جایگاه کار، تلاش و همّت در ضرب المثل های کردی و عربی

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 5، دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 25، آبان 1398، صفحه 71-90   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/irll.2019.669545

نویسندگان

مسلم خزلی^{* 1}؛ آرمان محمدی رایگانی¹؛ جهانگیر امیری²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه

²دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

ضرب المثل‌های کردی و عربی به عنوان یکی از فنون ادبی منثور آیینه‌ای تمام نما از فرهنگ ایرانی و عربی هستند که مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و رویدادهای تاریخی مردمان این دو فرهنگ را به نسل‌های بعدی انتقال داده‌اند ونقش بی‌همتایی را در حفظ اندیشه‌ها و رسوم نیاکان و پیشینیان ایفا کرده‌اند. کار، تلاش و همت مضاعف یکی از موضوعات مهمی است که در این ضرب المثل‌ها بازتاب یافته و دارای جایگاه ارزشمندی است. این جستار نیز بر آن است با رویکردی تاریخی و با روش توصیفی-تحلیلی به مقایسه ضرب المثل‌های کردی و عربی در مورد کار، تلاش و همت بپردازد و همسانی‌های موجود میان آنها را نشان دهد. بر اساس نتایج پژوهش کار، تلاش و همت در در فرهنگ ایرانی-اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و همیشه به عنوان عامل پویایی جامعه معرفی شده است. با دقت در این ضرب المثل‌ها می‌توان رد پای سخنان و اندیشه‌های حکیمان و بزرگان را نیز یافت. بنابراین، این ضرب المثل‌ها به عنوان پل ارتباطی میان نسل‌های جدید و قدیم گزاره‌ها و مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی را به نسل‌های جدید انتقال داده و به فرهنگ کار مداری تشویق می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

ضرب‌المثل؛ فرهنگ کردی؛ فرهنگ عربی؛ کار؛ تلاش

مراجع

کتاب ها

- قرآن کریم

- ابن مسکویه، علی بن محمد (بدون التاریخ)، الحکمة الخالدة، تحقیق عبدالرحمان بدوی، بیروت، دار الأندلس.

-ابن مقفع، عبدالله (1407)، الأدب الصغیر و الأدب الکبیر، بیروت، دار بیروت للطباعة و النشر.

-الجاحظ، عمرو بن بحر (1423)، المحاسن و الاضداد، بیروت، دار ومکتبة الهلال.

-جمالپور، کامبیز (1389)، پیامی پیشینیان، ضرب‌المثل‌های کُردی کرمانشاهی، چاپ دوم، تهران، مؤسسه فرهنگی، هنری کوثر.

- الحریری، أبو محمد قاسم بن علی بن محمد بن عثمان (1389)، مقامات الحریری، دار بیروت للطباعة و النشر.

- الحنفی البغدادی، جلال (1432)، الأمثال البغدادیة، تقدیم: محمد رضا الشبیبی، الطبعة الأولی، بیروت، الدار العربیة للموسوعات.

-الراغب الاصبهانی، ابو القاسم حسین بن محمد(1997)، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: عدنان دادودی، الطبعة الثانیة، دمشق، دار القلم.

- رحیمی، کیومرث (1379)، هرسین در گستره‌ی تاریخ، چاپ اوّل، مؤسسه فرهنگی، هنری کوثر.

- رخزادی، علی (1379)، آواشناسی و دستور زبان کردی، چاپ سوم، تهران، ترفند.

- رضایی کلهر، اکبر، کریمی، نورالله (1385)، واته‌ی پیشنان، یکهزار ضرب‌المثل کردی، ج1، چاپ اوّل، کرمانشاه، انتشارات کرمانشاه.

-الزمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر (1979)، أساس البلاغة، بیروت، دار صادر.

-الزمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر (1412)، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار، ج5، تحقیق عبدالأمیر مهنا، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

-سهراب نژاد، علی محمد (1392)، ضرب‌المثل‌های ایلام، چاپ اوّل، ایلام، انتشارات زانا.

-شیخ الاسلام، سید حسین (1374)، ترجمه هدایة العلم و غرر الحکم، ج2، چاپ اوّل، قم، انصاریان.

-کاتبی، حسینقلی (1369)، زبانهای باستانی آذربایجان، چاپ اوّل، تهران، پاژنگ.

-محمدی، آیت الله (1376)، جغرافیای تاریخی ایوان غرب، چاپ اوّل، ناشران قم.

-محمدی ری شهری، محمد(1367)، میزان الحکمه، مکتب الاعلام الاسلامی.

-المیدانی، أبو الفضل أحمد بن محمد بن إبراهیم (بدون التاریخ)، مجمع الامثال، ج2، المحقق: محمد محیى الدین عبد الحمید، بیروت، دار المعرفة.

-ناتل خانلری، پرویز (1382)، تاریخ زبان فارسی، ج1، ویرایش دوم، تهران، فرهنگ نشر نو.

-ناتل خانلری، پرویز (1366)، زبان شناسی و زبان فارسی، چاپ دوم، تهران، توس.

 مجلات

-امیری، جهانگیر، خزلی، مسلم (1393)، «تأثیر کلام علی (ع) بر ضرب‌المثل‌های کردی»،مجموعه مقالات برگزیده همایش ملی بینامتنیت (التناص)، قم، صص21-50.

-رش احمدی، رسول، المیرا شاهرودی (1386)، «ضرب‌المثل‌های تعلیمی و تربیتی کُردی»، مجلۀ فرهنگ مردم ایران، شماره10، صص215-228.