اثر باکتری‌های محرک رشد گیاهی بر رشد و عملکرد غده‌های بذری حاصل از کاشت مینی‌تیوبر سیب‌زمینی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 19، دوره 12، شماره 40، فروردین 1399، صفحه 225-238   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی پناهیان¹؛ یعقوب راعی²؛ داود حسن پناه³؛ سعید حکم علی پور^{* 4}

¹عضو هیات علمی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

²استاد گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز ، تبریز، ایران.

³عضو هیات علمی بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

⁴استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

به منظور بررسی تاثیر باکتری‌های محرک رشد گیاهی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد غده‌های بذری حاصل از کاشت مینی تیوبر سه رقم سیب زمینی، آزمایشی فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل در سال 1395 اجراء گردید. فاکتور اول شامل مینی‌تیوبرهای سه رقم سیب‌زمینی آگریا، خاوران و مارفونا و فاکتور دوم چهار سطح باکتری محرک رشد گیاهی شامل آزوسپیریلوم، سودوموناس، ترکیب باکتری آزوسپیریلوم و سودوموناس و بدون تلقیح بودند. نتایج نشان داد اثر متقابل فاکتورهای آزمایشی برای کلیه صفات به جز عملکرد بیولوژیک و قطر غده معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد غده در تیمار کاربرد همزمان دو باکتری آزوسپیریلوم و سودوموناس در رقم مارفونا مشاهده شد که تفاوت معنی‌داری با ارقام خاوران و آگریا نداشت. بالاترین تعداد و وزن غده نیز در رقم مارفونا و کاربرد همزمان دو باکتری به دست آمد. بیشترین قطر غده مربوط به رقم مارفونا بود. بیشترین ارتفاع بوته و تعداد ساقه اصلی به ترتیب در ارقام اگریا و خاوران و در شرایط کاربرد همزمان دو باکتری آزوسپیریلوم و سودوموناس حاصل شد. بیشترین عملکرد بیولوژیک در ترکیب دو باکتری حاصل گردید. کمترین میزان این صفت در تیمار بدون تلقیح به دست آمد. بیشترین زمان برای سبز کامل، تعداد روز تا غده دهی و تعداد روز تا استولن‌زایی در رقم مارفونا و شرایط کاربرد باکتری آزوسپیریلوم حاصل شد. کمترین مقادیر این صفات نیز در رقم خاوران و شرایط عدم تلقیح به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

سودوموناس؛ آزوسپیریلوم؛ تعداد روز تا استولن‌زایی

مراجع

ایمانی، ع.، د. حسن­پناه. و ج. عظیمی. 1393. بررسی تأثیر سطوح مختلف کود آلی نیتروکارا و هیومی­فرتی بر تولید مینی­تیوبر از میکروتیوبر رقم سیب­زمینی آگریا در سیستم هیدروپونیک. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.

بهبود، م.، ا. گلچین و ح. بشارتی. 1391. تأثیر فسفر و باکتری­های محرک رشد سودوموناس­فلورسنس بر عملکرد و کیفیت گیاه سیب­زمینی رقم آگریا، آب و خاک. جلد 21، شماره 2 و4:(2 و 4): 336-327.

بی­نام. 1392ب. کود بیولوژیک ازتوباکتر (پودر) و نیتروکسین (ازتوباکتر مایع). http://mabco.asia/index.php/fa

بی­نام. 1394. آمارنامه کشاورزی. جلد اول: محصولات زراعی. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات. 156 صفحه.

حسن­پناه، د. 1393. ارزیابی پتانسیل تولید مینی­تیوبر ارقام و کلون­های امیدبخش نیمه­دیررس سیب­زمینی در سیستم هواکشت. اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. جلد 3، شماره 31: 331-346.

حکم علی پور، س و ر. سیدشریفی. 1393. اثر تلقیح بذر با باکتری های افزاینده رشد گیاه (PGPR) و سطوح مختلف کودهای نیتروژن و فسفر بر عملکرد و برخی شاخص­های فیزیولوژیک جو. نشریه پژوهش های زراعی ایران. جلد  12 شماره 4 :822-833.   

صمدی کلخوران. ا.  آل ابراهیم م. ت. و م. محب الدینی. 1395. بررسی عملکرد قابل فروش غده سیبزمینی در شرایط کاربرد علفکش اگزادیارژیل در مراحل مختلف رشدی سیب زمینی. مجله به زراعی کشاورزی، جلد 18، شماره 4: 775-787.

قاسم­خانلو، ز.، ع .نصراله­زاده­اصل.، ا.علیزاده و ن .حاجی­حسنی­اصل. 1388. اثر کود زیستی فسفات بارور 2 بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سیب­زمینی در منطقه چالدران. مجله پژوهش در علوم زراعی. جلد 1، شماره 3: 13-1.

قوشچی، ف.، ش. لک.، و ح.ر. توحیدی­مقدم.1385. مبانی کشاورزی پایدار. واحد علوم و تحقیقات خوزستان. 243 صفحه.

هجران­کش، ن.، ش. عزیزی.، ش. حمیدی.، و ش. شاهمارزاده. 1392. تأثیر مصرف کودهای ارگانیک آلی زیستی، بردهیوم و آگروبیوآلکان بر تولید مینی­تیوبر سیب­زمینی رقم آگریا در شرایط گلخانه. اولین همایش ملی تخصصی آشنایی با فرصت­های کشاورزی، امنیت غذایی، تولید محصول سالم و ارگانیک سیب­زمینی، سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل.

Ahemad, M. and K. Mulugeta. 2014. Mechanisms and applications of plant growth promoting rhizobacteria: Current perspective. J. King Saud Univ. Sci. 26: 1-20.

Ahemad, M. and M. Saghir-Khan, 2012. Alleviation of fungicide-induced phytotoxicity in greengram [Vigna radiata (L.) Wilczek] using fungicide-tolerant and plant growth promoting Pseudomonas strain. Saudi Journal Biological Science. 19: 451-459.

Almaghrabi, O. A., S. I. Massoud and T.S. Abdelmoneim. 2013. Influence of inoculation with plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on tomato plant growth and nematode reproduction under greenhouse conditions. Saudi J. Biol. Sci. 20: 57-61.

Bashan, Y., G. Holguin, and L.E. De-Bashan. 2004. Azospirillum-plant relationships: physiological, molecular, agriculture and environmental advances (1997-2003). Canadian J. Microbiology. 50: 521-577.

Chen, Y., X. Shen., H. Peng., Hu Wang, W., and X. Zhang. 2015. Comparative genomic analysis and phenazine production of Pseudomonas chlororaphis, a plant growth-promoting rhizobacterium. Genomics. 4: 33-42.

Cristina, M., C.Filippi., G.B. Da Silv., Silva-Lobo, V.L., Vincius, M., Côrtes, C.B., Jackeline, A., Moraes, G., and A.S. Prabhu. 2011. Leaf blast (Magnaporthe oryzae) suppression and growth promotion by rhizobacteria on aerobic rice in Brazil. Biol. Control. 58: 160-166.

Davies J., F.T. Calderón. , and Z.Huainan, 2005. Influence of arhuscular on growth, yield, and leaf elemental concentration of 'Yungay' potatoes. Hort. Sci. 40: 381-385.

Dawwam, G.E., A. Elbeltagy. , H.M. Emara. , I.H.Abbas. , and M.M. Hassan. 2013. Beneficial effect of plant growth promoting bacteria isolated from the roots of potato plant. Ann. Agric. Sci. 58(2): 195-201.

Egamberdieva, D., D.Jabborova., and A.Hashem. 2015. Pseudomonas induces salinity tolerance in cotton (Gossypium hirsutum) and resistance to Fusarium root rot through the modulation of indole-3-acetic acid. Saudi J. Biol. Sci. 22: 773-779.

El-Borollosy, A.M., and M.M. Oraby. 2012. Induced systemic resistance against Cucumber mosaic cucumovirus and promotion of cucumber growth by some plant growth-promoting rhizobacteria. Ann. Agric. Sci. 57(2): 91-97.

El-Howeity, M.A. and M.M. Asfour. 2012. Response of some varieties of canola plant (Brassica napus L.) cultivated in a newly reclaimed desert to plant growth promoting rhizobacteria and mineral nitrogen fertilizer. Ann. Agric. Sci. 57(2): 129-136.

Farzana, Y., and O. Radizah. 2005. Influence of rhizobacterial inoculation on growth of the sweet potato cultivar. J. Biol. Sci. 1(3): 176-179.

Frankenberger, J.W., and M.Arshad. 1995. Phytohormons in soils microbial production and function. Marcel Dekker, Inc., New York.

Lucy, M., E.Reed. and B.R.Glick. 2004. Applications of free living plant growth-promoting rhizobacteria. Antonie van Leewenhoek. 86: 1-25.

Marrero, M.A., B. Agaras., L.G. Wall and C.Valverde. 2015. Enriquecimiento diferencial de Pseudomonas spp. En el rizoplano de distintas especies cultivadas. Rev. Argent Microbiol. 47(2): 132-137.

Mu’minaha, B., S. Hazarin and Fahruddind. 2015. Isolation and screening bacterial Exopolysaccharide (EPS) from potato rhizosphere in highland and the potential as a producer Indole Acetic Acid (IAA). Procedia Food Sci. 3: 74-81.

Shrivastava, P., and R.Kumar. 2015. Soil salinity: A serious environmental issue and plant growth promoting bacteria as one of the tools for its alleviation. Saudi J. Biolo. Sci. 22: 123-131.