم سیاسی، 1: 37-7.

2. اسلامی، شهلا (1386). جان رالز از سنت قرارداد اجتماعی تا دو اصل عدالت. پژوهش‌‌های فلسفی، 12: 32-11.

3. اکرمی، موسی (1386). رالز: از دو اصل عدالت تا برداشتی سیاسی از عدالت.اطلاعات حکمت و معرفت، 9: 18-14.

4. بشیریه، حسین (1386). عقل در سیاست. تهران: نگاه معاصر.

5. بشیریه، حسین (1390). تاریخ اندیشه سیاسی در قرن بیستم، لیبرالیسم و محافظه‌‌کاری. تهران: نشر نی.

6. دیرباز، عسکر؛ مهری، هژیر (1389). نسبت نظریه عدالت جان رالز با فلسفه اخلاق کانت و فلسفه حق هگل. الهیات تطبیقی،4: 72-53.

7. رالز، جان (1388). عدالت به مثابه انصاف. ترجمه عرفان ثابتی. تهران: ققنوس.

8. شاقول، یوسف (1385). مبانی فلسفی نظریه عدالت رالز.فلسفه(دانشگاه تهران)، 34(1): 199- 183.

9. عباسی، ولی‌‌الله (1389). جان رالز و ابتنای اخلاق بر قراردادگرایی. پژوهش‌‌نامه اخلاق، 9: 197- 175.

10. قادری، حاتم (1387). اندیشه سیاسی قرن بیستم. تهران: سمت.

11. کیم‌‌لیکا، ویل (1383). دو مدل کثرت‌‌گرایی و تساهل. در: تساهل. دیوید هیمن.  تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

12. لسناف، مایکل ایچ. (1389). فیلسوفان سیاسی قرن بیستم. ترجمه خشایار دیهیمی. تهران: نشر ماهی.

13. هیوود، اندرو (1389). سیاست. ترجمه عبدالرحمان عالم. تهران: نشرنی.

14. Rawls, John (1996). Political Liberalism. New York: Columbia University Press.

15. Rawls, John (1999).  A Theory of Justice. Cambridge: Massachusetts University Press.