تاثیر قصه‌گویی دیالوگی بر مهارت‌های ارتباطی و عزت نفس کودکان دارای افت عملکرد تحصیلی

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 7، دوره 10، شماره 37، شهریور 1398، صفحه 101-113   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهسا لعلی^{* 1}؛ حسن عشایری²؛ مجتبی صداقتی فرد³

¹کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گرمسار، ایران

²استاد دانشگاه علوم پزشکی، دانشکده توان بخشی، دانشگاه ایران، تهران، ایران

³گروه علوم اجتماعی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر بررسی تاثیر قصه گویی دیالوگی بر مهارت‌های ارتباطی و عزت نفس کودکان دارای افت عملکرد تحصیلی شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 بود. روش: جامعه‌ی آماری پژوهش شامل کلیه‌ی دانش آموزان دارای عملکرد تحصیلی ضعیف در شهر تهران بود که 30 دانش آموز بصورت نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه آزمایشی(15نفر) و کنترل(15نفر) گمارده شدند. روش پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. مداخلات قصه درمانی به روش دیالوگی به مدت 12 جلسه 50 دقیقه‌ای طی 2 جلسه در هفته روی کودکان گروه آزمایش انجام گرفت. ابزار مورد استفاده درجه بندی مهارت‌های اجتماعی مخصوص کودکان دبستانی و آزمون عزت نفس کوپر اسمیت بود. داده‌ها‌ با روش آماری تحلیل کواریانس (Mancova) تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: تحلیل دادهای پژوهش نشان داد که قصه درمانی منجر به افزایش معنادار عملکرد در سازه‌های عزت نفس و مهارت‌های ارتباطی گروه‌ آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس آزمون گردیده است. این روش درمان به ترتیب 45 و 59 درصد واریانس تغییرات را تبیین می‌نماید(05/0>(P. نتیجه گیری˸ مداخله قصه درمانی به روش دیالوگی توانست عملکرد گروه ازمایشی را در سازه‌های عزت نفس و مهارت‌های ارتباطی ارتقا دهد

کلیدواژه‌ها

عملکرد تحصیلی ضعیف؛ عزت نفس؛ مهارت‌های ارتباطی؛ قصه درمانی دیالوگی

مراجع

اربابان اصفهانی، مرضیه و قافله کش، مینا.(1385). استفاده از قصه در فرایند مشاوره ای به منظور دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت. مقاله برگزیده قصه گویی، نهمین جشنواره قصه گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

صادقی سیاح، علی.(1391). نقش هنردرمانی در سازگاری تحصیلی، اجتماعی و هیجانی کودکان دارای اختلال یادگیری. تعلیم و تربیت استثنایی، صاحبی، ع. (1389). قصه درمانی: گستره تربیتی و درمانی تمثیل. تهران: انتشارات ارجمند.

صالحی، زهره و عارفی، مژگان.(1394). اثربخشی ایفای نقش بر عزت نفس و مشکلات روان شناختی زنان نابارور شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان).

قوامی، مرجان؛ امامی، مائده و بنکدار، سید اکبر.(1393). قصه درمانی بر ارزیابی مثبت از خود در دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان.مجله تحقیقات علمی در روان شناسی، شماره دوم، دوره اول، صص 25-11.

قوامی، مرجان؛ فاتحی زاده، مریم؛ فرامرزی، سالار و نوری امامزاده ئی، اصغر.(1393). اثربخشی رویکرد روایت درمانی بر اضطراب اجتماعی و عزت نفس دانش آموزان دختر دوره‌ی راهنمایی. مجله ی روان شناسی مدرسه، دوره3، شماره 3، 73-61.

عبدخدایی، محمدسعید؛ غنایی چمن‌آبادی، علی و فرزادفر، آفرین.(1392). اثربخشی ترکیب بازی درمانی هدفمند و قصه درمانی بر توجه و تمرکز کودکان پیش دبستانی. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد.

محمد اسماعیل، الهه و نورمحمدی، لیلا. (1393). مقایسه اثربخشی قصه درمانی و بازی درمانی بر روی افزایش عزت نفس و مهارت‌های اجتماعی کودکان 5 تا 7 سال. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

مرادیان، زهرا؛ مشهدی، علی؛ آقامحمدیان، حمیدرضا و اصغری نکاح، سید محسن.(1393). اثربخشی قصه‌درمانی مبتنی بر کنش‌های اجرایی بر بهبود بازداری و برنامه‌ریزی/سازماندهی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی. روان‌شناسی مدرسه، شماره 32، دوره19، صص 204-186.

یحیی محمودی، ندا؛ ناصح، اشکان؛ صالحی، سیروس و تیزدست، طاهر.(1392). اثربخشی آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی مبتنی بر قصه گویی بر مشکلات رفتاری برون سازی شده کودکان، روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، سال نهم، شماره3، 249-201.

Andreas, W., Richter, G. H., & Markus, B. (2012). Creative Self- Efficacy and Individual Creativity in Team Contexts: Cross-Level Interactions With Team Informational Resources.Journal of Applied Psychology, Advance online publication. Doi: 10.1037/a0029359.

D'Souza, A & D'Souza, L. (2012). Effectiveness of Individual and Group Life Skills Training on Shyness among Adolescents, Journal of Psychosocial Research, 7, 2, 249-259.

Friedberg, R. D., & Wilt, L. H. (2010). Metaphors and stories in cognitive behavioral therapy with children. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 28(2), 100-113.‏

Johnson, M. (2008). The art of therapeutic story-telling. Minnesota Association for Children’s Mental Health Adolescent Psychology, 40 (20), 191-203.

Lynete, P. Vromans & Robert D. Schweitzer. (2010). Narrative therapy for adults with major depressive disorder: Improved Symptom and interpersonal outcomes. Psychotherapy Research, 1-12, iFirst article.

Noori Tirtashi, E., & Kazemy, N. (2012). The Effect of narrative therapy on amount of forgiveness in women", Journal of Clinical Psychology - Issue 2.

Putwain, D., Sander, P., & Larkin, D. (2012). Academic self-efficacy in study-related skills and behaviors: relations with learning-related emotions and academic success, British Journal of Educational Psychology, 27 (2), 245-70.

Qorban Shiroodi, Sh., Rahbar Taromsari, K., Keekhaee, F., Mohammad, M., & Khalatbari, J. (2010). “Comparing the effectiveness of social skills training on self-expression and mental health of students with intellectual disabilities”; Journal of Educational Psychology, Islamic

Reuterskiöld, C., Hansson, K., & Sahlén, B. (2011). Narrative skills in Swedish children with language impairment. Journal of communication disorders, 44(6), 733-744.

Sansosti, F. J. & Powell-Smith, K. A. (2010). The effects of Social Stories on the social behavior of children with Asperger’s Syndrome. Journal of Positive Behavior Interventions, 8(1), 43–57.

Schmid, A. A., Van Puymbroeck, M., Altenburger, P. A., Dierks, T. A., Miller, K. K., Damush, T. M., & Williams, L. S. (2012). Balance and balance self-efficacy are associated with activity and participation after stroke: a cross-sectional study in people with chronic stroke. Pub Med, 93 (6), 1101-7.

Soto G, Solomon-Rice P, Caputo M.(2009). Enhancing the personal narrative skills of elementary school-aged students who use AAC: the effectiveness of personal narrative interaction. J Commun Disord. 2009;42(1):43- 57.