ارائه مدلی عمومی برای محله جرم‌خیز

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 1، دوره 9، شماره 32، آذر 1398، صفحه 1-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مصطفی اجتهادی¹؛ صلاح الدین قادری²؛ فرشید خضری^{* 3}

¹دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی

²استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی

³دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی(نویسند مسئول)

چکیده

وجود نظریه‌ها و مطالعات متعدد درباره جرم در سطح محله به‌رغم داشتن نقاط مثبت دچار نوعی تقلیل‌گرایی و ابهام هستند. بسیاری از این مطالعات در بررسی جرم به عوامل یکی از حوزه‌ها مانند اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی توجه کرده‌اند و قادر به مطالعه نظام‌مند جرم در سطح محله نبوده‌اند. همچنین نظریه‌ها و مطالعاتی که سعی کرده‌اند مدلی ترکیبی‌تر برای مطالعه جرم در سطح محله ارائه دهند بازهم به‌خوبی قادر به ترکیب سطوح و ابعاد مختلف نبوده‌اند. هدف این مقاله ارائه مدلی چندبعدی و چندسطحی با تأکید بر عوامل و سازوکارهای علی برای توضیح جرم در سطح محله است. این مقاله بدون اینکه ادعای ارائه نظریه داشته باشد تلاش می‌کند با مرور فشرده نظریه‌های موجود در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی و ترکیب آن‌ها مدلی عمومی برای مطالعه جرم در سطح محله ارائه دهد. مقاله می‌کوشد توان تبیینی و توضیحی مطالعات حوزه محله و جرم را بالا ببرد. میزان موفقیت این هدف مشروط به آزمون این مدل با استفاده از داده‌های درون و بین محله‌ای و همچنین نقد آن توسط محققان این حوزه است. مدل ارائه‌شده در این مقاله مدلی چندبعدی و چندسطحی است به‌گونه‌ای که تلاش شده ویژگی‌های بیرونی و درونی محله همراه با قدرت عاملین جمعی و فردی را برای تبیین و توضیح جرم ترکیب کند.

کلیدواژه‌ها

محله؛ محله جرم‌خیز؛ ساختارهای بیرونی محله؛ ویژگی‌های ساختاری محله؛ عوامل و سازوکارهای علی

مراجع

- ارشد، لیلی و درویش‌فرد، علی‌اصغر (1393). بی‌سازمانی اجتماعی و امکان شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی. پژوهش‌نامه مددکاری اجتماعی، 1: 135-103.

- بنی فاطمه، حسین؛ عباس زاده، محمد و فاطمی، داود (1391). بی‌سازمانی اجتماعی و بزهکاری اجتماعی نوجوانان شهر تهران. مطالعات امنیت اجتماعی، 31: 36-13.

- پاتنام، روبرت (1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی (تجربه ایتالیا و درس‌های برای کشورهای در حال گذار). ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: نشر روزنامه سلام.

- پروین، ستار؛ درویش‌فرد، علی‌اصغر (1394). خرده‌فرهنگ فقر و آسیب‌های اجتماعی در محلات شهری (مطالعه موردی محله هرندی). برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی، 23: 89-51.

- پیران، پرویز (1396). نابرابری‌های فضایی و پیامدهای آسیب‌شناختی آن در ایران. در همبستگی اجتماعی و نابرابری. موسوی، میرطاهر. تهران: نشر آگاه.

- چلبی، مسعود (1391). جامعه‌شناسی نظم، تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی. تهران: نشر نی.

- صالحی، محمد؛ حاجی‌زاده، محمد و ابراهیمان، محمد (1389). آسیب‌شناسی اجتماعی منطقه حاشیه‌نشین عباس‌آباد نکا و ارائه راهکارهای عملی. مطالعات امنیت اجتماعی، 22: 136-123.

- فرهادی‌خواه، حسین و رجایی سید عباس (1397). تحلیل فضایی تأثیر فضاهای بی‌دفاع شهری بر وقوع جرم سرقت (نمونه موردی: محله هرندی تهران). مجله جغرافیای اجتماعی شهری، 2 (13): 68-51.

- فیلد، جان (1385). سرمایه اجتماعی. ترجمه جلال متقی. تهران: نشر موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.

- قادری، صلاح‌الدین (1392). ارائه راهکارهای کنترل آسیب‌های اجتماعی در ناحیه فرح‌زاد. مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.

- -------- (1394). گونه شناسی اجتماعی، فرهنگی و هویتی محلات شهر تهران و شناسایی الگوهای همسایگی و اجتماعات محلی. مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.

- کلانتری، محسن؛ پوراحمد، احمد و ابدالی، یعقوب (1398). تحلیل فضایی بزهکاری در بافت‌های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: محله هرندی). پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، 10 (19): 66-47.

- کلمن، جیمز (1390). بنیادهای نظریه اجتماعی. ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

- مصطفایی، یحیی؛ ترکی، فرزاد و فرهمند، مریم (1397). بررسی رابطه حاشیه‌نشینی و جرم در شهر کرمانشاه (موردمطالعه جعفرآباد کرمانشاه). مطالعات پیشگیری از جرم، 13 (49): 114-81.

- Agnew. Robert A. (1999). a general strain theory of community differences in crime rates. Journal of Research in Crime and Delinquency, 36: 123-155.

- Anderson, Elijah. (1999). Code of the street: Decency, violence, and the moral life of the inner city. New York: W.W. Norton & Company.

- Brantingham, Paul and Brantingham Patricia. (2008). Crime pattern theory. In Wortley, Richard and Mazerolle (eds.), Lorraine. Environmental Criminology and Crime Analysis. Willan Publishing.

- Bursik, R. J. Jr. (1999). The informal control of crime through neighborhood networks. Sociological Focus, 32, 85-98.

- Bursik, Robert J. Jr. and Harold Grasmick. (1993). Neighborhoods and Crime: The Dimensions of Effective Community Control. New York: Lexington Books.

- Bursik, Robert J. Jr. (1998). Social Disorganization and Theories of Crime and Delinquency: Problems and Prospects. Criminology, 26: 519-551.

- Cullen, Francis. T & Agnew, Robert. (2006). Criminological theory: Past to present. New York: Oxford University Press.

- Gottdiener, Mark and Hutchison, Ray. (2011). The new urban sociology. Westview Press.

- Harding, David J. and Hepburn, Peter (2014). Cultural Mechanisms in Neighborhood Effects Research in the United States. Sociol Urbana Rurale, 103: 37–73.

- Hunter, Albert. (1985). Private, Parochial and Public Social Orders: The Problem of Crime and Incivility in Urban Communities. In The Challenge of Social Control, edited by G. Suttles and M. Zald. Norwood, NJ: Ablex.

- Kasarda, J. D. & Janowitz, M. (1974). Community attachment in mass society. American Sociological Review, 39, 328-39.

- Kirk, David S. and Papachristos, Andrew V. (2011). Cultural Mechanisms and the Persistence of Neighborhood Violence. American Journal of Sociology, 116:1190–233.

- Kornhauser, Ruth (1978). Social Sources of Delinquency. Chicago: University of Chicago Press.

- Kubrin, Charis E. & Weitzer, Ronald. (2003). New directions in social disorganization theory. Journal of Research in Crime and Delinquency, 40: 374–402.

- Newman, Oscar. (1996). Creating Defensible Space. u. s. Department of housing and urban development

- Newman, Oscar. (1972) Defensible Space, New York: Macmillan.

- Park, Robert & Burgess, Ernest (1925). The City. Chicago. University of Chicago Press.

- Pattillo, Mary E. (1998). Sweet Mothers and Gangbangers: Managing Crime in a Black Middle-Class Neighborhood. Social Forces, 76:747–74.

- Pattillo, Mary and Robinson, John N. (2017). Poor Neighborhoods in the Metropolis. In Brady, David and Burton, Linda M. (eds.), The Oxford Handbook of the Social Science of Poverty. London: oxford press.

- Sampson, Robert J. (2006a). How does community context matter? Social mechanisms and the explanation of crime rates. In Wikstrom Per-Olof H. & Sampson Robert J. (eds.), The Explanation of Crime Context, Mechanisms, and Development, Landan: Cambridge University Press.

- ---. (2012). Great American City Chicago and the Enduring Neighborhood Effect. University of Chicago Press

- Sampson, Robert J. and Jeffrey D. Morenoff. (1997). Ecological Perspectives on the Neighborhood Context of Urban Poverty: Past and Present. In Brooks-Gunn, G. J. Duncan and J. L. Aber. (eds.), Neighborhood Poverty. New York: Russell Sage.

- Sampson, Robert J. and Laub, John H. (1993). Crime in the Making: Pathways and Turning Points through Life. Cambridge, MA: Harvard University Press.

- Shaw, Clifford R. and Henry D. McKay. ([1942] 1969). Juvenile Delinquency and Urban Areas. Chicago: University of Chicago Press.

- Sousa, W.H. and Kelling, G.L. (2006). Of Broken Windows, Criminology and Criminal Justice’, in D. Weisburd and A. Braga (Eds) Police Innovation: Contrasting Perspectives. Cambridge: Cambridge University Press.

- Sutherland, E.H. (1947). Principles of Criminology. 4th edition. Philadelphia: J.B. Lippincott.

- Suttles, Gerald D. (1972). The Social Construction of Communities. Chicago: University of Chicago Press.

- Swidler, Ann. (1986). Culture in Action: Symbols and Strategies. American Sociological Review, 51:273–86.

- Warner, Barbara. D. (2003). The role of attenuated culture in social disorganization theory. Criminology, 41, 73–97.

- Warner, Barbara, and Pamela Rountree. (1997). Local Social Ties in a Community and Crime Model: Questioning the Systemic Nature of Informal Social Control. Social Problems, 44:520–36.

- Wilson, J.Q. and Kelling, G.L. (1982) Broken Windows: The Police and Neighborhood Safety. Atlantic Monthly, March: 29–38.

- Wilson, William Julius. (1987). The Truly Disadvantaged: The Inner City, the Underclass,and Public Policy. Chicago: University of Chicago Press.

- Wikström, P.O.H. (1990). Delinquency and urban structure, in P.O.H. Wikström (ed.) Crime and Measures against Crime in the City, Stockholm: National Council for Crime Prevention.

- Wikstrom, Per-Olof & Sampson, Robert J. (2003). Social mechanisms of community influences on crime and pathways in criminality. In Benjamin B. Lahey, Terrie E. Moffitt & Avshalom Caspi (eds.), Causes of Conduct Disorder and Serious Juvenile Delinquency. New York: Guilford Press.