ارزیابی مدل‌های رگرسیونی غیرخطی در تجزیه و تحلیل رشد کدو پوست کاغذی (Cucurbita pepo L.)

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 18، دوره 12، شماره 40، فروردین 1399، صفحه 211-224   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمیده خلج¹؛ محمدرضا لبافی حسین آبادی^{* 2}

¹عضو علمی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران

چکیده

این مطالعه به‎منظور بررسی تجزیه و تحلیل رشد گیاه کدو پوست کاغذی و کمّی سازی تغییرات سطح برگ و ماده خشک تحت تاثیر تیمار تاریخ کشت انجام شد. آزمایش در سال 1393 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران واقع در پاکدشت اجرا شد. تاریخ های کشت شامل یک اردیبهشت، یک خرداد و یک تیر ماه بودند. با اندازه گیری تغییرات سطح برگ و وزن خشک اندام های گیاهی از هشت مدل برای توصیف روند تغییرات وزن خشک (لجستیک، گومپرتز، ریچاردز، ویبول، نمایی خطی بریده، نمایی خطی متقارن و مدل بتا 1و 2) و از سه مدل (لجستیک، گومپرتز و بتا) برای توصیف روند تغییرات سطح برگ استفاده شد. نتایج نشان داد که تمام مدل‎ها به‎خوبی روند تغییرات وزن خشک و سطح برگ را در برابر زمان (روزهای پس از کشت) توصیف کردند و از مدل‎های رگرسیونی غیرخطی می‎توان در مطالعه های تجزیه وتحلیل رشد استفاده کرد. در این پژوهش از مدل بتا 1، به‎صورت مشترک در هر سه تاریخ کشت جهت برآورد شاخص سطح برگ و ماده خشک استفاده شد. در بین تاریخ های کشت‎، اردیبهشت ماه 1 بیشترین شاخص سطح برگ (78/1) و خرداد ماه بیشترین وزن ماده خشک (1379 گرم در مترمربع) را تولید کردند. بهترین زمان کشت کدو پوست کاغذی در منطقه ورامین خرداد ماه می‎باشد.

کلیدواژه‌ها

مدل بتا 1؛ تاریخ کشت؛ وزن خشک؛ سطح برگ

مراجع

اشراقی نژاد، م.، ب. کامکار و ا. سلطانی. 1390. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد ارقام ارزن از طریق تأثیر بر طول دوره‎های فنولوژیک. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد 4 ، شماره 2: 188-169.

اکرم قادری، ف.، ن. لطیفی، ج. رضایی و ا. سلطانی. 1382. بررسی اثرات تاریخ کاشت بر فنولوژی ومرفولوژی سه رقم پنبه در گرگان. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 34 ، شماره 1: 230-221.

امام، ی. و م. نیک‎نژاد. 1373. مقدمه‌ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه شیراز. 571 ص.

آرویی‎، ح.، ر. امید بیگی‎ و ع. کاشی. 1379. بررسی سطوح مختلف نیتروژن برروی برخی صفات گیاه دارویی کدوی تخمه کاغذی. مجله علمی پژوهشی پژوهش و سازندگی. جلد 13 ، شماره 3: 9-4.

بغدادی، ح. 1383. بررسی تاثیر تاریخ و تراکم کاشت بر عملکرد بذر گیاه دارویی کدوی تخمه کاغذی. خلاصه مقالات دومین همایش گیاهان دارویی. دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد‎، ص 68.

پوررضا، ج.، ا. سلطانی، ع. راحمی، س. گالشی و ا. زینلی. 1386. روابط آلومتریک میان ارتفاع بوته و صفات رویشی در گیاه نخود (Cicer arietinum). ویژه نامه زراعت و اصلاح نباتات. جلد 14 ، شماره 5: 191-199

حسنوندی، م.م.، رفیعی، م.، باقری، ع. 1392. تجزیه و تحلیل رشد گیاه گلرنگ با استفاده از مدل‎سازی رگرسیونی. به زراعی کشاورزی. جلد 15 ، شماره 3: 27-37.

خطیب، ف.، ترابی، ب.، رحیمی، ا. ارزیابی برخی از شاخص‎های رشد گلرنگ با استفاده از آنالیز رگرسیون. نشریه پژوهشهای زراعی ایران. جلد 14 ، شماره 4: 645-631.

خواجه­پور، م. ر. 1388. اصول و مبانی زراعت (نگارش سوم). جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان.

جوادی، ح.، رضوانی مقدم، پ.، ثقه الاسلامی، م.ج.، موسوی، غ. 1396. بررسی اثر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد خرفه (Protulaca oleracea L.). نشریه پژوهش های زراعی ایران. جلد 15 ، شماره 1: 123-113.

دودمان، آ.، ا. ح. شیرانی راد و م. نقوی. 1389. تاثیر تایخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و درصد روغن گیاه داویی کدوی تخمه کاغذی. یازدهمین کنگره زراعت، دانشگاه شهید بهشتی.

دهقان، ا. 1390. بررسی اثرات مقادیر مختلف کود پلت شده دامی و اوره و برخی ریزمغذی‎ها بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی کدوی پوست کاغذی (Cucurbita pepo var styriaca). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.

راحمی کاریزکی، ع. 1384. پیش‎بینی دریافت و استفاده از تشعشع خورشیدی در گیاه نخود. گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 89 ص.

سلطانی، ا. 1386. کاربرد sas در آنالیزهای آماری. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 182 ص.

طالعی، ع.، ن. خدابنده و ب. غلامی. ١٣٧٧. بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد پروتئین خام ماش. مجله. علوم کشاورزی ایران. جلد 29 ، شماره ٤: ٧٥8 تا ٧٥1.

علی پور قاسم آباد سفلی، ع.، ع.، راحمی کاریزکی، ع.، نخ زری مقدم و ع. بیابانی. 1396. تجزیه و تحلیل رشد ارقام باقلا (faba Vicia L.) با استفاده از مدل رگرسیون غیرخطی لجستیک با انجام سرزنی. اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. جلد 11 ، شماره 3: 485-502.

عرب عامری، ر. 1387. پیش‎بینی تعداد دانه و انتقال مجدد در گندم. گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 89 ص.

غدیریان، ر.، ا. سلطانی، ا. زینلی، م. کلاته عربی و ا. بخشنده.1390. ارزیابی مدل‎های رگرسیونی غیرخطی برای استفاده در آنالیز رشد گندم. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد 4 ، شماره 3: 55-77.

قلی­پور، ع.، ع. جوانشیر، ف. رحیم زاده خویی، س. ا. محمدی و ه. بیات. 1385. تاثیر کود نیتروژن و هرس ساقه روی عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم کاغذی (Cucurbita Pepo L.). مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 13: 32-41.

کوچکی، ع. و غ. ح. سرمدنیا. 1391. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. چاپ شانزدهم. 400ص.

کوچکی، ع. و م. بنایان. 1375. مدل‌سازی در گیاهان زراعی (فرآیندهای اکوفیزیولوژیکی رشد و نمو). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 288 ص.

Abak, K., N. Sari and B. Cetiner. 2001. Changes of protein, fat content and fatty acid composition in naked Pumpkin seeds influenced by sowing time. Acta Hort. 492: 38-46.

Burnham, K.P. and D.R. Anderson. 2002. Model selection and multimodel inference: A practical information-theoretic Approach. New York: Springer Verlag.

Fortune, R.A., J.I. Burke, T. Kennedy and E. Osullivan. 1999. Effect of early sowing on the growth, yield and quality of sugar beet. Crops Research center, Oak park, Carlow. 13 P.

Muller, J., T. Behrens and W. Diepenbrock. 2006. Use of a new sigmoid growth equation to estimate organ area indices from canopy area index in winter oilseed rape (Brassica napus L.). Field Crops Res. 96: 279-295.

Nanda, R. and A.D. Saini. 1987. Effect of temprature, day–length and humidity on the leaf appearance in greengram. Indian J. of Agric. Sci. 57 : 645-650.

Richards, F.J. 1959. A flexible growth functions for empirical use. J. Exp. Bot. 10: 290-300.

Royo, C., N. Aparicio, R. Blanco and D. Villegas. 2004. Leaf and green area development of durum wheat genotypes grown under Mediterranean conditions. Europ. J. Agron. 20: 419-430.

Specht, J.E., D.J. Hume and S.V. Kumudini. 1999. Soybean yield potential- A genetic and physiological perspective. Crop Sci. 39:1560-1570.

Timmermans, B.G.H., J. Vos, J. van Nieuwburg, T.J. Stomph and P.E.L. van der Putten. 2007. Germination rates of Solanum sisymbriifolium: temperature response models, effects of temperature fluctuations and soil water potential. Seed Sci Res. 17: 221-231.

Villegas, D., N. Aparicio, R. Blanco and C. Royo. 2001. Biomass accumulation and main stem elongation of durum wheat growth under Mediterranean condition. Ann. Bot. 88: 617-627.

Wagner, F. S. 2000. The health value of styrian pumpkin-seed. Oil-sience and fiction. Cucurbit genet. Coop. 23: 122-123.

Yin, X., J. Gouadrian, E.A. Latinga, J. Vos and J.H. Spiertz. 2003. A flexible sigmoid growth function of determinate growth. Ann. Bot. 91: 361-371.