واکاوی حساسیت انسانی کلان‌شهر تهران در برابر آلودگی هوا با بهره‌گیری از تلفیق GISو AHP

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 12، دوره 4، شماره 4 - شماره پیاپی 16، آبان 1391، صفحه 189-200   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

مهیار سجادیان¹؛ ناهید سجادیان^{* 2}

¹کارشناس ارشدGIS وسنجش از دور(گرایش مدیریت شهری وروستایی)

²استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز(گروه جغرافیا وبرنامه‌ریزی شهری)

چکیده

چکیده
هوای کلان‌شهرها و در این میان به ویژه کلان‌شهرهای کشورهای در حال توسعه بیش از پیش آلوده می‌باشند.هوای کلان‌شهر تهران نیز بیش از پیش آلوده بوده، که این آلودگی تاکنون باعث خسارات سنگین مالی و جانی شده و بنابراین طبیعی است که در زمینه کنترل آلودگی هوای تهران تاکنون طرح‌هاا‌ و پژوهش‌ها‌ی متعددی صورت پذیرفته باشد.اما مسئله این است که شهر تهران در عمل فاقد یک پهنه بندی به لحاظ حساسیت انسانی به جهت استفاده در برنامه‌ریزی‌ها‌ی آتی می‌باشد.لذا این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی تحلیلی-کاربردی و با بهره‌گیری از تلفیق ا GISو AHP و با استفاده از معیارهای کودکان بین صفر تا14 سال،افراد بالای60 سال،مراکز بهداشتی،تعداد خانوار ساکن،جمعیت،کاربری مسکونی،مراکز درمانی وبیمارستان‌ها‌،مهد‌کودک‌ها‌ و باشگاه‌هاا‌ ودر نهایت آموزشگاه‌ها به هدف واکاوی و پهنه‌بندی بر مبنای حساسیت انسانی شهر تهران در مقابل آلودگی هوا به تحقیق پرداخت.بر اساس نتایج تحقیق ، مناطق حساس و انسانی شهر تهران به لحاظ آلودگی هوا، مشخص گردید.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: آلودگی هوا؛ حساسیت انسانی؛ AHP؛ GIS

مراجع

منابع

1-اجلالی،فرید(1386)،آلودگی هوا(با نگاهی به پالایش هوای تهران)،کرج،چاپ اول،نشر آموزش کشاورزی

2-اسکانی،غلام حسین و میترا لاله سیاه پیرانی(1389)،تحلیل سینوپتیکی آلودگی هوای شهر تهران،فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا،شماره4(12)،بهار1389،صص135-161

3-برقی، شاهین و حسین منصوری (1387)، تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه اطلاعات در شهر الکترونیک با استفاده از تکنیک تحلیلی سلسله مراتبی (AHP)، اولین کنفرانس شهر الکترونیکی ، تهران

4-بیگدلی،آتوسا(1380)،تاثیر اقلیم و آلودگی هوای تهران بر بیماری سکته قلبی(دوره 5 ساله1990-1994)،فصل‌نامه علمی-پژوهشی تحقیقات جغرافیایی،شماره16(3(پیاپی62)،پائیز1390، صص126-140

5-پوراحمد،احمد(1377)، نقش اقلیم و ساختار جغرافیایی در آلودگی هوای شهر تهران،فصل‌نامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های جغرافیایی،شماره30(34)،صص38-53

6-تقوایی، مسعود ورامین غفاری (1385) ، اولویت‌بندی بحران در سکونتگاه‌های روستایی با روش AHP (مطالعه مورد: دهستان بازیافت) ، مجله علمی- پژوهشی دانشگاه اصفهان(علوم انسانی)، جلد بیستم، شماره 1، 74-47

7-حسینعلی، فرهاد، علی اصغر آل شیخ و محمد علی رجبی (1388)، بررسی روش‌های وزن دهی اطلاعات مکانی در GIS (مطالعه موردی: تهیه نقشۀ پتانسیل معدنی) نشریه علمی-پژوهشی سنجش از دور و GlS ایران، سال اول، شماره اول، بهار1388، 88-73

8-خیرخواه زرکش،میرمسعود وهمکاران(1387)،استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی دراولویت‌بندی مکان‌های مناسب احداث سد زیرزمینی(مطالعه موردی:دامنه شمالی کوه‌های کرکس-نطنز)،فصل‌نامه علمی پژوهشی پژوهش وسازندگی درمنابع طبیعی،شماره79،93 -101

9-رحیمی، جابر و علی رحیمی (1389)، بررسی اثرات کاهنده توسعه فضای سبز شهری بر آلودگی هوا در کلانشهر تهران، چهارمین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندس محیط زیست، دانشگاه تهران، آبانماه 1389

10-روشن،غلامرضا و همکاران(1388)،تاثیر آلودگی هوا بر نوسانات اقلیمی شهر تهران،فصل‌نامه علمی-پژوهشی علوم محیطی،شماره7(1)،پائیز 1388،صص173-192

11-سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران و دانشگاه تهران،اطلس کلانشهر تهران،تهران،چاپ اول،انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران

12-صامتی ، مجید و همکاران (1382)، اولویت‌ها‌ی توسعه بخش صنعت استان اصفهان براساس روش و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، فصل‌نامه علمی- پژوهشی پژوهشنامه بازرگانی، شماره 27، تابستان 1382، 90-59

13-صفوی،یحیی و بهلول علیجانی(1385)،بررسی عوامل جغرافیایی در آلودگی هوای تهران،فصل‌نامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های جغرافیایی،شماره58،زمستان1385،صص99-112

14-عزیزی، محمد مهدی و احمد خلیلی (1388)، ارزیابی الگوپذیری استخوان‌بندی بافت‌ها‌ی روستایی ایران در طرح‌ها‌ی هادی، بر اساس مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، فصل‌نامه علمی- پژوهشی پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، شماره 67، بهار 1388، 40-27

15-فتائی، ابراهیم و علی اصغر آل شیخ (1388)، مکان یابی دفن مواد زائد جامه شهری با استفاده از GlS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) (مطالعه موردی شهرگیوی)، فصل‌نامه علمی- پژوهشی علوم محیطی، سال ششم، شماره سوم، بهار 1388، 158-145

16-قلی زاده،محمدحسین وهمکاران(1388)،ارتباط آلودگی هوا با مرگ ومیر جمعیت شهر تهران، مجله علمی-پژوهشی حکیم، دوره دوازدهم،شماره دوم، تابستان1388،65-71

17-مؤمنی، منصور و حسن مرمضی(1386)، ارتقای کیفیت خدمات امور مالی با به کارگیری QFD و AHP ، فصل‌نامه علمی- پژوهشی بررسی‌ها‌ی حسابداری و حسابرسی، سال چهاردهم، شماره 48، تابستان 1386، 124-105

18-نیکمردان، علی (1386)، معرفی نرم افزار Expert Choice11 تهران، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیر کبیر

19-هادیانی، زهره و شمس‌اله کاظمی زاد (1389)، مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی با استفاده از روش تحلیل شبکه و مدل AHP در محیط GlS (مطالعه موردی و شهرقم)، فصل‌نامه علمی- پژوهشی جغرافیا وتوسعه، شماره 17، بهار 1389، 112-99

20-Aczel,j.,Saaty,T.,(1993), procedure for synthesizing Ratio judgment, journal of mathematical psychology,27,pp 93-102

21-BeLLander, T., et aL(2001), using Geographic information systems to assess individual exposure to air pollution from traffic and house heating in Stockholm. Environ Health perspect, 109,pp.633-639

22-BertoLini, M., Braglia.,(2006), Application of the AHP methodology in making a proposal for a public work contract, 17 januavy

23-Brauer,M., et aL(2003), Estimating Long-term average particulate air pollution concentrations:application of traffic indicators and geographic information systems, EpidemioLogy,14(2),pp.228-239

24-Briggs,D.Exposure assessment. In:Elliot p.,eakefieLd ., Best N., and Briggs D.(Eds).,(2000).SpatiaL Epidemiology:Methods and Aplications,oxford university press.oxford, pp.335-359

25-Bruckman,L.,aL(1992), The use of GIS software in the development of emissions inventories and emission modeling . In:proceeding of the Air and waste Management Association,pittsberg,PA(USA)

26-Crowe, T.j., NobLe ,j.s and Machimada,j.s.,(1998), Multi-attribute analysis of ISO 9000 registration using AHP . International journal of Quality and Reliability Management. IS(2) , pp. 205-222

27-GuaLtieri, G., and Tartagalia, M.,(1998), predicting urban traffic air pollution:a GIS framework. Transportation Research, part D (Transport and Environment),3(5), pp.329-336

28-Nagaragan.R,A. Mukhergee-,,A.Roy and M.V. khir.,(1998)., Temporal remote sensing data and GIS application in Landslide hazard zonation of part of western ghat, India, INT.g.Remote Sensing, VOL (19),NO.4,pp.573-585

29-Patrik, F,.Sonia,K.Y.C(2000),Final Concentrator selection using the analytical hierarchy Process.,constraction management and Economics,vol.18,pp.547-557

30-Qureshi,M.E., Harrison,S.R.,(2003), Application of the analytic hierarchy process to Riparian revegetation Policy options, small-Scale Forest Economics, Management and policy, 2(3), pp.441-458

31-Ramakrishman ,R.,(2004),Data Envelopment analysis for weight derivation and aggregation in the AHP.,computation and operation Resarch,vol.33,pp.1289-1307

32-Saaty , T., (2000). Fundamentals of Decision making and priority Theory-with the Analytic Hierarchy process, 2nd ed-Pittsburgh,DA:RWS publication

33-Saaty, T .,(2001), Decision Making for Leaders The Analytic Hierarchy process for Decisions in a complex world , RWS publications, Pittsburg

34-Saaty. T.,(1994), How to make a decision: the analytical hierarchy process, Interrfaces,24(6,s):pp.19-43

35-Sarkis. j and S.Talluri.,(2004). Evaluating and selecting e-commerce software and communication systems for a supply chain, European journal of operational Research, 159, pp.318-329

36-Varis.0.,(1989), The analysis of preferences in complex Environmental judgments-a focus on the analytic hierarchy process, Journal of Environmental Management 28,pp.283-294