بررسی اثر تنش خشکی، سطوح مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی ذرت سینگل‌کراس 704

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 4، دوره 12، شماره 40، فروردین 1399، صفحه 40-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا رضایی سوخت آبندانی¹؛ عطا اله سیادت²؛ علیرضا پازکی^{* 3}؛ شهرام لک²؛ مانی مجدم²

¹گروه زراعت، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

³گروه زراعت، خوزستان، دانشگاه علوم و کشاورزی و منابع طبیعی، اهواز، ایران

چکیده

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی، سطوح مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و زراعی ذرت، تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی بایع‌کلا (نکاء) طی دو سال زراعی 1394و 1395 انجام پذیرفت. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار روی هیبرید ذرت سینگل‌کراس 704 اجرا شد. تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در 4 سطح (آبیاری پس از 75، 100، 125 و 150 میلی-متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و نیتروژن سه سطح (80، 160 و 240 کیلوگرم در هکتار) وپتاسیم در سه سطح (75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار ) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.مقایسه میانگین‌ها اثر متقابل نشان داد که با افزایش مقادیر نیتروژن و پتاسیم شاخص برداشت 52/30 درصد کاهشیافت.همچنین کمترین شاخص برداشت نیتروژنتحت اثر متقابلدور آبیاری×نیتروژن مربوط به تیمار دور آبیاری 150 میلی‌متر تبخیر با مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به میزان 91/30 درصد کاهش داشت. بیشترینمحتوای نسبی آب و شاخص مقدار کلروفیل برگدر دور آبیاری 75 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر و مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مقایسه میانگین‌هابه ترتیب برابر 12/94%و 59/61%حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه و نیتروژن برگ بلال برای سال دوم در دور آبیاری 75 میلی-متر تبخیر و مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب با میانگین 12807 کیلوگرم در هکتار و 72/2 درصدبدست آمد. لذا باافزایش تنش خشکی، نیتروژن و پتاسیمصفات شاخص برداشت و شاخص برداشت نیتروژن کاهش یافت.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ ذرت؛ عملکرد دانه؛ محتوای نسبی آب برگ؛ نیتروژن و پتاسیم

مراجع

امام، ی و نیک­نژاد، م. 1383. مقدمه­ای بر فیزیولوژی تولید محصول. دانشگاه شیراز، 571 صحفه.

آمارنامه وزارت جهاد کشاورزی. 95-1394. جلد اول. 125 صفحه.

حسن­پور، ج؛ کافی، م و میرهادی، م. ج. 1387. اثر تنش خشکی بر عملکرد و برخی ویژگی های فیزیولوژیکی جو.  مجله علمی کشاورزی ایران. 39 (1): 177-165.

لک، ش؛ نادری، ا؛ سیادت، س. ع؛ آینه بند، ا؛ نورمحمدی، ق و موسوی، ه. 1386. تأثیر سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی ذرت دانه ای در شرایط آب و هوایی خوزستان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی.42: 14-1.

مجدم، م؛ نادری، ا؛ نورمحمدی، ق؛ سیادت، س. ع و آینه­بند، ا. 1386. بررسی تأثیر تنش خشکی و مدیریت مصرف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت دانه­ای در شرایط آب و هوایی خوزستان. شماره 13. صحفه 705-691.

یزدی صمدی، ب؛ رضایی، ع و ولی­زاده، م. 1392. طرح­های آماری در پژوهش­های کشاورزی. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ نهم. 764 صحفه.

Abo-El-Kheir, M. S. A. and Mekki, B. B. 2007. Response of maize cross-10 to water deficits during silking and grain filling stages. World Journal ofAgricultural Sciences, 3:3: 269-272

Alavi Fazel, M., Lack, S. H. and Sheykhi Nasab, M. 2013. The Effect of Irrigation-off at some Growth Stages on Remobilization of Dry Matter and Yield of Corn Hybrids. International Journal of Agriculture and Crop Sciences 5 (20): 2372-2378.

Arnon, I. 1975. Mineral nutrition of maize: International potash. Institut. Berm / Switzer land, pp. 1-33.

Ayad, H. S.,Reda, F. andAbdalla, M. S. A. 2010. Effect of putrescine and zinc on vegetative growth, photosynthetic pigments, lipid peroxidation and essential oil content of geranium (Pelargonium graveolens L.). World Journal of Agricultural Sciences, 6: 601-608.

Azeem, K., Shah, S., Ahmad, N., Shah, S. T., Khan, F., Arafat, Y., Naz, F., Azeem, I., and Ilyas, M. 2015. Physiological indices, biomass and economic yield of maize influenced by humic acid and nitrogen levels. Russian Agricultural Sciences, 41:115-119.

Berenguer, P., Santiveri, F., Boixadera, J., and Lloveras, J. 2009. Nitrogen fertilisation of irrigated maize under Mediterranean conditions. Europ. J. Agron. 30: 163–171.

Bishop, D., and D. A. Hall. 1983. Cropscience and food production, Mc Graw Hill Book Co. 406pp.

Daneshian, J., Majidei, A.,Noormohamaddi, GH., and Jonobi, P. 2006. Investigation of Drought Effects and Application of Different Quantities of Potassium on Soybeans, Ninth Congress of Agronomy and Plant Breeding (Abstracts), September 5-7, Abourihan Campus, Tehran University. 150-138 pages.

Dobermann, A. R. 2005. Nitrogen Use Efficiency - State of the Art. University of Nebraska Lincoln DigitalCommons@University of Nebraska - Lincoln.

Eck, H. V. 1984. Irrigation corn yield response to nitrogen and water. Agronomy journa, l76(3): 421 – 428.

Fageria, N. K. 2009. The use of nutrients in crop plants. CRC Press, Taylor & Francis Group, LLC. New York, NY, USA.

FAO. 2015. Agricultural production statistics. Available at: http://faostat.fao.org.

Jafari, S., Paknejad, F., and Jami AL-Ahmadi, M. 2009. Evaluation of selection indices for drought tolerance of corn (Zea mays L.) hybrids, International Journal of Plant Production, 3:4: 33-38.

Kafi, M.,Borzoee,A.,Salehi,M.,Kamandi,A.,Masoumi, A., and Nabati, J. 2009. Physiology of Enviromental Stresses in Plants (translated). Iranian Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR) Press, Mashhad, Iran.

Kaur, A. ,Bedi, S., Gill, G., and Kumar, M. 2012. Effect of nitrogen fertilizers on radiation use efficiency, Crop growth and yield in some maize (Zea mays L.) genotypes. Maydica, 57: 75-82.

Maleki, A.,Fazel,S.,Naseri,R.,Rezaei,K.,andHeydari, M. 2014. The Effect of Potassium and Zinc Sulfate Application on Grain Yield of Maize under Drought Stress Conditions Adv. Environ. Biol. 8(4): 890-893.

Mansouri-Far, C.,Modarres Sanavy, S. A. M., and Saberali, S. F. 2010. Maize yield response to deficit irrigation during low-sensitive growth stages and nitrogen rate under semi-arid climatic conditions. Agric. Water Manag. 97 (1): 12-22.

Maqsood, M., andAzam Ali, S. N. 2007. Effects of environmental stress on growth, radiation use efficiency and yield of finger millet (Eleucine coracona). Pakistan Journal of Botany 39: 463-474.

Mariana, A., Melay, A.,Hernan, E.,Echevrriab, C., Stud ertb, L. G., Andradeb, F., and Barbara, N. 2003. Tillage system. Agronomy Journal. 95: 1525-1531.

Netanos, D. A., and Koutroubas, S. D. 2002. Dry matter and N accumulation and translocation for Indica and Japonica rice under Mediterranean conditions. Field Crops Res. 74: 93-101.

Nissanka, S. P., Dixon, M. A., and Tollenaar, M. 1997. Canopy gas exchange response to moisture stress in old and new maize hybrid. Crop Sci. 37: 172-181.

Perry, T. W., Rhykerd, C. L., Holt, D. A. and Mayo, H. H. 2011. Effect of potassium fertilization on chemical characteristics, yield and nutritive value of corn silage. Journal of Animal Science, 34:642-646.

Poblaciones, M. A. J., Lopez-Bellido, L., and Lopez-Bellido, R. J. 2009. Field estimation of technological bread-making quality in wheat. Field Crop. Res. 112:253-259.

Rahnama, A. 2006. Plant Physiology. Publications Puran Pajohesh.332 page.

Roshdi, M., Heydari Sharifabad, H., Karimi, M., Nourmohammadi, G H.  and Darvish, F. 2006. A Syrvey on the impact of water deficiency over theyield of sunflower seed cultivar and its components. J. Agri. Sci. 12 (1): 109-121.

Rostami, M.,Koocheki,A. R.,Nassiri Mahallai, M., and Kafi, M.2008. Evaluation of chlorophyll meter (SPAD) data for prediction of nitrogen statusin corn (Zea mays L.), American- Eurasian J. Agric. & Environ, Sci, 3(1): 79-85.

Simsek, M., Can, A., Denek, N., and Tonkaz, T. 2011. The effects of different irrigation regimes on yield and silage quality of corn under semi-arid conditions. Afr. J. Biotechnol. 10(31): 5869-5877.

Sinaki, J. M.,Nourmohammadi, GH., and Maleki, A. 2004. Effect of water deficit on seedling, plant lets and compatible solutes of forage sorghum CV. Speed feed. 4 International Crop Sci. Conference. Brisbane, USA. 26 Sep-1 oct

Steward, F. C. 2006. Plant physiology VOL-IX: Water and solution in plants. Academic press. Inc. Florida. pp: 347.

Teulate, B., Rekika, D., Nachit, M. M., and Monneveux, P.1997. Comparative osmotic adjustments in barley and tetraploid wheats. Plant Breeding 116: 519-523.

Wang, Z., Rui. Y., Shen. J., and Zhang, F. 2008. Effects of N fertilizer on root growth in Zea mays L. seedlings, Spanish Journal of Agricultural Research, 6 (4): 677-682.