تحلیل نسبت شعر و نظریه در آثار یدالله رویایی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 8، دوره 11، شماره 41، مهر 1398، صفحه 191-212   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

کاظم رحیمی تژاد

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، فارس، ایران.

چکیده

سال‌های اول دهۀ چهل هجری شمسی دورۀ ظهور موج نو در شعر فارسی است. جریانی که مقدمۀ ظهور شعر حجم در اواخر این دهه است. بیانیۀ شعر حجم که در زمستان1348 به امضای عده‌ای از شعرا، نویسندگان و سینماگران ایران رسید چشم­اندازی شاعرانه را در برابر مخاطبان شعر فارسی قرار می‌داد؛ اما مصادیق این بیانیه چندان در شعر شاعران حجم گرا قابل تشخیص نبود. این موضوع که نسبت موارد مطرح شده در بیانیۀ شعر حجم و شعر یدالله رویایی-که در عمل تنها شاعری بود که به حجم گرایی وفادار ماند- چیست، سوالی‌ست که تا کنون پاسخ روشنی به آن داده نشده است. این نوشتار سعی دارد به این سوال که نسبت بیانیۀ شعر حجم و اصول مطرح شده در آن با اشعار رویایی چیست پاسخ نسبتا روشنی بدهد. مقالۀ پیش رو شامل یک مقدمه و بخش‌هایی شامل بررسی زمینه‌های پیدایش شعر حجم، بررسی مولفه‌های اشعار یدالله رویایی و تحلیل نسبت این اشعار با اصول مطرح شده در بیانیۀ شعر حجم است. پایان این نوشتار به جمع­بندی مطالب و نتیجه‌گیری اختصاص دارد.

کلیدواژه‌ها

موج نو؛ شعر حجم؛ اسپاسمانتالیسم؛ یدالله رویایی؛ شعر زبان­گرا؛ فرمالیسم

مراجع

1. براهنی، رضا (1371) طلا در مس. تهران: ناشر نویسنده.
2. رویایی، یدالله (1357) از سکوی سرخ، تهران: مروارید.
3. رویایی، یدالله (1382) دلتنگی‌ها، گرگان: آژینه.
4. رویایی، یدالله (1387) مجموعه اشعار یدالله رویایی، تهران: نگاه.
5. رویایی، یدالله (1386) من گذشته امضاء، تهران: کاروان.
6. رویایی، یدالله (1384) هفتاد سنگ قبر، شیراز: داستان سرا.
7. لنگرودی، شمس (1377) تاریخ تحلیلی شعر نو، تهران: نشر مرکز.
8. مدل، محمد حسین (1386) عبارت از چیست؟، تهران: آهنگ دیگر.

مقالات

1. امامی، صابر (1383) از دوستت داریم/ نگاهی به شعر رویایی به بهانۀ کتاب(من گذشته امضا)، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ 79،صص112- 125.
2. حسین‌پور، علی (1382) شعر موج نو و شعر حجم‌گرای معاصر، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز،  شمارۀ 188،صص 180- 157.
3. طاهایی، عاطفه (1375) شعر حجم، شعر حرکت، کلک، شمارۀ 79 ـ 76،صص 150- 148.

سایت

1. اسلام پور، پرویز (بی تا) گزیده­ای از اشعار پرویز اسلام پور. کتابناک(Ketabnak.com)