بررسی اثر شدت‌های نوری بر صفات رشدی، میزان فتوسنتز و هیپریسین کل در رقم توپاز و اکوتیپ میشو گیاه داروییHypericum perforatum

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 5، دوره 7، شماره 3 - شماره پیاپی 27، آذر 1398، صفحه 53-63   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جاوید عمارت پرداز¹؛ سجاد محرم نژاد^{* 2}؛ جابر پناهنده³؛ مسعود چمنی⁴؛ محمدرضا زاده اسفهلان⁵؛ حسین کربلایی خیاوی⁶

¹دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

²موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکزتحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، مغان

³گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

⁴گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

⁵دانش آموخته زراعت، دانشگاه علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل، اردبیل، ایران

⁶بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

چکیده

گل‌‌راعی‌ (Hypericum perforatum L.) یک گیاه علفی دائمی با متابولیت‌هائی مانند هیپریسین، سودوهیپریسین و هیپرفورین، بطور گسترده برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به منظور ارزیابی شدت نور (سه سطح نوری شامل شدت نور کامل، 75 درصد و 50 درصد) روی ارتفاع بوته، تعداد روزنه برگی، غلظت کلروفیل، فتوسنتز، تعداد غده برگی، وزن تر و خشک گل راعی و تولید هیپریسین کل آن در رقم توپاز و اکوتیپ میشو در سیستم هیدروپونیک با بستر ماسه‌ای، آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه تبریز در سال 1396 اجرا شد. میزان غلظت کلروفیل و هیپریسین کل گل راعی با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که اثر تیمار نوری روی صفات وزن تر و خشک بوته‌، ارتفاع، تعداد غده برگی‌، کلروفیلa ‌،‌ کلروفیل ‌b‌‌، روزنه برگی،‌ فتوسنتز و میزان هیپریسین کل در بین رقم توپاز و اکوتیپ میشو اختلاف معنی‌دار بود. بیشترین وزن تر و خشک، تعداد غده برگی، فتوسنتز و هیپریسین کل مربوط به تیمار نوری کامل (100 درصد) بود. همچنین بیشترین میزان ارتفاع بوته، کلروفیل ‌ a‌و کلروفیل ‌b مربوط به تیمار 50 درصد نور بود. در تمام صفات اندازه‌گیری شده رقم توپاز نسبت به اکوتیپ میشو برتری نشان داد. براساس نتایج حاصل می‌توان با مدیریت مناسب شدت نور میزان هیپریسین گل راعی را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

غده برگی؛ غلظت کلروفیل؛ متابولیت؛ هیپریسین

اصل مقاله

 

 

فصلنامه اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی، شماره پیاپی 27، سال هفتم، شماره 3، پاییز 1398

 

بررسی اثر شدت­های نوری بر صفات رشدی، میزان فتوسنتز و هیپریسین کل

در رقم توپاز و اکوتیپ میشو گیاه داروییHypericum perforatum

 

جاوید عمارت­پرداز¹، سجاد محرم­نژاد^2*، جابر پناهنده³، مسعود چمنی⁴، محمدرضا زاده اسفهلان⁵،

حسین کربلائی خیاوی⁶

¹دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

²استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران

³ دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

⁴دکتری، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

⁵کارشناس‌ ارشد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، پردیس علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل، ایران

⁶استادیار، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران

 

تاریخ دریافت: 11/10/1397  تاریخ پذیرش: 14/05/1398  

 

چکیده[1]

گل­­راعی­ (Hypericum perforatum L.) یک گیاه علفی دائمی با متابولیت­هائی مانند هیپریسین، سودوهیپریسین و هیپرفورین، بطور گسترده برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می­گیرد. به منظور ارزیابی شدت نور (سه سطح نوری شامل شدت نور کامل، 75 درصد و 50 درصد) روی ارتفاع بوته، تعداد روزنه برگی، غلظت کلروفیل، فتوسنتز، تعداد غده برگی، وزن تر و خشک گل راعی و تولید هیپریسین کل آن در رقم توپاز و اکوتیپ میشو در سیستم هیدروپونیک با بستر ماسه­ای، آزمایشی بصورت کرت­های خرد شده در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه تبریز در سال 1396 اجرا شد. میزان غلظت کلروفیل و هیپریسین کل گل راعی با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری اندازه­گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که اثر تیمار نوری روی صفات وزن تر و خشک بوته­، ارتفاع، تعداد غده برگی­، کلروفیلa ­،­ کلروفیل ­b­­، روزنه برگی،­ فتوسنتز و میزان هیپریسین کل در بین رقم توپاز و اکوتیپ میشو اختلاف معنی­دار بود. بیشترین وزن تر و خشک، تعداد غده برگی، فتوسنتز و هیپریسین کل مربوط به تیمار نوری کامل (100 درصد) بود. همچنین بیشترین میزان ارتفاع بوته، کلروفیل ­ a­و کلروفیل ­b مربوط به تیمار 50 درصد نور بود. در تمام صفات اندازه­گیری شده رقم توپاز نسبت به اکوتیپ میشو برتری نشان داد. براساس نتایج حاصل می­توان با مدیریت مناسب شدت نور میزان هیپریسین گل راعی را افزایش داد.

 

واژه­های کلیدی: غده برگی، غلظت کلروفیل، متابولیت، هیپریسین

 

 

 

 

مقدمه    

طی سال­های اخیر استفاده از گیاهان دارویی به‌عنوان جایگزینی برای طب امروزی و مدرن به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است (Temizel, 2015). گل راعی یا علف چای (Hypericum perforatum L.) متعلق به تیره Hypericaceae است. این گیاه از نظر آب و هوایی با مناطق معتدل سازگار است و گیاهی روز بلند و مقاوم به سرما نیز می­باشد. این همواره به عنوان یک گیاه دارویی مهم و ارزشمند شناخته شده­است. اندام­های برگ، پرچم، گلبرگ و مادگی گل راعی دارای متابولیت­ هیپریسین[2]، سودوهیپریسین[3] و هیپرفورین[4] که برای درمان افسردگی و تولید پمادهای سوختگی مورد استفاده قرار می­گیرد (Cirak et al., 2013).

کیفیت فرآورده­های گل راعی ممکن است توسط شرایط محیطی مختلف مانند کیفیت و کمیت نور، تغذیه کودی، تراکم گیاهی، رطوبت خاک و دما که توانایی تغییر محتوای ماده مؤثره دارویی گیاه را دارند، تحت تأثیر قرار گیرند (Odabas et al., 2014). روی برگ­های این گیاه دو نوع غده تیره و روشن وجود دارد. غده­های روشن که در سطح برگ­ها پراکنده و محل تجمع اسانس می­باشند. غده­های تیره در تمام قسمت­های گل، ساقه، بذر و حاشیه برگ­ها وجود داشته و محل تجمع هیپریسین می­باشند (Koperdakova et al., 2004). هیپریسین، فعالیت بیولوژیکی خود را در برابر حشرات، میکروارگانیسم‌ها و ویروس‌ها تنها در حضور نور نشان داده (Yamanner et al., 2013) و تحت تاثیر نور فعال و تولید رادیکال اکسیژن می­نماید (Kashef et al., 2013).

انرژی نورانی قابل استفاده برای گیاه به وسیله عوامل مختلف محیطی به شدت تغییر یافته و به همین دلیل تنش ناشی از کاهش شدت نور جزء تنش­های مهم برای گیاهان زراعی محسوب می­شود و شدت‌های پایین نور در گیاهان تنش ایجاد کرده، زیرا فتوسنتز و در نتیجه جذب خالص کربن و رشد گیاه را محدود می­سازد (Kazemi et al., 2012). گیاهان برای فعالیت­های متعدد خود مانند فتوسنتز، گل انگیزی، رشد وتولید بسیاری از متابولیت­های گیاهی به نور نیاز دارند. نور مورد نیاز از لحاظ شدت، مدت تابش یا فتوپریود و همچنین از لحاظ کیفیت نور اهمیت زیادی دارد. پس از جذب پروتوهای نور خورشید واکنش­های فتوشیمیایی در مولکول­های گیرنده نور رخ می­دهد مه می­تواند منجر به تغییرات مورفولوژیکی، آناتومیکی، فیزیولوژیکی و مولکولی در گیاه گردد. کیفیت و شدت تابش نور نیز مانند تنش‌های محیطی و غیرزنده می­تواند باعث افزایش تنش اکسداتیو در سلول­های گیاهی شود (Yamori and Shikanai, 2016). گزارش­های متعددی مبنی بر افزایش میزان تولید متابولیت­های ثانویه گیاه دارویی جینسنگ (Chen et al., 2016) و گیاه دارویی گل راعی (Odabas et al., 2009) شده ­است. عمارت­پرداز و همکاران (Emarat-Pardaz et al., 2013) اظهار کردند که استفاده از شدت­های مختلف نور سبب افزایش میزان رشد و میزان تولید متابولیت­های ثانویه گیاه دارویی گل راعی می­شود. هدف از اجزای این آزمایش بررسی اثر شدت نور روی رشد و نمو گل راعی و تولید هیپریسین کل در رقم اصلاح شده خارجی توپاز و اکوتیپ میشو در شرایط گلخانه­ای بود.  

  

 

مواد و روش­ها 

مواد گیاهی و اعمال تیمار نوری: این تحقیق در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال 1396 صورت گرفته و مواد گیاهی شامل یک اکوتیپ بومی با نام میشو (38⁰.22'22''N 45⁰.36'45''E) که از مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی شد و یک رقم اصلاح شده خارجی با نام توپاز[5]که از شرکت ریچر کانادا تهیه شد. جوانه زنی بذور در گلدان­های جی­فی­پات صورت گرفته و بعد از 40 روز گیاهچه‌های حاصل به بستر ماسه­ای سیستم هیدروپونیک انتقال یافتند. طول بستر کاشت 4 متر و فاصله بوته­ها از همدیگر 25 سانتیمتر بوده، دما و رطوبت در گلخانه مورد استفاده در این آزمایش به ترتیب 30-20 درجه سانتی­گراد و 60-40 درصد بود. از محلول هوگلند تغییر یافته  که بر اساس روش ولفلی و همکاران (Wölfle et al., 2014) تهیه شده بود، به عنوان منبع غذایی استفاده گردید.

تیمارهای نوری درگلخانه شامل سه سطح شدت نور کامل به صورت ترکیبی از نور طبیعی موجود و نور تکمیلی با استفاده از لامپ­های سدیمی (نور سرخ) و فلورسنت (سفید)، 75 درصد و 50 درصد شدت نور کامل که با استفاده از توری‌های استاندارد ایجاد گردید. حداکثر شدت نور در گلخانه حدود 900 میکرو مول بر متر مربع در ثانیه و نور تکمیلی مرحله اول قبل از ظهر هر روز به مدت سه ساعت و نور تکمیلی مرحله دوم بعد از ظهر به‌مدت سه ساعت پیش­بینی و اعمال شد.

صفات رشدی: شامل ارتفاع بوته، وزن تر و وزن خشک بوته و سطح برگ در مرحله گلدهی کامل گیاهان، از هر واحد آزمایشی دو بوته به‌طور تصادفی برداشت و صفات مذکور مورد اندازه­گیری قرار گرفت.

تعداد غده[6] و روزنه­های برگی: برای اندازه­گیری این صفت، از هر بوته 20 برگ انتخاب و توسط میکروسکوپ Nikon E400 مجهز به دوربین Coolpix 1200 با درشت­نمایی 100، تعداد گلندها و روزنه­ها شمارش گردید.

فتوسنتز: برای اندازه­گیری این پارامتر، از هر واحد آزمایشی یک گیاه انتخاب و میزان فتوسنتز خالص برگ­ها با استفاده از دستگاه فتوسنتزمتر
(Walz, Model HCM-1000-Germany) مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان فتوسنتز خالص در اواسط فصل رشد و در برگ­های جوان بالغ کاملاً توسعه یافته و بین ساعات 9 تا 14 اندازه­گیری گردید.

کلروفیل  aو b: سنجش مقادیر کلروفیل بر اساس روش آرناو و هیرناندز-ریوز (Arnao and Hernández-Ruiz, 2014) صورت گرفت.

هیپریسین کل: برای استخراج هیپریسین از سرشاخه‌های گلدار گل راعی خشک شده در دمای اتاق، 20 میلی­گرم از نمونه خشک با پنج میلی­لیتر کلروفورم به‌مدت 15 دقیقه به هم زده شد. پس از گذراندن محلول حاصل از کاغذ صافی، بقایای گیاهی در دمای اتاق خشک شد. 5 میلی­لیتر متانول به مواد گیاهی باقی مانده اضافه گردید و پس از هم زدن و عبور از کاغذ صافی، تیوب­ها به‌مدت 18 ساعت در حمام آبی با دمای 45 درجه سانتی­گراد قرار گرفتند. دوباره پنج میلی­لیتر کلروفورم به نمونه­ها اضافه و به‌مدت 15 دقیقه به هم زده شد. سپس محلول حاصل به‌مدت 15 دقیقه در 6000 دور سانتریفوژ شد. فاز مایع بالایی از ظرف خارج شد و فاز جامد حاوی هیپریسین را با 2 میلی­لیتر متانول حل گردید و پس از گذراندن محلول حاصل از کاغذ صافی، در طول موج 592 نانومتر توسط دستگاه اسپکتروفتومتر
(Bio-wave, 2100S) اندازه­گیری شد. در نهایت میزان هیپریسین کل نمونه­ها با استفاده از نمودار رگرسیون بدست آمده از محلول­های استاندارد هیپریسین (Sigma-Aldrich, K56178) تعیین گردید (Emarat-Pardaz et al., 2013).

طرح آزمایشی و تجزیه­های آماری: طرح آماری مورد استفاده بصورت اسپیلیت­پلات (کرت­های خرد شده) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار بود. شدت نور بعنوان فاکتور اصلی و رقم بعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته ­شد. تجزیه واریانس داده­ها با استفاده از نرم­افزار SAS انجام و مقایسه آزمون داده­ها با استفاده از آزمون چند دامنه­­ای دانکن در سطوح احتمال پنج درصد انجام گرفت. برای رسم

 نمودارها نیز از نرم­افزار Excel استفاده گردید.

 

نتایج

وزن تر و وزن خشک: تجزیه واریانس داده­های حاصل نشان داد که اختلاف شدت­های نوری روی وزن تر در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. ارقام در این صفت در سطح احتمال پنج درصد تفاوت داشتند (جدول 1). بالاترین میانگین وزن تر بوته (320 گرم) در شدت نور کامل حاصل (شکل 1) و رقم توپاز بیشترین وزن تر بوته به مقدار 332 گرم را تولید کرد. وزن خشک بوته­ها نیز تحت تأثیر شدت­های نوری (سطح احتمال پنج درصد) قرار گرفت  بالاترین وزن خشک بوته (102 گرم) در شدت نور کامل حاصل شد (شکل 1).

 

 

جدول 1: تجزیه واریانس صفات مورد اندازه­گیری شده در گل راعی

منابع تغییر	درجه آزادی	میانگین مربعات
		وزن تر	وزن خشک	ارتفاع	روزنه برگی	غده برگی	کلروفیل  a	کلروفیل  b	فتوسنتز	هیپریسین کل
تکرار	2	ns67/0	ns79/0	ns85/0	**80/17	ns24/0	ns35/16	ns62/4	ns04/0	ns96/93
نور	2	**37/2	*81/2	**52/1	**42/20	**23/9	*46/154	*11/12	*26/0	**30/199
خطای اول	6	38/0	32/0	11/0	98/0	07/0	32/13	02/2	01/0	47/36
رقم	1	*17/0	ns07/0	*12/1	**40/15	**15/1	**71/167	ns99/42	**37/0	**16/407
نور× رقم	2	ns07/0	ns14/0	ns02/0	**11/7	ns10/0	ns66/3	ns71/9	ns 02/0	ns 45/10
خطای دوم	6	07/0	10/0	07/0	80/0	03/0	80/2	47/10	01/0	87/6

^ns، ^* و ^** به ترتیب غیر معنی­داری و معنی­دار در سطح احتمال پنج و یک درصد

 

ارتفاع بوته: ارتفاع بوته تحت تأثیر شدت­های نوری قرار گرفت (سطح احتمال یک درصد) و ارقام نیز از نظر صفت ارتفاع، در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی­داری نشان دادند (جدول 1). حداکثر ارتفاع (97 سانتی­متر) در کمترین شدت نـور حــادث

 گشته و شدت­های نور کامل و 75 درصد از نظر ارتفاع اختلاف معنی­داری نداشتند (شکل 2). ارتفاع واریته توپاز با 87 سانتی­متر حدود پنج درصد نسبت به رقم بومی میشو بلندتر بود. 

 

شکل 1: تأثیر شدت­های نوری بر میانگین وزن تر و وزن خشک دو رقم گل راعی

 

تعداد غده برگی: شدت­های نوری و ارقام از لحاظ تولید غده برگی در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی­داری داشتند. مقایسه میانگین­ها نشان داد که بالاترین تعداد گلند (20 عدد) در نور کامل تـــولیــد

(شکل3) و رقم توپاز با 22 غده در هر برگ در مقایسه با رقم بومی میشو (16 غده برگی) تعداد غده بیشتری را به خود اختصاص داد (جدول 1). 

 

                        

 

شکل 2: تأثیر شدت­های نوری بر میاتگین ارتفاع در دو رقم گل راعی

 

تعداد روزنه­برگی: تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که تعداد روزنه برگی تحت تأثیر تیمارهای نور قرار گرفتند و ارقام از نظر تعداد روزنه برگی اختلاف معنی­داری در سطح احتمال یک درصد نشان دادند. اثرات متقابل نور در رقم بر روی تعداد روزنه­های برگی در سطح احتمال یک درصــد معنــی­دار گشت

(جدول 1). با کاهش  شدت نور گرچه اختلاف در تعداد روزنه بین ارقام کاهش یافت، با این حال رقم توپاز از نظر این صفت برتری معنی­داری داشت (شکل 3). در ارقام مورد کاشت گل راعی پراکندگی روزنه در سطح زیرین برگ بود.

 

 

شکل 3: تأثیر شدت­های نوری بر میاتگین تعداد غده و تعداد روزنه برگ­های دو رقم گل راعی

 

غلظت کلروفیل a و b : کلروفیل a به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر شدت­های نوری و نوع رقم قرار گرفت. ارقام از لحاظ مقادیر کلروفیل a تفاوت داشته (جدول1) و رقم توپاز با دارا بودن 1420 (میکروگرم درگرم وزن تر) کلروفیل aنسبت به رقم بومی میشو برتری داشت (شکل 4). با افزایش شدت نور از نور 50 درصد تا نور کامل، کلروفیل aکاهش و بالاترین مقدار کلروفیل a در شدت نور 50 درصد به میزان 1322 میکروگرم در گرم وزن تر بود (شکل4).

مقدار کلروفیل b بوته­ها در این آزمایش، تحت تأثیر شدت­های نوری در سطح احتمال پنج درصد قرار گرفتند وارقام از لحاظ میزان کلروفیل b اختلاف معنی‌داری نشان ندادند (جدول 1). بالاترین مقدار کلروفیل b درشدت نور50 درصد حاصل گشت (شکل 4).

 

 

شکل 4: تأثیر شدت­های نوری بر میانگین کلروفیل a و bدر دو رقم گل راعی

 

فتوسنتز: تجزیه آماری داده­ها نشان داد که میزان فتوسنتز به‌طور معنی­داری تحت تأثیر شدت نور و نوع رقم (سطح احتمال یک و پنج درصد) بوده و حد اکثر میزان فتوسنتز در شدت نور کامل حاصل شد (جدول 1). در شدت نور پایین (50 درصد نور کامل)، میزان فتوسنتز هر دو رقم تقریباً یکسان بوده و با افزایش شدت نور میزان فتوسنتز رقم توپاز از رقم میشو پیشی گرفت (شکل 5). این موضوع می­تواند ناشی از استفاده بهتر رقم اصلاح شده از شرایط بهینه محیط نسبت به رقم بومی باشد.

هیپریسین کل: تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که مقدار هیپریسین کل به‌طور معنی­داری تحت تأثیر شدت های نوری و نوع رقم قرار گرفت (جدول 1). ارقام از لحاظ تولید هیپریسین متفاوت عمل کرده و بالاترین مقدار هیپریسین کل در رقم توپاز  به میزان 1455 میکروگرم در گرم وزن تر ایجاد گردید. هیپریسین کل تحت تأثیر شدت­های نوری قرار گرفت و حداکثر عملکرد هیپریسن در شدت نور کامل به میزان 1386 میکروگرم در گرم وزن تر بود (شکل 5).

 

 

 

شکل 5: تأثیر شدت­های نوری بر میانگین فتوسنتز و میزان هیپرسین کل در دو رقم گل راعی

    

بحث

در شرایط کم نور گرچه گسترش سطح برگی زیاد بود ولی ضخامت برگ­ها نسبت به شرایط نور کامل کمتر بود و به عبارت دیگر مقدار سطح ویژه برگ در شرایط کم نور افزایش می­یابد که با نتایج محققان دیگر  همخوانی دارد (Emarat-Pardaz et al., 2013). سیلویسترینی و همکاران (Silvestrini et al., 2007) نیز اظهار داشتند که در شدت‌های بالای نور وزن خشک گیاهان به طور معنی­داری نسبت به شرایط نوری پایین بیشتر بود. نیکولاس و همکاران (Nicolás et al., 2005) در بررسی اثر سایه بر رشد گیاه Adhatoda

مراجع

1. Arnao, M.B. and Hernández-Ruiz, J. 2014. Melatonin: Plant growth regulator and/or biostimulator during stress? Trends in Plant Science, 19: 789-797.
2. Ayan, A.K. and Çirak, C. 2008. Hypericin and pseudohypericin contents in some Hypericum species growing in Turkey. Pharmaceutical Biology, 46: 288-291.
3. Chen, J.W., Kuang, S.B., Long, G.Q., Yang, S.C., Meng, Z.G., Li, L.G., Chen, Z.J. and Zhang, G.H. 2016. Photosynthesis, light energy partitioning, and photoprotection in the shade-demanding species Panax notoginseng under high and low level of growth irradiance. Functional Plant Biology, 43: 479-491.
4. Cirak, C., Radusiene, J., Camas, N.,Caliskan, O. and Odabas, M.S. 2013. Changes in the contents of main secondary metabolites in two Turkish Hypericum species during plant development. Pharmaceutical Biology, 51: 391-399.
5. Coste, A., Vlase, L., Halmagyi, A., Deliu, C. and Coldea, G. 2011. Effects of plant growth regulators and elicitors on production of secondary metabolites in shoot cultures of Hypericum hirsutum and Hypericum maculatum. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 106: 279-288.
6. Dudareva, N., Negre, F., Nagegowda, D.A. and Orlova, I. 2006. Plant volatiles: recent advances and future perspectives. Critical Reviews in Plant Sciences, 25: 417-440.
7. Ebadi, A., Morshedloo, M., Fatahi Moghaddam, M. and Yazdani, D. 2012. Evaluation of some population of Hypericum perforatum L. using agro-morphological traits and most components of essential oil. Scientific Journal Management System, 3: 1-14.
8. Emarat-Pardaz, J., Shakiba, M.R., Toorchi, M. and Mohammadinasab, A.D. 2013. The influence of light intensities and nitrogen on growth of Hypericum perforatum L. International Journal of Agriculture, 3: 77-781.
9. Gadzovska, S., Maury, S., Delaunay, A., Spasenoski, M., Hagège, D., Courtois, D. and Joseph, C. 2013. The influence of salicylic acid elicitation of shoots, callus, and cell suspension cultures on production of naphtodianthrones and phenylpropanoids in Hypericum perforatum L. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 113: 25-39.
10. Govindjee, J. 2012. Photosynthesis V2 Development, Carbon Metabolism, and Plant Productivity. Elsevier. 608 p.
11. Jaimand, K., Rezaee, M., Mozaffrian, V., Azadi, R., Naderi Haji Bagher Kandy, M., Meshkyzadeh, S. and Golipoor, M. 2008. Determination of hypericin content in flowers and leaves of eight Hypericum species. Journal of Medicinal Plants, 1: 49-55.
12. Kashef, N., Borghei, Y.S. and Djavid, G.E. 2013. Photodynamic effect of hypericin on the microorganisms and primary human fibroblasts. Photodiagnosis and Photodynamic Therapy, 10: 150-155.
13. Kazemi, S.Y., Abedirad, S.M., Zali, S.H. and Amiri, M. 2012. Hypericin from St. John’s Wort (Hypericum perforatum) as a novel natural fluorophore for chemiluminescence reaction of bis (2, 4, 6-trichlorophenyl) oxalate–H₂O₂–imidazole and quenching effect of some natural lipophilic hydrogen peroxide scavengers. Journal of Luminescence, 132: 1226-1231.
14. Koperdakova, J., Brutovska, R. and Čellarova, E. 2004. Reproduction pathway analysis of several Hypericum perforatum L. somaclonal families. Hereditas, 140: 34-41.
15. Nicolás, E., Torrecillas, A., DellAmico, J. and Alarcón, J.J. 2005. Sap flow, gas exchange, and hydraulic conductance of young apricot trees growing under a shading net and different water supplies. Journal of Plant Physiology, 162: 439-447.
16. Odabas, M.S., Raduğieneuml, J., Camas, N., Janulis, V. and Ivanauskas, L. 2009. The quantitative effects of temperature and light intensity on hyperforin and hypericins accumulation in Hypericum perforatum L. Journal of Medicinal Plants Research, 3: 519-525.
17. Odabas, M.S., Temizel, K.E., Caliskan, O., Senyer, N., Kayhan, G. and Ergun, E. 2014. Determination of reflectance values of hypericum's leaves under stress conditions using adaptive network based fuzzy inference system. Neural Network World, 24: 79-87.
18. Perrone, R., Rosa, P., Castro, O. and Colombo, P. 2013. Leaf and stem anatomy in eight Hypericum species. Acta Botanica Croatica, 72: 269-286.
19. Riazi, A., Majnoun Hosseini, N., Naghdi Badi, H., Naghavi, M., Rezazadeh, S. and Ajani, Y. 2011. The study of morphological characteristics of St. John’s Wort (Hypericum perforatum L.) populations in Iran’s natural habitats. Journal of Medicinal Plants, 3: 49-64.
20. Sharopov, F., Gulmurodov, I. and Setzer, W. 2010. Essential oil composition of Hypericum perforatum L. and Hypericum scabrum L. growing wild in Tajikistan.
    Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 2: 284-290.
21. Silvestrini, M., Válio, I.F.M. and Mattos, E.A.D. 2007. Photosynthesis and carbon gain under contrasting light levels in seedlings of a pioneer and a climax tree from a Brazilian Semideciduous Tropical Forest. Brazilian Journal of Botany, 30: 463-474.
22. Skyba, M.,Urbanová, M., Kapchina-Toteva, V., Košuth, J., Harding, K. and Čellárová, E. 2010. Physiological, biochemical and molecular characteristics of cryopreserved Hypericum perforatum L. shoot tips. CryoLetters, 31: 249-260.
23. Smith, N.G. and Dukes, J.S. 2013. Plant respiration and photosynthesis in global‐scale models: incorporating acclimation to temperature and CO₂ Global Change Biology, 19: 45-63.
24. Temizel, K.E. 2015. Estimation of the phenolics content of St. John’s wort (Hyperıcum perforatum L.) grown under different water and salt levels based on reflectance spectroscopy. Kuwait Journal of Science, 42: 104-114.
25. Wölfle, U., Seelinger, G. and Schempp, C.M. 2014. Topical application of St. Johnʼs wort (Hypericum perforatum). Planta Medica, 80: 109-120.
26. Yamanner, O., Erdag, B. and Gokbulut, C. 2013. Stimulation of the production of hypericins in in vitro seedlings of Hypericum adenotrichum by some biotic elicitors. Turkish Journal of Botany, 37: 153-159.
27. Yamori, W. and Shikanai, T. 2016. Physiological functions of cyclic electron transport around photosystem I in sustaining photosynthesis and plant growth. Annual Review of Plant Biology, 67: 81-106.
28. Zubek, S., Mielcarek, S. and Turnau, K. 2012. Hypericin and pseudohypericin concentrations of a valuable medicinal plant Hypericum perforatum L. are enhanced by arbuscular mycorrhizal fungi. Mycorrhiza, 22: 149-156.