سنجش شاخص های کیفیت فضاهای شهری در فیلمهای ایرانی نمونه موردی : (فیلم در دنیای تو ساعت چند است)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 6، دوره 8، شماره 30، مرداد 1398، صفحه 77-90   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حدیث لقمانی^{* 1}؛ ایرج اعتصام²؛ حسین ذبیحی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علون و تحقیقات تهران

³هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

بازنمایی شهر و بازتعریف واقعیت های زمانی ، مکانی، فضایی در رسانه های مختلفی چون سینما به دلیل درگیر نمودن ذهن و اندیشه ناخودآگاه بیننده می تواند نقش مهمی در شکل گیری تصویر شهر، شناخت آن و عناصر شاخص و حتی تعریف هنجارها و ناهنجارهای الگوی رفتاری شهری ایفا کند. هدف از این پژوهش پاسخ به پرسش اصلی آن مبنی بر چگونگی ارائه کیفیات فضاهای شهری در فیلمهای ایرانی است. روش تحقیق به صورت کیفی و توصیفی – تحلیلی بوده و از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. با استفاده از متون حوزه شهرسازی معیارهای کیفیت محیطی در جدولی جمع بندی شد و معیارهای بدست آمده در فیلم در دنیای تو ساعت چند است مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت و چهار معیار موثر در تحلیل فیلمها، به کالبدی، بصری، ادراکی، عملکردی به عنوان یافته تحقیق تدوین، و نهایتا مهم ترین عوامل موثر بر کیفیت فضاها تبیین و فیلم به عنوان نمونه ای موفق در ارائه این مولفه ها معرفی گردید. توجه این اصول می تواند از طریق تقویت ادراکات مخاطب،موجب تقویت بار معنایی فضا و ایجاد حس های مرتبط با فضا در ذهن استفاه کنندگان فضای شهری شود.

کلیدواژه‌ها

رسانه؛ سینما؛ شهر؛ فضای شهری

مراجع

1. اولسون، جین، سون، ویندال، ترجمه علی دهقان، کاربرد نظریه‌های ارتباطات، 1397، انتشارات علمی و فرهنگی تهران

2. بحرینی، حسین،1377، فرآیند طراحی شهری، انتشارات دانشگاه تهران

3. بل، سایمون، (1394)، عناصر طراحی بصری در منظر، مترجم: محمدرضا مثنوی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران

4. بورودل، دیویدف و کریستین تامسون (1389)، تاریخ سینما، ترجمه روبرت صافاریان، چاپ چهارم، نشر مرکز، تهران

5. پاکزاد، جهانشاه،(1390)،

6. پاکزاد، جهانشاه، 1394، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، انتشارات شهیدی، تهران

7. ساروخانی، باقر (1385) روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران

8. سورین، ورنر جوزف، تانگارد، جیمز، 1396، نظریه‌های ارتباطات، علیرضا دهقان، دانشگاه تهران، تهران

9. طباطبایی، غلامرضا، (1384)، تکنیک سینما، انتشارات انجمن سینمای جوان

10. حبیبی، محسن، فرهمندیان، حمیده، پور محمدرضا، نوید (1394)، خاطره شهر، انتشارات ناهید، تهران

11. کرمونا و همکاران (1391)، مکان‌های عمومی، فضاهای شهری، ترجمه فریبا قرائی، مهشید شکوهی، زهرا اهری، اسماعیل صالحی، دانشگاه هنر تهران، تهران

12. لینچ، کوین (1387)، سیمای شهر، ترجمه منوچهر مزینی، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه تهران

13. مدنی‌پور، علی، 1387، فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه فرشاد نوریان، چاپ اول، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران

14. مدنی‌پور، علی،1379، طراحی فضای شهری، ترجمه فرهاد مرتضایی، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری،

15. مسعودی، انوشیروان (1385) شهر در زیبایی شناسی سینما، جستارهای شهرسازی، شماره هفدهم و هجدهم، صص 81-77

16. مک کوایل، دنیس، (1388)، درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، وزارت  فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، تهران

17. مهدی زاده، سید محمد، نظریه‌های رسانه اندیشه های رایج و دیدگاه های انتقادی، انتشارات همشهری، 1392

18. نسر، جک (1393)، تصویر ذهنی ارزیابانه از شهر، مترجم: مسعود اسدی محل چالی، چاپ اول، انتشارات آرمانشهر، تهران

19. وایزمن، هلموت  (1388) شهر در افق دید، در کتاب " سینما و معماری"، ترجمه شهرام جعفری نزاد، چاپ دوم، انتشارات سروش- کانون اندیشه پزوهش‌های سیما، تهران

20. Carmona, matthew, " contemporary public spaces: critique and classification , part two: classification", journal of urban design, no. 15:2, pp:157-173,2010

21. Carmona, matthew et al, living places: caring for quality, the Bartlett school of planning, London: UCL office of the deputy prime minister,2004

22. Carmona, matthew, health, tim, oc, taner, tiesdell,steve, public spaces, urban spaces: the dimensions of urban design, oxford: architectural press, 2003

23. Shiel, M (2001) Cinema and the city History and Theory, in cinema and the city: films and urban societies in a Global context, Oxford : Blackwell

24. Shmidn,chirstain (2008)," heri lefebvres`s theory of the space : towards a three- dimensional dialetic" in space , different, everyday life, London, ledge