اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر عزت‌نفس و اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 11، دوره 16، شماره 63، دی 1398، صفحه 152-162   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsre.2019.1866936.1383

نویسندگان

فهیمه اقاسی¹؛ هادی فرهادی^{* 2}؛ اصغر آقایی³

¹کارشناسی ارشد روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

²استادیار گروه روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

³استاد گروه روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر عزت‌نفس و اهمال‌کاری تحصیلی در دانش‌آموزان دختر پایه نهم شهر اصفهان در سال تحصیلی 96-1395 است. در این پژوهش از روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه کنترل و مرحلة پیگیری دو ماهه استفاده شد. جامعة آماری شامل دانش‌آموزان دختر پایه‌ی نهم بود که نمونه مورد نظر از میان آنها با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب گردید و با انجام غربالگری و اجرای پرسشنامة اهمال‌کاری تحصیلی سولمون و راثبلوم (Solomon & Rothblum, 1984) و عزت‌نفس کوپر اسمیت (1967) 40 نفر از دانش‌آموزانی که بیشترین نمره اهمال‌کاری و کمترین نمره عزت‌نفس را اخذ نمودند، انتخاب شده و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش 8 جلسه آموزش ذهن‌آگاهی (Burdick, 2017) دریافت نمودند و نتایج آنها از طریق تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS₂₃ مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج، تفاوت معناداری بین دو گروه آزمایش و کنترل در هریک از متغیرها در مرحله پس‌آزمون و پیگیری مشاهده گردید. نتایج نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی بر افزایش میزان عزت‌نفس و کاهش اهمال‌کاری تحصیلی در گروه آزمایش تأثیر معناداری داشته است. بر همین اساس، تمرین‌های ذهن‌آگاهی با افزایش آگاهی افراد از لحظه حال از طریق فنونی مثل توجه به تنفس و وارسی بدن، آگاهی از زمان حال و پردازش اطلاعات بر افراد اثر می‌گذارند.

کلیدواژه‌ها

اهمال‌کاری تحصیلی؛ دانش‌آموزان دختر؛ ذهن‌آگاهی؛ عزت‌نفس

مراجع

Akhondi, N., Mohammadi, S. y., & Ghorbanpour, J. (2016). Predicting academic procrastination based on self-esteem and personality dimensions in students of Payam-e-Noor University. World Conference on Psychology and Educational Sciences, Law and Social Sciences at the Beginning of the Third Millennium, Shiraz, Idea Green Industry Market Research.

Asli Azad, M. M., Gholamreza and Ghamrani, Amir (2019). The Effectiveness of Acceptance and Commitment Based Therapy on Obsessive-Compulsive Syndrome and Thought and Action Fusion in Students with Obsessive-Compulsive Disorder. Journal of Psychological Sciences, 1(1), 1-2.

Bakosh, L. S., Mortlock, J. M. T., Querstret, D., & Morison, L. (2018). Audio-guided mindfulness training in schools and its effect on academic attainment: Contributing to theory and practice. Learning and Instruction, 58, 34-41.

Burdick, D. (2017). A Guide to Teaching Mindfulness Skills to Children and Adolescents. Translated by Gholamreza Maneshi, Moslem Azad, Laleh Hosseini and Parinaz Tayebi, Isfahan: Islamic Azad University of Isfahan (Khorasgan).

EVAZIAN, F., BADRI, R., SARANDI, P., & GASEMI, Z. (2011). THE STADY OF RELATIONSHIP BETWEEN PROCRASTINATION AND SELF–ESTEEM WITH ACHIEVEMENT MOTIVATION OF HIGH SCHOOL GIRL STUDENTS IN KASHAN CITY.

Falkenström, F. (2010). Studying mindfulness in experienced meditators: A quasi-experimental approach. Personality and Individual Differences, 48(3), 305-310.

FATHI, E., MANSHAEE, G., HATAMI, A., ASLI, A. M., & FARHADI, T. (2015). The Effectiveness of Self-forgiveness Group Training Based on the Quran Concepts on Self-esteem of the Adolescent Boys.

Gharaghaji, S., Vahedi, Shahram., Fathi Azar, Eskandar., Adib, Yousef. (1397). The Effectiveness of Self-Regulation, Mindfulness, and Time Management Training Programs on Reducing Procrastination and Increasing Academic Achievement in High School Students. 15(30), 1-10.

Ghasemi Jobaneh, R., Mousavi, S. V., Zanipoor, A., & Hoseini Seddigh, M. A. (2016). The relationship between mindfulness and emotion regulation with academic Procrastination of Students. Education Strategies in Medical Sciences, 9(2), 134-141.

Gustavson, D. E., & Miyake, A. (2017). Academic procrastination and goal accomplishment: A combined experimental and individual differences investigation. Learning and individual differences, 54, 160-172.

Jokar, B., & Delaware, M. A. (2007). Relationship between educational procrastination and goals of progress. Modern Educational Thoughts, 3(3), 61-80.

Jokar, B., Delaware, Mohammad Agha.. (2007). Relationship between educational procrastination and goals of progress. Modern Educational Thoughts, 3(3), 61-80.

Kabat‐Zinn, J. (2003). Mindfulness‐based interventions in context: past, present, and future. Clinical psychology: Science and practice, 10(2), 144-156.

Karaca, A., Yildirim, N., Cangur, S., Acikgoz, F., & Akkus, D. (2019). Relationship between mental health of nursing students and coping, self-esteem and social support. Nurse education today, 76, 44-50.

Lu, S., Huang, C.-C., & Rios, J. (2017). Mindfulness and academic performance: An example of migrant children in China. Children and Youth Services Review, 82, 53-59.

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3), 267-281.

McCloskey, L. E. (2015). Mindfulness as an intervention for improving academic success among students with executive functioning disorders. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 221-226.

Moeini Manesh, K., Waleed Pak, A., Ranjbar, S., & Ghasemi, A. (2014). The Impact of Mindfulness-Based Stress Reduction on Students' Academic Achievement. First National Conference on Sustainable Development in Educational Sciences and Psychology, Social and Cultural Studies. Tehran, Mehr Arvand Institute of Higher Education, Center for Sustainable Development Solutions.

Moeini Manesh, K., Waleed Pak, A., Ranjbar, S., Ghasemi, A. (2014). The Impact of Mindfulness-Based Stress Reduction on Students' Academic Achievement. First National Conference on Sustainable Development in Educational Sciences and Psychology, Social and Cultural Studies, Tehran, Mehr Arvand Institute of Higher Education, Center for Sustainable Development Solutions.

Motie, H., Heidari, M., Bagherian, F., & Zarani, F. (2019). Research Paper Providing Mindfulness-Based Educational Package for Evaluating Academic Procrastination. Iranian Journal of, 25(1).

Nikbakht, E., Abdkhodaei, M. S., & Hassan Abadi, H. (2013). The Effectiveness of Group Reality Therapy on Increasing Academic Motivation and Reducing Academic Delay.