بررسی لاین‏های موتانت پنبه به کمک فناوری هسته‏یی در شرایط متفاوت شوری آب آبیاری و محلول پاشی با کود پتاسه

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 13، دوره 12، شماره 41، تیر 1399، صفحه 162-174   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجید جعفرآقایی^* ؛ علیرضا مرجوی

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

چکیده

ااین مطالعه به منظور بررسی اثر آبیاری با آب شور بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‏های پنبه صورت گرفت. آزمایش در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اصفهان طی سالهای 92، 93 و 94 اجرا شد. در سال اول در بین 6 ژنوتیپ موتانت و دو رقم تجاری پنبه (شاهد) دو ژنوتیپ برتر موتانت برای سال‏های دوم و سوم انتخاب شد. آزمایش سال دوم به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش کرت‌های اصلی شامل تیمارهای آبیاری 4 (شاهد)، 8 و 12 دسی‏زیمنس بر متر و کرت‏های فرعی شامل تلفیق فاکتوریل سه ژنوتیپ (ژنوتیپ موتانت ال ام 1673، ال ام 1303 و شایان) با محلول‏پاشی سه سطح سولفات پتاسیم به میزان 2، 4 و 6 کیلوگرم در 1000 لیتر آب در هکتار و شاهد (آب) انتخاب شدند. نتایج آزمایش نشان داد شوری آب آبیاری سبب کاهش درصد کیل، عملکرد وش و شاخص برداشت شد. در بین ارقام نیز بالاترین درصد کیل و عملکرد وش در ژنوتیپ ال ام 1303 مشاهده شد. محلول‏پاشی دارای اثر مثبت بر این صفات بود و عملکرد ژنوتیپ‏های پنبه را در شرایط شور افزایش داد. نتایج حاصل از این مطالعه مشخص نمود که در شرایط شور از محلول‌پاشی سولفات پتاسیم در جهت تخفیف اثرات شوری و افزایش عملکرد ژنوتیپ‏های پنبه بهره برد. نتایج این مطالعه نشان داد ژنوتیپ موتانت ال ام 1303 در طی دو سال آزمایش دارای عملکرد بالاتری نسبت به سایر ژنوتیپ‏ها بود و می‏توان این ژنوتیپ را برای کاشت در مناطق شور توصیه نمود.

کلیدواژه‌ها

پتاسیم؛ پنبه؛ ژنوتیپ؛ عملکرد

مراجع

آناقلی، ا. 1387. شاخصهای تحمل به شوری در پنبه. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 15(3): 82-91.

جعفرآقایی، م. و دهقانی، م. 1385. تأثیر شوری آب آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی پنبه. خلاصه مقالات نهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. تهران. ص 55.

جعفری، پ؛ و جلالی، ا.م. (1391). استفاده از پیوند جهت بهبود تحمل گوجه فرنگی به شوری در شرایط هیدروپونیک. مجله علوم و فنون کشت‌های گلخانه ای. 11: 75-67.

خواجه‌پور، م. 1375. تولید نباتات صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان. 250 ص.

دهقانی، م.، جعفرآقایی، م. و محمدی کیا، ص. 1392. بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر عملکرد و برخی اجزای عملکرد سه رقم پنبه در اصفهان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 27(4): 601-610.

روشنی، ق.، قرنجیک، ع. و میرقاسمی، س. ج. 1393. پاسخ ژنوتییپهای مختلف پنبه نسبت به شوری خاک در استان گلستان. مجله پژوهشهای پنبه ایران. 2(2): 13-26.

سیدمعصومی، س.ی. 1387. تاثیر موتاسیون و برتری ژنوتیپ های موتانت پنبه به ارقام تجاری از لحاظ صفات زودرسی و عملکرد. دومین همایش ملی کاربرد فناوری هسته ای در علوم کشاورزی و منابع طبیعی.

صفرنژاد، ع.، محمددوست، ع. ش.، حمیدی، ح. 1390.  بررسی تحمل به شوری در مرحله رشد گیاهچه‌ای گیاه دارویی کندل (Dorema ammoniacum). علوم و فنون کشت های گلخانه‌ای. 2 (5): 1- 11

کمالی، ا.، فاخری ب. و ضابط، م. 1394. بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه با استفاده ازتجزیه بایپلات. مجله پژوهشهای پنبه ایران.3(1): 33-47.

وفایی تبار، م.، رمضانپور، س.س.، ع. حسینزاده، ح. زینالی و. 1381. بررسی روابط صفات مهم زراعی با عملکرد وش در ارقام گلاندلس پنبه از طریق روشهای آماری چند متغیره. مجله علوم کشاورزی 33(1): 103-113.

Ashraf, M. and Ahmad, S. 2000. Influence of sodium chloride onion accumulation, yield components, and fiber characteristics in salttolerant and salt-sensitive lines of cotton (Gossypium hirsutum L.). Field Crops Res. 66: 115-127.

Ayars, J.E., Hutmacher, R.B., Schoneman, R.A., Vail, S.A. and Felleke, D. 1983. Drip irrigation of cotton with saline drainage water. Trans. Americ. Soc. Agric. Engin. 29: 1668-1673.

Boumans J.H., Van Hoorn J.W., Kruseman G.P., and Tenwar B.S. 1988. Water table control, reuse and disposal of drainage water in Haryana. Agric. Water Mgmt. 14: 537-545.

Cassman, K. G. 1990. Potassium nutrition effects on lint yield and fiber quality of Acala cotton. Crop Sci. 30: 672 – 677.

Davenport, R.J. and Tester, M. 2000. A weakly voltage-dependent, non-selective cation channel mediates toxic sodium influx in wheat. Plant Phys. 122: 823-834.

David C. Harper, Dayton M. Lambert, James A. Larson, C. Owen Gwathmey. 2012. Potassium carryover dynamics and optimal application policies in cotton production. Agric. Systems. 106: 84-93.

Dhindsa, R.S., C.A. Beasley, and I.P. Ting. 1975. Osmoregulation in cotton fiber. Plant Physiol. 56:394–398.

Dong H Z, Kong X Q, Li W J, Tang W, Zhang D M. 2010. Effects of plant density and nitrogen and potassium fertilization on cotton yield and uptake of major nutrients in two fields with varying fertility. Field Crops Res. 119, 106-113.

Doorenboss, J. and A. H. Kassam. 1979. Yield Response to Water. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 33, Rome, Italy, pp. 88-92.

FAO.2016.stat.Faostat3.fao.org/browse/Q/Qc/E

Feiezi M. 2008. Optimum use of saline waters in cotton production. Iranian Journal of soil research (Formerly soil and water sciences). 22(2): 181-188.

Feizi, M. 1999. Water quality effects on cotton yield. Iranian Congress of Agronomy, Book of abstracts, Karaj, Iran, p. 247.

Gormus O, Yucel C. 2002. Different planting date and potassium fertility effects on cotton yield and fiber properties in the Cukurova region, Turkey. Field Crop Research, 78, 141- 149.

Halevy, J. 1976. Growth rate and nutrient uptake of two cotton cultivars grown under irrigation. Agron. J. 68:701–705.

Kafi, M. and Kham. M. A. 2008. Crop and forge production using saline waters. Daya publishers, New Dehli.

Khan, A.N., Qureshi, R.H., Ahmad, N., and Rashid, A. 1995. Response of cotton cultivars to salinity in various growth development stages. Sarhad J. Agric. 11: 729-731.

Lauchli A., Kent L.M., and Turner J.C. 1981. Physiological responses of cotton genotypes to salinity. Proc. Beltwide cotton Prod. Res. Conf. Nati- Cotton Counc. of Am. Memphis.P:40-44.

Parida AK, Das A B, Mittra B, Mohanty P. 2004. Salt-stress induced alterations in protein profile and protease activity in the mangrove, Bruguiera parviflora.L. Naturforsch. 59: 408-414.

Pettigrew WT (2008). Potassium influences on yield and quality production for maize, wheat, soybean and cotton. Physiol. Plant133(4):670-681.

Razzouk, S. and W. J. Whittington. 1991. Effects of salinity on cotton yield and quality. Field Crops Research 26: 305-314.

Rengel, Z., and P.M. Damon. 2008. Crops and genotypes differ in efficiency of potassium uptake and use. Physiol. Plant. 133:624–636.

Sairam, R. K. and A. Tyagi. 2004. Physiology and molecular biology of salinity stress tolerance in plants. CurrentScience 86: 407-421.

Saurbeck B C, Helal H M. 1990. Factors affecting the nutrient efficiency of plants. In: Bassam N E L, Bassam M, Dambroth B C, Loughman, eds., Genetic Aspects of Plant Mineral Nutrition. Martinus Nijhoff, Dordrecht, the Netherlands. pp. 361-372.

Stedute,.P, R. Albrizio, P.Giorio and G. Sorrention. 2000. Gas-exchange response and stomatal and non-stomatal limitations to carbon assimilation of sunflower under salinity. Environmental and Experimental Botany.44:243-255.

Tupper, G.R., D.S. Calhoun, and M.W. Ebelhar. 1996. Sensitivity of earlymaturing varieties to potassium deficiency. p. 625–628. In P. Dugger and D. Richter (ed.) Proc. Beltwide Cotton Conf., Nashville TN. 9–12 Jan. 1996. Natl. Cotton Council of Am., Memphis TN.

Zhao, D., D.M. Oosterhuis, and C.W. Bednarz. 2001. Influence of potassium deficiency on photosynthesis, chlorophyll content, and chloroplast ultrastructure of cotton plants. Photosyn. 39:103-109.