پیش بینی دلزدگی زناشویی براساس تاب آوری و راهبردهای سازگارانه و ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 5، دوره 10، شماره 37، شهریور 1398، صفحه 73-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شایا عمادی¹؛ مالک میرهاشمی^{* 2}؛ حسن پاشا شریفی^{* 3}

¹دانشجوی دکترای گروه روانشناسی، واحد رودهن دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

²دانشیار گروه روانشناسی، واحد رودهن دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

³استاد گروه روانشناسی، واحد رودهن دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر "پیش­بینی دلزدگی زناشویی براساس تاب­آوری و راهبردهای تنظیم شناختی سازگارانه و ناسازگارانه هیجان در زنان متاهل دانشجو" بود. روش: به لحاظ ماهیت و اهداف، این پژوهش کاربردی و روش پژوهش توصیفی همبستگی بود و 239 زن متاهل دانشجو از واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران در سال تحصیلی 97-1396 در آن شرکت داشتند. گروه نمونه به روش نمونه­گیری تصادفی چند مرحله­ای انتخاب شد. برای جمع­آوری داده­های مرتبط با موضوع، از پرسش­نامه مقیاس دلزدگی زناشوییCBM (پاینز، 1996)، پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ) و پرسشنامه تاب‌آوری (CD-RISC) استفاده شد. در بخش استنباطی، داده­های حاصل از پرسشنامه­ها با استفاده از آزمون­های آماری و روش تحلیل رگرسیون چندگانه با نرم افزار SPSS بررسی شد. یافته­ها: 9/5 درصد از واریانس متغیر دلزدگی زناشویی توسط متغیرهای تاب­آوری و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (سازگارانه و ناسازگارانه) تبیین می­شود. به عبارت دیگر، 9/5 درصد از پراکندگی مشاهده شده در متغیر دلزدگی زناشویی توسط این متغیرها توجیه می­شود. مقدار R مشاهده شده (243/0) نیز نشان دهنده آن است که مدل رگرسیون خطی حاضر می­تواند برای پیش­بینی استفاده شود. علاوه بر این، نسبت F محاسبه شده (885/4 ) در سطح اطمینان حداقل 99 درصد معنادار است. بنابراین، می­توان نتیجه گرفت که بین متغیرهای مورد مطالعه و متغیر دلزدگی زناشویی همبستگی معنادار وجود دارد. نتیجه­گیری: یافته­های پژوهش نشان­دهنده این است که مکانیسم­های تنظیم شناختی هیجان در پیش­بینی دلزدگی زناشویی نقش دارد و با آموزش مهارت­های تنظیم هیجانی و زوج درمانی هیجان­مدار می­توان از بروز دلزدگی زناشویی پیشگیری کرد.

کلیدواژه‌ها

دلزدگی زناشویی؛ تاب آوری؛ مکانیسم های تنظیم شناختی هیجان

مراجع

آوات کریم، ب؛ ربیعی، م؛ دنیوی، و؛ نیک­فرجام، م. (1393). مقایسه بین راهبردهای تنظیم هیجان و سبک زندگی در زوجین با و بدون رضایت زناشویی در شهر سردشت. فصلنامه پرستار و پزشک در رزم، سال 4، شماره 3، 130-124.

امیدی­فر، ح؛ پورابراهیم، ت؛ خوش­کنش، ا؛ مرادی، ا. (1395). مقایسه و رابطه خودتنظیمی هیجانی با دلزدگی و صمیمیت زناشویی در زوجین هر دو و یکی شاغل ادارات دولتی. فصلنامه علمی پژوهشی مشاوره شغلی و سازمانی، شماره 26: 67-50.

بالی، ز؛ گل­پور، ر؛ معدنی، ط. (1395). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر کاهش سطح دلزدگی زن و شوهر افراد مراجعه کننده به مرکز بهزیستی شهر ری. فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 12: 159-147.

برنشتاین، ف و برنشتاین، م. (بی تا). زناشویی درمانی. ترجمه: حمید رضا سهرابی(1382)، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.

بشارت، م؛ بزازیان، س. (1391). بررسی پایایی، روایی و تحلیل عاملی فرم کوتاه مقیاس خودتنظیم­گری. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 2، 6، 112-89..

بینازاده، م؛ کیانی دهکردی، م؛ رفیعی، ح؛ سمیعی، م؛ کریملو، م؛ دولتشاهی، ب. (1384). تاب­آوری در برابر وابستگی به مواد در پسران مردان وابسته و غیروابسته به مواد. نشریه حکیم، 8، 2:36-31.

پاینز، آیالا مالاچ. (1996). چه کنیم تا عشق رؤیایی­مان به دلزدگی نینجامد، ترجمه فاطمه شاداب (1381)، تهران: نشر ققنوس.

پوررحیمی، م؛ شاکر، ع. (1391). پیش­بینی رضایت زناشویی زوجین بر اساس باورهای غیرمنطقی و کمال­گرایی و نوع سبک دلبستگی. فصلنامه تحقیقات روانشناختی، 4، 14، 25-11.

حسام­پور، مریم. (1388). نقش واسطه­ای سبک­های هویت در میان روابط اجتماعی و تاب­آوری در دانشجویان دانشگاه شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.

رضاخانی، س؛ نوری قاسم­آبادی، ر؛ جان­بخش، مژگان. (1389). رابطه کمال­گرایی با باورها و انگیزه­های ازدواج در دانشجویان دانشگاه تهران. زن و مطالعات خانواده، 3، 10: 73-61.

رضایی، ن؛ باباخانی، ن. (1395). الگوی تبیین دلزدگی زناشویی بر اساس باورهای غیرمنطقی با میانجی­گری دشواری در تنظیم هیجانات در کارمندان متاهل دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران. پژوهشنامه روانشناسی عدالت، 1 (1)، 85-63.

زارعی، حیدر علی (1397). راهنمای آمار استنباطی در روان شناسی به زبان ساده. تهران: ارجمند.

شاکرمی، م. معیری، ن. زهراکار، ک و داورنیا، ر. (1394). بررسی کارایی زوج درمانی هیجان­مدار به شیوه گروهی برکاهش فرسودگی زناشویی زنان. فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی: سال 25. شماره 2.

عبادپور، آ؛ صابر، س. (1394). سنجش رضایت زناشویی بر اساس تاب­آوری و تمایزیافتگی خود. روانسنجی، 4 (13)، 1-11.

عبادت­پور، ب؛ نوابی­نژاد، ش؛ شفیع­آبادی، ع؛ فلسفی­نژاد، م. (1392). نقش واسطه­ای کارکردهای خانواده برای تاب­آوری فردی و باورهای معنوی و دلزدگی زناشویی. روش­ها و مدل­های روانشناختی، شماره 13: سال سوم.29-45.

قمری­گیوی، ح؛ خشنودنیا، ب و رفیعی، ح (1391). مقایسه هیجان­خواهی و عملکرد خانواده در افراد مطلقه، در حین طلاق و عادی. فصلنامه مشاوره و رواندرمانی، سال دوم، شماره 4.

کجباف م؛ نشاط دوست، ح؛ خالویی، ق. (1390). بررسی رابطه بین هیجان­خواهی و میزان رضایت زناشویی. دو ماهنامه دانش و رفتار، شماره 10.

کوهی، س؛ اعتمادی، ع؛ فاتحی­زاده، م. (1393). بررسی رابطه ویژگی­های شخص، یتی و سلامت روانی با سرخوردگی زناشویی در زوجین. فصلنامه علوم شناختی و رفتاری، سال 4، شماره 1.

کیانی، ا؛ اسدی شیشه­گران، س؛ اسماعیلی، ف؛ زوار، م. (1395). پیش‌بینی دلزدگی زناشویی بر اساس ابرازگری هیجانی و اسنادهای زناشویی در افراد متاهل مراجعه‌کننده به مراکز بهزیستی شهر اردبیل. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش­های مشاوره، دوره 15، شماره 59، 75-58.

کیخاونی، س؛ محمدزاده، ج؛ محمدی، ج؛ نصراللهی، ع؛ پیراحمدوند، م؛ رضایی، ر؛ و رضایی، ک. (1391). رابطه تاب­آوری و سلامت روان با آسیب­پذیری در برابر مواد مخدر در دانش­آموزان مقطع متوسطه شهر ایلام در سال تحصیلی 90-89.. فصلنامه تاریخ پزشکی، سال چهارم، شماره 13، 84-67.

گل­پرور، م؛ ستایش­منش، س. (1393). پیش­بینی پذیری مولفه­های رضایت زناشویی بر اساس مولفه­های کمال­گرایی زنان متاهل دانشجو. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان سابق). 17، 65، 247-215.

محمدی، م. (1384).برسی عوامل موثر برتاب­آوری در افراد در معرض خطرسوء مصرف مواد.پایان نامه دکتری، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران.

مطهری، ز ؛ بهزادپور، س؛ سهرابی، ف. (1392). تبیین سطح تعارض زناشویی بر اساس هیجان­خواهی و تاب­آوری در زوجین. زن و مطالعات خانواده، شماره 20: 122-105.

موحد، س؛ کریمی، ک (1396). بررسی رابطه تاب­آوری و نارسایی هیجانی با دلزدگی زناشویی معلمان شاغل در مدارس. پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، شماره 6: 52-40.

نوری­زاده، م؛ حسین پور، ف؛ و غنی آبادی، ک. (1389). افراد تاب­آور این گونه­اند.... ماهنامه پیام مشاور: نشریه مشترک دفتر مرکزی مشاوره وزارت علوم ومرکز مشاوره دانشگاه تهران، شماره 98، سال دهم.

نویدی، فاطمه. (1384). بررسی و مقایسه رابطه دلزدگی زناشویی با عوامل جو سازمانی در کارکنان ادارات آموزش‌ و پرورش و پرستاران بیمارستان‌های شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته مشاوره. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه شهید بهشتی.

هوینت، دنیس و کرامر، دانکن (1389)، مقدمه­ای بر روش­های تحقیق در روانشناسی و مشاوره. ترجمه: حسن پاشا شریفی و دیگران. تهران: نشر سخن.

Abbot, B. (2005). Emotion Dysregulation and Re- Regulation: predictors of Relationship intimacy and Distress, Doctoral Dissrtation, Texas A& M university.

Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S., & Schweizer, S. (2010). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30, 217–237.

Boldwin, D. , Kennedy, D. & Armata, P. (2008). Short communication with dispositional optimism & resiliency.Stress and health. 24: 393-400.

Bargh, J. A., & Williams, L. E. (2007). On the nonconscious of emotion regulation. In J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 429-445). New York: Guilford Press.

Benard, B. (1995), Fostering Resilience in Children. Council for Exceptional Children.

Buehler, C. (2014). Interparental conflict styles and youth problem behavior: a two-sample replication study. Journal of Marriage and Family, 60(1), 119–132.

Campbell-Sills, L., & Barlow, D. H. (2007). Incorporating emotion regulation into conceptualizations and treatments of anxiety and mood disorders. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (pp. 542-559). New York: Guilford Press.

Conner, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003).. Development of a new resilience scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.

Diamond, L. M., & Aspinwall, L. G. (2003). Emotion regulation across the life span: An integrative perspective emphasizing selfregulation, positive affect, and dyadic processes. Motivation and Emotion, 27, 125- 156.

Dillon, D. G., Ritchey, M. Johnson, B. D., La-Bar, K. S. (2007). Dissociable effects of conscious emotion regulation strategies on explicit and implicit memory. Emotion, 7(2), 345-62.

Dunham SM. (2008).Emotional skillfulness in African American marriage:Intimate safety as a mediator of the relationship between emotional skillfulness and marital satisfaction. Dissertation of Doctor of Philosophy ,University of Akron.

Flett, G. L., & Hewitt, P. L. (2002) Perfectionism and maladjustment: an overview of theoretical, definitional, and treatment issues. In G. L. Flett & P. L. Hewitt (Eds.), Perfectionism: theory, research and treatment (pp. 5-32). Washington, DC, USA: APA.

Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C., & Rosenblate, R. (1991). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14, 449-468.

Garmezy, N.M., & Masten, AA. (2006). Particularresiliency to threatening environments. Journal of Experimental Social Psychology. 42: 323-36.

Garmezy,(1991) N. Resilience and vulnerability to adversedevelopmental outcomes associate with poverty. American Behavioral Scientist , 34, 416-430.

Granefski, N, Kraaij V. (2015). Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific Sample. Pers Indiv Diff. (40):1659-69.

Granefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2002). Manual for theuse of the cognitive emotion regulation questionnaire. Leiderorp: Datec.

Gratz, K. L., & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26, 41-54.

Gross, J. J., & Thompson, R. A. (2007). Emotion regulation: Conceptual foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of Emotion Regulation. New York: Guilford Press.

Halberstadt, J., Winkielman, P., Niedenthal, P.M., & Dalle, N. (2009). Emotional conception how embodied emotion concepts guide perception and facial action. Psychological Science, 20 (10), 1254-1261.

Hamachek,D.E, (1978). Psychodynamics of normal and neurotic perfectionism, psychology: Journal of human behaviors, 15, 27-33.

Huston, T. (2009). What is love got to do with it? Why some marriage succeed and other fail. Journal of Personal Relationship, 16 (3), 301-27.

Kayser, K. (1996). The marital disaffection scale: An inventory for assessingmotional estrangement in marriage. American Journal of Family Therapy, 24 (1),68-80.

Mirgain, S. A., & Cordova, J. V. (2007). Emotion skills and marital health: The association between observed and self-reported emotion skills, intimacy, and marital satisfaction. Journal of Social and Clinical Psychology, 26(9), 983-1009.

Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E., & Lyubomirsky, S. (2012). Rethinking rumination. Personality Psychology Sciences, (3), 400-424.

Pines, A. M, Neal MB, Hammer LB, Icekson T. Job burnout and couple burnout in dual-earner couples in the sandwiched generation. Social psychology Quartery; 2011, 74: 86-361.

Pines, A. M. (1996). Couple burnout: Couses and Cures. London Routledge.

Pokorska, J., Farrell, A., Evanschitzky, H., & Pillai, K. (2013). Relationship fading inbusiness-to-consumer context. In S. Sezgin, E. Karaosmanoglu, & A. B. Elmadag Bas(Eds.), EMAC: 42nd Annual European Marketing Academy conference: Lost in translation. Istanbul: Turkey.

Rottenberg, J., & Gross, J. J. (2003). When emotion goes wrong: Realizing the promise of affective science. Clinical Psychology Science and Practice, 10, 227-232.

Smith, L. Ciarrochi, J. & Heaven, C. L. (2008). The stability and change of trait emotional intelligence, conflict communication patterns, and relationship satisfaction: A one year longitudinal study, Personality and Individual Differences, 45, 8, 738-743.

Tabakhnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.), Boston: Allyn & Bocon.

Tie, S. & Poulsen, Sh. (2013). Emotionally focused couple therapy with couple's marital adjustment. Contemporary Family Therapy 2013; 35(3): 557-67.

Waller, M. A. (2001). Resilience in ecosystemic context: Evolution of the child.

 American.

Vimz, B. & pina, w. (2010). The assessment of emotion regulation: Improving construct validily in research on psychopathology in Yoth. Journal of psycholosical Behaviour assessment, published online. 10(1):169-178.

Watkins, L. E., DiLillo, D., Hoffman, L., & Templin, J. (2015). Do self-control depletion and negative emotion contribute to intimate partner aggression? A labbased study. Psychology of Violence, 5(1), 35.

Zuckerman, Marvin,.Kuhlman, D.Michael. (2000), Personality and Risk-Taking: common biosocial factors. Journal of personality, 1029-999(6)68.