سبک‌شناسی دیدگاه فمینیستی در کتاب «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» بر اساس دیدگاه لوکاچ

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 13، دوره 13، شماره 51، آبان 1398، صفحه 309-329   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

ندا یانس¹؛ کامران پاشایی فخری²؛ پروانه عادل زاده²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

چکیده

با ظهور رنسانس، رمان به علت برخورداری از قابلیت نشان دادن واقعیت­های زندگی، جای حماسه را می­گیرد و در نیمه اول قرن بیستم، جورج لوکاچ، رمان‌های رئالیستی را به عنوان اصلی­ترین شکل اثر ادبی هم‌خوان با جامعه بورژوایی مطرح می­کند. با پیوستن به مکتب مارکسیسم، دیدگاه­های فمینیستی در آثارش نمود پیدا می­کند. در ایران نیز رمان «چراغ­ها را من خاموش می­کنم»، اثر زویا پیرزاد یکی از رمان­های زن محوری است که در سال­های اخیر با دغدغه بررسی دنیای زنان جای خود را در میان رمان­های معاصر فارسی باز کرده است. با توجه به اهمیت این رمان در جریان نوشتار زنانه در ادبیات داستانی، این جستار به شیوه تطبیقی مبتنی بر مؤلفه­های فمینیستی بر اساس دیدگاه لوکاچ تلاش کرده است به واکاوی عناصر سبکی نوشتار زنانه بپردازد و به این نتیجه دست یافته است که پیرزاد آگاهانه اغلب ویژگی­های نوشتار زنانه را برگزیده و به کار گرفته است و نشان­دهنده دیدگاه فمینیستی نویسنده به جامعه و مخصوصاً زنان است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد در این رمان در سطوح مختلف متن، واژگان، جملات، گفتمان و دیدگاه زنانه نمود یافته است.

کلیدواژه‌ها

سبک شناسی؛ فمینیسم؛ زویا پیرزاد؛ جورج لوکاچ

مراجع

اباذری، یوسف. 1378ش، خرد جامعه­شناسی، تهران: طرح نو. 

بیسلی، کریس. 1385ش، چیستی فمینیسم، ترجمه محمدرضا زمردی، تهران: روشنگران زنان.

پاملا آبوت و کلر والاس. 1385ش، تولید دانش فمینیستی در جامعه‌شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم ‌عراقی، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.

پیرزاد، زویا. 1383ش، عادت می­کنیم، تهران: نشر مرکز.

پیرزاد، زویا. 1386ش، چراغ­ها را من خاموش می­کنم، تهران: نشر مرکز.

حسنی­فرد، عبد الرحمن. 1379ش، مجموعه مقالات اسلام و فمینیسم، جلد 1، قم: انتشارات معارف.

ریترز، جورج. 1389ش، مبانی نظریه­های جامعه­شناسی معاصر و ریشه­های کلاسیک آن، ترجمه شهناز میهن­پرست، تهران: انتشارات ثالث.

زرشناس، شهریار. 1382ش، ویژه­نامه فرهنگی- سیاسی، جلد 1، تهران، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور.

زرلکی، شهلا. 1393ش، چراغ­ها را من روشن می­کنم، نقد و بررسی آثار زویا پیرزاد، چاپ اول، تهران: انتشارات نیلوفر.

سارسه، میشل ریو. 1385ش، تاریخ فمینیسم، ترجمه عبدالوهاب احمدی، چاپ اول، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

سیدمن، استیون. 1391ش، کشاکش آراء درجامعه­شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.

شامبیانی،گیتی. 1371ش، نقد کتاب مثل همه عصرها، تهران: نشر مرکز.

شیبلی هایت، جانت. 1389ش، روان­شناسی زنان، ترجمه اکرم خمسه، چاپ سوم، تهران: آگه.

کهون، لارنس. 1385ش، از مدرنیسم تا پست­مدرنیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.

مزوارش، ایستوان. 1387ش، مفهوم دیالکتیک از نظر لوکاچ، ترجمه اقبال طالقانی، تهران: نشر چشمه.

یوسفی، ابراهیم. 1384ش، هنر داستان­نویسی، چاپ هشتم، تهران: نشر نگاه.

 

مقالات

حکمت، شاهرخ. 1394ش، «بررسی مبانی زیبایی­شناسی در رمان «چراغ­ها را من خاموش می‌کنم»»، نشریه زیبایی­شناسی، شماره 24، صص 110-87.

طبیعی، منصور و محمدحسین دلال رحمانی. 1395ش، «بررسی تلقی­های روش­شناختی جورج لوکاچ»، فصلنامه علمی-پژوهشی، روش­شناسی علوم انسانی، شماره88، صص 177-163

فولادی، محمد. 1378ش، «فمینیسم»، مجله معرفت، شماره 32، صص 43-30.

قاسم­زاده، علی و فاطمه علی­اکبری. 1395ش، «مؤلفه­های نوشتار زنانه در رمان سرخی تو از من»، دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره 80، صص181-205.

نیکوبخت، ناصر. 1391ش، «روند تکوین سبک زنانه در آثار پیرزاد»، مجله نقد ادبی، دوره 5، شماره 18، صص 119-152.