امکانسنجی توسعه منطقه ای: مطالعه موردی پهنه استانهای مرزی ایران و ترکیه

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

مقاله 6، دوره 8، شماره 32، آذر 1398، صفحه 95-110   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا پورمجیدی¹؛ بختیار عزت پناه^{* 2}؛ کریم حسین زاده دلیر³

¹دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

²استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

³استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

چکیده

یکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر جهانی شدن دارای اولویت است، نحوه تعامل منطقه ای کشورهای در سطح بین الملل محسوب می شود به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان تلاش می نمایند تا از طریق ایجاد بسترهای مناسب همکاری با دیگر کشورها اقتصاد خود را رونق داده و به پایداری آن اقدام کنند. از این نظر در هزاره سوم نه تنها موضوع جهانی شدن اقتصاد در قالب یک شبکه جهانی از اهم مفاهیم محسوب می گردد بلکه از قبل آن تعاملات فی مابین و حتی تاثیرات متقابل فرهنگها نیز نمود بارزی از شاخصه های جهانی شدن است. استان آذربایجان غربی و استانهای واقع در شرق ترکیه که در همسایگی ایران قرار دارند با داشتن توانمندیهای بالای گردشگری، تاریخی، محیطی و... حائز بالاترین اهمیت بوده و با توجه به ویژگیهای تشابهات دینی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و برخورداری از توانمندیهای اقتصادی می توانند در قالب تعامل فی مابین در اقتصاد پایدار منطقه نقش مهمی ایفا نمایند. در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مدل های ترکیبی SWOT وAHP ، اهمیت و اولویت عوامل موثر در پهنه استان های آذربایجان غربی و استانهای شرق کشور ترکیه شناسایی و با بررسی روابط آنها عوامل رتبه بندی و در قالب مدلها ارائه شده است. براساس نتایج پژوهش، پهنه مربوطه دارای توانمندیهای بالقوه بوده اما ضعف تسهیلات، امکانات و خدمات و زیربنایی، باعث شده است که این منطقه در پویایی اقتصاد و توسعه منطقه ای نتوانند عملکرد چندان موفقی داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

توسعه منطقه ای؛ اقتصاد پایدار؛ طرح های توسعه و عمران؛ SWOT؛ AHP

مراجع

1. اسمیت، دیوید آ. (1956)، شهرهای جهان‌سومی در چشم انداز جهانی (اقتصاد سیاسی شهرنشینی ناموزون)، ترجمه محمدعلی موسوی فریدنی(1384). چاپ اول. اصفهان: انتشارات نقش مانا.
2. پاتر، رابرت و سلی لوید ایونز.(1998)، شهر در جهان درحال‌توسعه، ترجمه کیومرث ایران‌دوست، مهدی دهقان منشادی و میترا احمدی(1384)، چاپ اول. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
3. پورمجیدی، رضا(1395). راهکارهای توسعه شهری و منطقه‌ای در مقیاس بین‌المللی (نمونه موردی استان‌های هم‌جوار و شهرهای مرزی ایران و ترکیه)، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و منظر شهری در تاریخ 7 مرداد 1395، استانبول.
4. تافلر، آلوین. (1373): موج سوم. ترجمه شهین دخت خوارزمی، ویرایش 9. تهران: سیمرغ با همکاری انتشارات فتح.
5. حسین زاده دلیر، کریم. (1393)، بررسی ایده‌ها و برنامه‌های شهری، انتشارات فروزش، تبریز، ص 241.
6. رنای شورت، جان و یونگ هیون کیم.(1999)، جهانی‌شدن و شهر، ترجمه احمد پوراحمد و شایان(قهرمان) رستمی(1386)، چاپ اول. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
7. مابوگونج ،‌ای ال و آر پی میسرا.(1981)، توسعه منطقه‌ای (روشهای نو)، ترجمه عباس مخبر(1368)، چاپ اول. تهران: وزارت برنامه ‌و بودجه (مرکز مدارک اقتصادی-اجتماعی و انتشارات).
8. Morris, Arthur.(1998), Geography and development. UCL Press.
9. Wang, Xinhao and Rainer vom Hofe.(2007), Reaserch Methods in Urban and Regional Planning. New York: Springer Berlin Heidelberg