بررسی اثر فصل و نوع دامداری بر مقدار آفلاتوکسین M1 و کیفیت شیر خام

بهداشت مواد غذایی

مقاله 5، دوره 9، 3 (35) پاییز، آذر 1398، صفحه 55-66   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jfh.2019.669310

نویسندگان

مریم جلیلی^{* 1}؛ فلور کیانی²

¹استادیار، گروه مواد غذایی، پژوهشکده صنایع غذایی و کشاورزی، پژوهشگاه استاندارد، کرج، ایران

²کارشناس صنایع غذایی، مدیر کنترل کیفیت کارخانه کیمیا لبن، خرم آباد، ایران

چکیده

کیفیت شیر خام بر کیفیت فرآورده‌های آن تأثیر دارد. هدف این مطالعه بررسی در این بررسی تعداد 600 نمونه شیر خام از 5 دامداری صنعتی و 5 مرکز جمع‌آوری شیر (در طی دو فصل تابستان و زمستان) در شهرستان خرم‌آباد در سال 1396 آباد تهیه شد. مقدار آفلاتوکسین M₁ با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) در 40 نمونه (از هر دامداری در هر فصل دو نمونه) اندازه‌گیری گردید. همه نمونه‌ها ازنظر آزمون‌های اسیدیته، دانسیته، پروتئین، درصد آب، پروتئین، چربی و شمارش کلی میکروبی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد مقدار آفلاتوکسین M₁ در شیرهای فصل زمستان اندکی بالاتر از فصل تابستان بود گرچه این اختلاف معنی‌دار نبود. از بین 40 نمونه موردبررسی، در 5 نمونه (5/12 درصد) آفلاتوکسین M₁ از حد مجاز تعیین شده در استاندارد ملی ایران (ng/ml 50) بالاتر بود. مقدار چربی، پروتئین و دانسیته در نمونه‌های شیر فصل زمستان بیشتر از فصل تابستان بود (05/0p <)، اما اختلاف معنی‌داری بین نمونه‌های شیر دامداری‌های صنعتی و مراکز جمع‌آوری شیر وجود نداشت. تعداد 93 درصد نمونه‌ها در فصل زمستان و 100 درصد نمونه‌ها در فصل تابستان، آلودگی بیش‌ازحد مجاز تعیین شده در استاندارد ملی داشتند. با توجه به نتایج این بررسی، برای کاهش بار میکروبی شیر خام باید روش‌های مناسبی به‌کار گرفته شده و به دامداران آموزش‌های لازم در خصوص نحوه دوشش و نوع تغذیه دام ارائه شود و علاوه بر آن نمونه‌های شیر حتماً باید ازنظر مقدار آفلاتوکسین M₁ نیز موردبررسی قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

آفلاتوکسین M1؛ شیر خام؛ ویژگی‌های شیمیایی؛ ویژگی‌های میکروبی؛ دامداری

مراجع

● Auldist, M., Mullins C., O Brien, B., O Kennedy, B.T. and Guinee, T. (2002). Effect of cowbreed on milk coagulation properties. Milchwissenschaft, 5: 140–143.

● Fazlara, A., Zareie, M. and Mottaghian, N. (2013). Survey of predictive model for microbial load in raw and pasteurized milk with measuring electrical resistance (Impedance-Splitting Method) and it's correlation with milk titrable acidity. Iranian Veterinary Journal, 9(2): 97-105. [In Persian]

● ISIRI 2406, Iranian National Standardization Organization (2017). Microbiology of milk and milk products – Specifications and test methods, 3^rd Revision [In Persian].

● ISIRI 164, Iranian National Standardization Organization 164, (2017). Raw milk – specification and test methods, 3^rd Revision [In Persian].

● ISIRI 7133, Iranian National Standardization Organization 7133, (2016).Milk and milk prouducts. Determination of aflatoxin M1 by HPLC method and immunoaffinity column clean up-test method, 1^st Revision [In Persian].

● Jalili, M. and Scotter, M. (2015). A review of aflatoxin M₁ in liquid milk.  Iranian Journal of Health, Safety & Environment, 2 (2): 283-295. 

● Jensen, R. (2002). The composition of bovine milk lipids: January 1995 to December 2000. Journal of Dairy Science, 85:295–350.

● Kabil, O.I., Ibrahim, E.A., El Barbary, H.A. and Ali, M.A. (2015). Effect of seasonal variation on chemical composition of Cow's milk. Benha Veterinary Medical Journal, 28(1): 150-154.

● Kędzierska-Matysek, M., Litwińczuk, Z., Florek, M., and Barłowska, J. (2011). The effects of breed and other factors on the composition and freezing point of cow’s milk in Poland. International Journal of Dairy Technology, 64(3): 336-342.

● Looper, M. (1994). Factors affecting milk composition of lactating cows. Division of Agriculture Research and Extension University of Arkansas System. (available at https://www.uaex.edu/publications/pdf/FSA-4014.pdf)

● Lues, J.F.R., De Beer, H., Jacoby, A., Jansen, K.E. and Shale, K. (2010). Microbial quality of milk, produced by small scale farmers in a peri-urban area in South Africa. African Journal of Microbiology Research, 4(17): 1823-1330.

● Medhammar, E., Wijesinha-Bettoni, R., Stadlmayr, B., Nilsson, E., Charrondiere, U.R. and Burlingame, B. (2012). Composition of milk from minor dairy animals and buffalo breeds: a biodiversity perspective. Journal of the Science of Food and Agriculture, 92: 445–474.

● Movassagh, M.H. and Adinehvand, S. (2013). Study of aflatoxin M₁ level in the collected raw cow milk from milk collection centers in Tabriz. Food Hygiene, 2(10): 63-70. [In Persian]

● Mohammadian, B., Khezri, M., Ghasemipour, N., Mafakheri, S. and Poorghafour Langroudi, P. (2010). Aflatoxin M₁ contamination of raw and pasteurized milk produced in Sanandaj, Iran. Archives of Razi Institut, 65(2): 99-104. [In Persian]

● Nateghi, L., Yousefi, M., Zamani, E., Gholamian, M. and Mohammadzadeh, M. (2014). The effect of different seasons on the milk quality. European Journal of Experimental Biology, 4(1): 550-552.

● Neciu, F.C., Cziszter, L.T., Neamţ, R.I., Ilie, D.F. and Costin,  L. (2012). Influence of season on raw milk yield and quality in a dairy farm. Lucrări Ştiinţifice-Seria Zootehnie, 58: 269-272.

● Norian, R., Pourfarzaneh, A.R. and Mashatian, F. (2015). Determination of aflatoxin M₁ in raw milk produced in Qazvin province by ELISA and HPLC. Journal of Food Microbiology, 1(3): 7-13. [In Persian]

● Quist, M.A., Blanc, S.J., Hand, K.J., Lazenby, D. and Rangel, A.H.N. (2008). Influência do estágio de lactação sobre a composição do leite de búfala. Acta Veterinaria Brasilica, 5(3): 306-310.

● Schennink, A., Stoop, W.M., Visker, M.H.P.W., Heck, J.M.L., Bovenhuis, H., Van Der Poel, J.J. et al. (2007). DGAT1 underlies large genetic variation in milk-fat composition of dairy cows. Animal Genetics, 38: 467–473.

● Schönfeldt H.C., Hall N.G. and Smit L.E. (2012). The need for country specific composition data on milk. Food Research International, 47: 207–209.

● Tajkarimi, M., Aliabadi-Sh, F., Salah Nejad, A., Poursoltani, H., Motallebi, A. A. and Mahdavi, H. (2008). Aflatoxin M₁ contamination in winter and summer milk in 14 states in Iran. Food Control, 19: 1033–1036.

● Zajác,P.,  Čapla, J., Vietoris,V., Zubrická,S. and Čurlej, J. (2015). Effects of storage on the major constituents of raw milk. Potravin a rstvo Scientific Journal for Food Industry, 9(1): 375-381.