ارزیابی توانمندی ‌‌های ژئوتوریستی شهرستان آذرشهر به روش پرالونگ

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 3، دوره 4، شماره 4 - شماره پیاپی 16، آبان 1391، صفحه 33-49   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

ابوالفضل قنبری^{* 1}؛ شهرام روستایی²؛ محمد قنبری³

¹استادیار گروه پژوهش های جغرافیای دانشگاه تبریز

²دانشیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز.

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده
     صنعت سفید (توریسم) در83 درصد از کشورها جزو5 منبع اول درآمدزایی می‌باشد. ولی با این وجود سهم گردشگری کشور ایران از تولید ناخالص ملی فقط1/0 درصد است. با این که به لحاظ پتانسیل گردشگری در میان10 کشور جهان قرار دارد. لذا ضرورت پرداختن به این مسأله امری بدیهی و با توجه به این مهم، شناسایی، معرفی نواحی و پژوهش در این راستا می‌تواند به عنوان مهم‌ترین هدف از این پژوهش مطرح باشد. از این‌رو در تحقیق حاضر به بررسی و ارزیابی توانمندی‌های ژئوتوریستی شهرستان آذرشهر به تفکیک هر پدیده پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی است. داده‌های مورد بررسی از مطالعات میدانی و اسنادی جمع‌آوری شده است و با بهره گیری از روش پرالونگ (Pralong) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. روش پرالونگ بر اساس چهار معیار (اجتماعی- اقتصادی، فرهنگی- تاریخی، علمی و زیبای ظاهری) تحت معادله‌ی ذیل محاسبه می‌شود:
     معیار گردشگری=(معیار اجتماعی-اقتصادی+ معیار فرهنگی- تاریخی+ معیار علمی+ معیار زیبایی ظاهری)/4؛ در این فرمول وزن هیچ کدام از جنبه‌های عیار گردشگری نسبت به دیگری کم یا زیاد نیست.
در مقاله‌ی حاضر جهت برآورد ارزش ژئوتوریستی پدیده های موجود در محدوده ی مورد مطالعه، پارامترهای زیباشناختی، علمی، فرهنگی- تاریخی و اجتماعی-اقتصادی به تفکیک هر پدیده در ارتباط با ژئومورفولوژی و جنبه‌های کاربردی آن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی حاضر، نشان دهنده‌ی قابلیت‌های ژئوتوریستی محدوده‌ی مورد مطالعه، علی‌الرغم وجود موانع (فقدان شبکه‌ی ارتباطی مناسب، کمبود نیروهای انسانی متخصص در راهنمایی توریست، نامناسب بودن تجهیزات اقامتی و رفاهی، نارسایی امکانات و تجهیزات بهداشتی) می‌باشد. مهم‌ترین دستاورد این پژوهش ایجاد نگرشی مردمی در راستای گردشگری علمی در موزه‌های زمین‌شناسی به صورت علمی است. تا به موازات ایجاد علاقه در بین مردم و جذب گردشگر به نواحی ژئوتوریستی، گامی در راستای توسعه‌ی پایدار ناحیه‌ای باشد.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه: توانمندی؛ ژئوتوریستی؛ پرالونگ؛ آذرشهر

مراجع

منابع و مآخذ

- حیدری، رحیم(1387). «مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری»، چاپ اول، تهران: سمت،.

- علایی طالقانی، محمود(1386). «ژئومورفولوژی ایران»، چاپ چهارم، تهران: قومس.

- کی داولینگ، راس و دیوید نیوسام(1388). «ژئوتوریسم (جهانی)»، مترجمان: عادل نجف‌زاده و بهرام نکویی صدری، تبریز: انتشارات سازمان منطقه‌ی آزاد تجاری- صنعتی ارس.

- محمودی، فرج‌الله(1386). «ژئومورفولوژی دینامیک»، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

- مختاری، داود(1389). «ارزیابی توانمندی اکوتوریستی مکان‌های ژئومورفیکی حوضهی آبریز آسیاب خرابه در شمال غرب ایران به روش پرالونگ (Pralong)»، جغرافیا و توسعه، شماره ی18 (تابستان).

- نقشه‌ی زمینشناسی برگ 1:100000 آذرشهر (1381). سازمان زمین‌شناسی کشور.

- نقشه‌ی زمینشناسی برگ 1:100000 اسکو (1995). سازمان زمین شناسی کشور.

- Ashley, C., & Rose, D (2002). "Making tourism work for the poor: Strategies and challenges in southern Africa", Development Southern Africa, Vol. 19 (1), PP: 61-82.

- Blackstock, K (2005). "A critical look at community based tourism", Community Development Journal, Vol. 40(1), PP: 39-49.

- Blamey, R.K (2001). Principles of Ecotourism, In D. Weaver, The Encyclopedia of Ecotourism, Wallingford, UK: CAB.

- Boley, B (2009). “Geotourism in the crown of the continent: Developing and testing the geotourism survey instrument (GSI)”, Thesis of Master of Science, Department of society and conservation, The University of Montana Missoula, MIT.

- Boyd, S (2002). "Cultural and heritage tourism in Canada: Opportunities, principles and challenges", Tourism and Hospitality Research, Vol. 3(3), PP: 211-233.

- Ceballos, H (1996). Tourism, ecotourism, and protected areas, IUCN Protected Areas Programme. Gland: Swizterland.

- Clark, G., & Chabrel, M (2007). “Measuring integrated rural tourism”, Tourism Geographies, Vol.  9 (4), PP: 371-396.

- Comanescu, L & Dobre, R (2009). “Inventorying, evaluating and tourism valuating the geomorphosites from the central sector of the Ceahlau National Park”, Geojournal of Tourism and Geosites, Vol. 3, PP: 86-96.

- Coratza, P & et al (2008). “Management of geomorphosites in high tourist vocation area: An example of geo-hiking maps in the Alpe Di Fanes ( Natural Park Of Fanes- Senes-Braies, Italian Dolomites)”, Geojournal of Tourism and Geosites, Vol. 2, PP: 106-117.

- Fennell, D.A (2001). “A content analysis of Ecotouris”,Current Issues in Tourism, Vol. 4 (5), PP: 403-421.

- Frey, M. L & et al (2002). “Geowissenschaftliche offentlichkeitsarbeit – eine option”, Fur die Zukunft, Scriptum, Vol, 9, PP: 17-37.

- Ghasemi, A & et al (2010). “Identification of Some of the Geotourism Sitesin Iran”, World Applied Sciences Journal, Vol. 11(11), PP: 1342-1347.

- Giardino, M & et al (2010). “GIS and geomatics application for the evaluation and exploitation of Piemonte Geomorphosites”, Mapping Geoherritage, Lausanne, Institut de geographie, Geovisions, Vol. 35, PP: 97-113.

- Hose, T.A (1995). “Selling the story of Britain stone” Environmental interpretation, Vol. 10(2), PP: 16-17.

- Ilbery, B., Saxena, G., & Kneafsey, M (2007). “Exploring tourists and gatekeepers attitudes towards integrated rural tourism in the England-Wales border region”, Tourism Geographies, Vol. 9(4), PP: 441-468.

- Joppe, M (1996). “Sustainable community tourism development revisited”, Tourism Management, Vol. 17(7), PP: 475-479.

- Juric, B., Cornwell, T.B., & Mather, D (2002). “Exploring the usefulness of an ecotourism interest scale”, Journal of Travel Research, Vol. 40(3), PP: 259-269.

- Kang, M & Moscardo, G (2006). “Exploring cross- cultural differences in attitudes towards responsible tourist behavior: A comparison of Korean”, British and Australian tourists. Asia Pacific Journal of Tourism Research, Vol. 11(4), PP: 303-320.

- McNeely, J. A (1988). Ecotourism and Biological Diversity: Developing and Using Incentives to Conserve Biological Reserves, Gland, Switzerland: International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources.

- Moscardo, G., & Pearce, P (1999). “Mindful visitors: Heritage and tourism”, Annals of Tourism Research, Vol. 26(2), PP: 416-434.

- Newsome, D & Dowling, R. K (2006). “Geotourism: sustainability, impacts and management”, Elsevier, Oxford, PP: 3-25.

- Oliver, T., & Jenkins, T (2003). “Sustaining rural landscapes: the role of integrated tourism”, Landscape Research, Vol. 28(3), PP: 293-307.

- Pralong, J-P (2005). “A method for assessing tourist potential and use of geomorphological sites method pour evaluation du potential et de utilization touristiques de sites geomorphologiques”, Geomorphologie: relief, processes, environment. Vol. 3, PP: 189-196.

- Reynard, E (2008). “Scientific research and tourist promotion of geomorphological heritage”, Geogr, Fis. Dinam. Quat. Vol. 31, PP: 225-230.

- Ross, S., & Wall, G (1999). “Ecotourism: towards congruence between theory and practice”, Tourism Management, 20(1), 123-132.

- Rybar, p (2010). “Assessment of attractiveness (value) of geotouristic objects”, Acta Geotouristica, Vol. 1(2), PP: 13-21.

- Saleh, F., & J. Karwacki (1996). “Revisiting the Ecotourism: The Case of Grasslands National Park”. Journal of Sustainable Tourism, Vol. 4(2), PP: 61-80.

- Saxena, G., Clark, G., Oliver, T., & Ilbery, B (2007). “Conceptualizing integrated rural tourism”. Tourism Geographies, Vol. 9(4), 347-370.

- Scheyvens, R (1999). “Ecotourism and the empowerment of local communities”, Tourism Management, Vol. 20(2), PP: 245-249.

- Serrano,E & Trueba,J (2005). “Assessment of geomorphosites in natural protected areas: the Picos de Europa Park (Spain)”, Geomorphologic: relief, processes , environment, 2005,Vol. 3, PP: 197-208.

- Swarbrooke, J (1999). “Sustainable Tourism Management”, UK, London: Biddles Ltd, Guildford and King’s Lynn.

- Western, D )1993(. Defining ecotourism in Within Ecotourism: a guide for planners and managers, ed. by K. Lindberg and D. E. Hawkins. The Ecotourism Society: North Bennington, Vermont.

- Wimbledon, W.A (1998). “Paleontological site conservation in Britain”, Special paper in paleontology Vol. 40, PP: 41-55.