بررسی تطبیقی فمنیسم در دو رمان «سووشون» و «الحب فی زمن النفط»

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 16، دوره 13، شماره 51، آبان 1398، صفحه 395-421   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم نامداری¹؛ آرش محمدی²؛ سیدمصطفی احمدپناه³

¹استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور، تهران

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور، ایلام

³دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عرب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

چکیده

فمنیسم مکتب دفاع از حقوق زنان است؛ موج اول آن بین سال‌های 1830 تا 1920 شکل گرفت که با دستیابی به حق رأی برای زنان در سال 1918 در انگلستان و در 1920 در آمریکا محقق شد. زنان خواستار تغییر در بسیاری از نهادها مثل نوع لباس زنانه گرفته تا حقوق فردی، ‏حقوق سیاسی ‏مثل حق رأی، خانواده، ازدواج و ‏دین بودند. مهم‌ترین این خواسته‌ها را که با هدف دسترسی به حقوق و امتیازاتی که ‏مردان به آن‌ها ‏دسترسی داشتند و همچنین رهایی از ساختارها، ‏‏‌عرف‌ها و ایستارهایی که زنان را محدود می‌کرد، دنبال ‏می‌شد.‏ در ایران و مصر زنان نیز در آثار خود به دفاع از حقوق خود پرداخته‌اند که سیمین دانشور اولین زن داستان‌نویس ایرانی یکی از آن‌هاست که در ‏آثار خود از جمله «سووشون» به این موضوع پرداخته است. در مصر نوال سعداوی که سال‌ها به خاطر این موضوع در زندان بوده است و از آثار مهم ‏او «الحب فی زمن النفط» است که در این پژوهش به روش تطبیقی به بررسی نشانه‌ها و شباهت‌های فمنیسمی در دو رمان آن‌ها پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

فمنیسم؛ زنان؛ رمان؛ فرهنگ؛ عقاید

مراجع

اسحاقی، حسین. 1381ش، فمنیسم در ایران و اسلام، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.

آندره، میشل. 1372ش، جنبش اجتماعی زنان، ترجمه هما زنجانی زاده، تهران: گوتنبرگ.

‏باقری، خسرو. 1382ش، مبانی فلسفی فمنیسم، ‌تهران: وزارت علوم تحقیقات و فناوری.

بیات، عبدالرسول. 1381ش، فرهنگ واژه‌ها، قم: مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.

توحیدی، احمدرضا. 1381ش، برتری جنبش فمنیسم در غرب و ایران، قم: معارف.

جین، فریدمن. 2006م، فمنیسم، ترجمه فیروزه مهاجر، تهران: علوم و تحقیقات.

دانشور، سیمین. 1348ش، سووشون، تهران: انتشارات خوارزمی.

دانشور، سیمین. 1372ش، جزیره سرگردانی، تهران: نشر اندیشه.

‏دو بووار، سیمون. 1984م، جنس دوم، ترجمه حسین صنعوی، تهران: انتشارات توس.

رضوانی، سلمان. 1385ش، فمنیسم و رسانه‌ها، ‌قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.

زمردی، محمدرضا. 1385ش، روشنگران و مطالعات زنان، تهران: انتشارات قم. ‏

ساناساریان، الیز. 1384ش، جنبش حقوق زنان در ایران، تهران: نشر اختران. ‏

سعداوی، نوال. 1990م، المرأة والرجل فی المجتمع العربی‏، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات. ‏

‏سعداوی، نوال. 1993م، الحب فی زمن النفط، قاهره: دار التحریر.

سعداوی، نوال. 1996م، زن عریان عرب، ترجمه منیژه حکمت، تهران: انتشارات نی.

طرابیشی، جورج. 1995م، أنثی ضد الأنوثة: دراسة فی أدب نوال السعداوی علی ضوء التحلیل النفسی، بیروت: دار الطبیعة.

عفیفی، عبدالله. 2001م، المرأة العربیة فی جاهلیتها، بیروت: بی نا. ‏

مرنیسی، فاطمه. 1380ش، زنان پرده نشین و نخبگان جوشن پوش، ترجمه ملیحه مغازه‌ای، تهران: نشر نی.

‏مشیرزاده، حمیرا. 1372ش، از جنبش تا نظریه‌های اجتماعی تاریخی فمینیسم، تهران: نشر شیرازه. ‏

‏هبة رؤوف، عزت. 2000م، ‏المرأة والدین والاخلاق لنوال السعداوی، دمشق: دارالفکر المعاصر. ‏‏