فتح کوره های فارس از ورود مسلمانان تا پایان دوره خلفای راشدین (13ه.ق.- 41 ه.ق.)

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 2، دوره 14، شماره 55، شهریور 1398، صفحه 60-80   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

جلیل خوشحال¹؛ میرزا محمد حسنی^{* 2}؛ حسن شادپور³

¹دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ اسلام، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

²استادیار پایه 6 گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران. (نویسنده مسئول)

³استادیار گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

چکیده

فارس از مهمترین ایالات ایران، در عصر خلیفه دوم عمربن خطاب (13ه.ق.- 23ه.ق.) مورد توجه و از دو سوی بحرین و بصره مورد هجوم قرار می گیرد و به تدریج پنج کوره فارس توسط مسلمانان فتح می شود. منابع اسلامی تاریخ های مختلفی را برای فتوح و همچنین نام فاتحان کوره ها ارایه می دهند که نشان دهنده شورش های مختلف ساکنان این کوره ها پس از هربار فتح بوده است. هدف این پژوهش، بررسی سیر فتوح در فارس و اختلاف گزارش های نویسندگان اسلامی در ارایه سال فتوح و نام فاتحان در زمان خلفای راشدین است. سوال پژوهش چنین است: دلیل وجود گزارش های متفاوت نویسندگان اسلامی در ذکر سال فتح کوره های پنج گانه فارس و همچنین نام فاتحان کوره های مزبور از زمان خلیفه دوم تا پایان دوره خلفای راشدین چیست؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تاریخی انجام یافته است. این نتیجه حاصل شد که با فروپاشی شاهنشاهی ساسانی و تغییر ساختار درونی حکومت و بی نظمی و فروپاشی تشکیلات حکومتی به علاوه باج و خراج سنگین و سوءرفتار عاملان خلافت در کوره ها و همچنین قساوت و بی رحمی برخی از فاتحان در فتح کوره ها، به همراه اختلافات داخلی بین اعراب مسلمان و رقابت های قبیله ای در جهت دستیابی به قدرت بیشتر موجب شد اهالی کوره های فارس شورش کنند و متغاقبا در سال های مختلف و توسط سرداران و فاتحان متفاوت سرکوب شوند و در نتیجه گزارش های متفاوتی از سال فتح و فاتحان در منابع ثبت شوند.

کلیدواژه‌ها

فتوحات اسلامی؛ کوره های فارس؛ استخر؛ دارابگرد؛ گور

مراجع