تأثیر واقدی بر تفاسیر قرآن کریم: مطالعۀ موردی آیات مرتبط با غزوۀ احد

مطالعات تاریخی قرآن و حدیث

مقاله 12، دوره 25، شماره 65، شهریور 1398، صفحه 239-252   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

طیبه خزاعی¹؛ حسن نقی زاده^{* 2}؛ سهیلا پیروزفر³؛ صاحبعلی اکبری³

¹دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد بین الملل، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

²استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

³دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

واقدی مورّخ سدۀ 2ق در المغازی خود در پایان بررسی هر غزوه با استناد به آیات قرآن و بیان شأن نزول آن‌ها، ذکر مصداق، جزئیات قصص و شرح واژگان مانند یک مفسر به تبیین مفهوم آیه پرداخته است. مراجعۀ مکرر مفسران به کتاب او در دوره‌‌های مختلف تاریخی نشان می‌دهد کتاب مزبور علاوه بر آن که مأخذی مهم در تاریخ اسلام بوده، منبعی متقن برای مفسران نیز به‌شمار آمده است. با این مطالعه درصدد ایم گونه‌‌های تبیین این مورخ از آیات و موضع مفسران را در برابر این تبیین‌ها در مرور آیات نازل‌شده دربارۀ جنگ اُحُد بازشناسیم. بر اساس یافته‌‌های این مطالعه، گزارش‌‌های واقدی در تبیین 17 آیه از 22 آیۀ مرتبط با غزوۀ احد در سورۀ آل عمران، خاصّه در ترسیم جزئیات تاریخی با اعتماد بر آیات و روایاتْ مورد پذیرش مفسران واقع شده است. راه‌یابی ‌گزارش‌‌های ‌او در تفاسیر هم ارتباط با گرایش ‌تفسیری ‌مفسران‌، ویژگی‌‌های هر ‌عصر و نوع مخاطبان دارد.

کلیدواژه‌ها

تفسیر قرآن؛ المغازی واقدی؛ غزوۀ احد؛ سورۀ آل عمران

مراجع