بررسی تطبیقی حکم آیه «اسْتَمْتَاعْ» از دیدگاه فاضل مقداد و ابوبکر جصاص

مطالعات فقهی و فلسفی

مقاله 6، دوره 9، شماره 36، دی 1397، صفحه 139-169   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدطه حسن نژاد^{* 1}؛ احمدرضا رفیعی²؛ جواد پنجه‌پور²

¹دانش آموخته دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه خوارسگان، اصفهان، ایران

²استادیار، گروه فقه و حقوق، دانشگاه خوراسگان، اصفهان، ایران

چکیده

فقها و دانشمندان امامیه از جمله فاضل مقداد با استناد به کتاب، سنت و اجماع نکاح متعه را یکی از اقسام نکاح صحیح دانسته و برمشروعیت آن فتوا داده اند. هرچند این نوع ازدواج ازنظر آثار حقوقی با ازدواج دائم تفاوت‌های دارد. ولی ازنظر احکام با ازدواج دائم مگر ازنظر «معلوم بودن مدت» هیچ تفاوتی ندارد. در این نوع ازدواج یک زن آزاد و کامل، با رضایت خود، به عقد مردی در می آید که هیچگونه مانعی برای ازدواج وجود نداشته باشد که درآن مهریه و مدت ذکر شده؛ و فرزند حاصل فرزندی، مشروع و قانونی است و هرگاه مدت به سرآید زوجین بدون نیاز به طلاق ازهم جدا می شوند و زوجه عده را نگه می دارد. ولی در مقابل فقها و دانشمندان مذاهب اهل سنت از جمله ابوبکر جصاص با استناد به کتاب و سنت و عقل معتقدند که حکم حلیت و مشروعیت نکاح متعه توسط شخص پیامبر (ص) نسخ شده و صراحت فتوای خلیفه دوم در بیان حرام بودن آن و مجازات مرتکبین تاکید بر دستور پیامبر (ص) بوده؛ بر بطلان و حرام بودن آن فتوا داده اند. و سیره صحابه و اجماع فقهای مذاهب اربعه اهل سنت را دلیلی واضح برنسخ حکم متعه برهمگان می دانند.

کلیدواژه‌ها

اباحه؛ ابوبکر جصاص؛ فاضل مقداد؛ متعه؛ نسخ

مراجع