تحلیل ماهیت و مفهوم آزادی و وطن پرستی در اشعار عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 6، دوره 9، شماره 32، آبان 1398، صفحه 65-73   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ایوب کوشان^{* 1}؛ رویا چهره برقی²؛ رستم امانی آستمال¹

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

یکی از پر جاذبه ترین مضامین در ادبیات عصر مشروطه که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده بود، مفهوم آزادی و وطن پرستی است. چیزی که تا پیش از آن شاعران این گونه بدان توجه نکرده بودند و اگر هم از آزادی و وطن پرستی سخن می گفتند هدفی غیر از مفاهیم و اهداف مورد نظر شاعران عهد معاصر مد نظرشان بوده است. در پژوهش حاضر که به تحلیل ماهیت و مفهوم آزادی و وطن پرستی در اشعار عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی می‌پردازیم، ابعاد پژوهش آن، عارف قزوینی و لاهوتی، حدود مسأله عباراتی از اشعار شعرای مذکور، هدف این پژوهش، استخراج و تبیین نمونه هایی از متن آن که متضمن مفاهیم آزادی و وطن پرستی است. می باشد، روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. ابزار گردآوری اطلاعات، فیش تحقیقاتی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، تحلیل محتوایی می باشد، و از مهم ترین یافته ها و نتایج آن می توان به رهایی مردم و میهن از یوغ استعمارگران، نفی استبداد و استبدادگری، عشق به وطن، میهن پرستی، آزادی طبقه کارگر، رنجبر، برزگر و قشر فقیر از ظلم و ستم هایی که از طرف ارباب و حکام آن عصر بر آنها تحمیل می‌شد، اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

آزادی؛ وطن پرستی؛ عصر مشروطه؛ عارف قزوینی؛ ابوالقاسم لاهوتی

مراجع

1.          اصفهانی عمران، نعمت (1397)، «وطن‌خواهی در شعر دوره مشروطه»، دو فصلنامة علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، سال نهم، شماره 2، (پیاپی 19)، صص 29 – 11.

1. توکلی طرفی، محمد (1382)، تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران: تاریخ ایران.
2. جعفری، مسعود (1386)، سیر رومانتیسم در ایران از مشروطه تا نیما، تهران: نشر مرکز، چاپ اول.
3. حائری، سید هادی (1373)، افکار و آثار ایرج میرزا، تهران: سازمان انتشارات جاویدان.
4. حسینی آبباریکی، آرمان؛ حیدری، پروین (1393)، «بازتاب مفاهیم سیاسی و اجتماعی در اشعار ابوالقاسم لاهوتی»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال دوم، شماره 7، صص 80 – 58.
5. خارابی، فاروق (1380)، سیاست و اجتماع در شعر عصر مشروطه، تهران: دانشگاه تهران.
6. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1392)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.
7. شکیبا، پروین (1370)، شعر فارسی از آغاز تا امروز، تهران: هیرمند.
8. صدری نیا، باقر (1375)، «مفهوم ملیت در شعر ابوالقاسم لاهوتی»، مجلة ایران شناخت، شماره 2، صص 185 – 73.
9. عابدی، داریوش (1391)، عارف قزوینی، چاپخانة محرر، تهران: انتشارات کمک آموزشی، چاپ سوم.
10. عارف قزوینی، ابوالقاسم (1358)، کلیات دیوان عارف قزوینی، با اهتمام عبدالرحمن سیف آزاد، تهران: امیرکبیر.
11. ___________________ (1381)، دیوان عارف قزوینی، تدوین محمد علی سپانلو ـ مهدی اخوت، تهران: نگاه.
12. علم، محمد رضا؛ جودکی، محمد علی (1388)، «هویت ملی در دیوان عارف قزوینی»، مجلة علمی ـ پژوهشی علوم سیاسی، مطالعات ملی، شماره 39، صص 176 ـ 159.
13. کازرونی، سید احمد (1391)، «تحولات و ویژگی‌های شعر عصر مشروطه»، فصل‌نامة تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بوشهر، شماره پیاپی: یازدهم، ص 28 ـ 11.
14. کلهر، محمد، ابراهیمی حصاری، فاطمه (1385)، «مفاهیم نو در ادبیات مشروطه»، دوفصلنامة علمی پژوهشی مسکویه، دانشگاه آزاد اسلامی ری، شماره 5، ص 152 ـ 117.

7.          سپانلو، محمد علی؛ مهدی اخوت (1369)، چهار شاعر آزادی، تهران: نگاه.

لاهوتی، ابوالقاسم (1358)، دیوان اشعار، به اهتمام احمد بشیری، تهران: انتشارات امیرکبیر.