بررسی تطبیقی- موضوعی ساختار واژگان در گویش یزدی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 6، دوره 11، شماره 40، آذر 1398، صفحه 156-176   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

محمود صادق زاده^{* 1}؛ صدیقه رمضانخانی²

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد ، ایران

²دانشجوی دکتری پژوهش محور زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد،ایران

چکیده

زبان یزدی یکی از شاخص‌ترین گویش‌های مرکزی ایران به‌شمار می‌رود که به‌‌دلیل شرایط اقلیمی و فرهنگی ویژه اش کمتر دچار دگرگونی شده است و هنوز نشانه‌‌های کهنگی و دیرینگی زبانی در آن وجود دارد. در این پژوهش به شیوه‌ی توصیفی، تحلیلی و اسنادی و تعلیلی بر مبنای تطبیقی- موضوعی استفاده شده است. بنابراین ابتدا به موقعیت مکانی و شرایط اقلیمی، جایگاه و اصلی‌ترین ویژگی‌های ساختار آوایی و دستوری زبان یزدی توجه شده است. بعد از این به مهم‌ترین واژگان زبان یادشده در موضوعات مختلفی همچون: اصطلاحات رایج، ابزارها، اسامی گیاهان و جانوران و غیره طبقه‌بندی و سپس دگرگونی‌های آوایی و معنایی و ریشه‌شناسی آن‌ها در مقایسه با زبان‌های ایران باستان و فارسی میانه بررسی شده است. پیشینه‌ی بسیاری از واژگان یزدی، مانند: آسّر (ssarā):آستر، اسّخ (issax):اِستخر، اُسّا(ossa):استاد، اَیاره(ayāræ) آکله(kelæā): جذام، اِسبُل(esbol): طحال و غیره را می‌توان تا دوران هند و ایرانی و حتی دوران هند و اروپایی پی‌گیری کرد.
کلیدواژه‌ها: زبان یزدی، کهنگی‌های زبانی، ریشه‌شناختی، فرآیند واجی.

کلیدواژه‌ها

زبان یزدی؛ کهنگی‌های زبانی؛ ریشه‌شناختی؛ فرآیند واجی

مراجع