شناسایی شته‌های گندم وکفشدوزک‌های شکارگر آن‌ها و بررسی کارایی و تغییرات جمعیت فراوان‌ترین گونه کفشدوزک در استان کردستان

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 4، دوره 2، شماره 4، اسفند 1389، صفحه 279-293   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

صلاح‌الدین کمانگر^{* 1}؛ سیدحسن ملکشی²

¹مربی و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سنندج

²مربی و عضو هیئت علمی بخش تحقیقات مبارزه بیولوژیک، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی، تهران

چکیده

گندم به ­عنوان مهمترین محصول کشاورزی استان کردستان دارای آفات متعددی است که از جمله این عوامل   خسارت­زا، شته ­ها می ­باشند. کفشدوزک ­ها در کنترل شته ­ها نقش اساسی دارند. در این تحقیق ضمن شناسایی شته ­های گندم و کفشدوزک­ های شکارگر آن ­ها، تغییرات جمعیت و کارایی فراوان­ترین گونه کفشدوزک طی سال­ های 1380 - 1382 بررسی شد. بدین منظور، سه مزرعه گندم آبی در مناطق دهگلان و کامیاران و یک مزرعه دیم در مریوان انتخاب و با نمونه ­برداری هفتگی از مزرعه، بوته ­ها به آزمایشگاه منتقل و فراوانی گونه ­های شته و تغییرات جمعیت آن در هر منطقه مشخص گردید. همچنین با روش تور زدن در اقطار مزارع، اقدام به نمونه ­برداری هفتگی از کفشدوزک­ های مزارع گندم شد و در نهایت ضمن شناسایی گونه­ های کفشدوزک، فراوانی و تغییرات جمعیت آن­ها مشخص گردید. بر اساس نتایج، 7 گونه شته شناسایی گردید کهF. Sitobion avenae و Rond. Schizaphis graminum به ترتیب با 5/66 و30 درصد، بیشترین فراوانی جمعیت را دارا بودند. همچنین 6 گـونه کفشدوزک شکارگـر شناسایی شد که گونه­ های Hippodamia variegata Goeze و .Coccinella septempunctata L به ترتیب با 60 و 37 درصد دارای انبوهی بیشتری بودند. نتایج حاصل از بررسی میزان کارایی کفشدوزک غالب مزارع گندم استان در کاهش جمعیت شته ­های گندم نشان داد که کفشدوزک H. variegata به ­عنوان کفشدوزک غالب مزارع گندم استان، قادر به کاهش معنی ­دار جمعیت شته ­ها می ­باشد، اما با توجه به تکثیر و تولیدمثل بسیار سریع شته­ ها، در صورت عدم حضور سایر دشمنان ­طبیعی، جمعیت این آفت به ­سرعت بالا رفته و طغیان خواهد نمود و لذا کنترل شته ­های گندم مستلزم حضور و فعالیت مجموعه دشمنان ­طبیعی آن می­ باشد.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: شته؛ کفشدوزک؛ تغییرات جمعیت؛ کارایی؛ گندم؛ کردستان

مراجع