سنتزپژوهی پژوهش های آموزش زیبایی شناختی بر اساس ابعاد تحول کودک

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 2، دوره 16، شماره 62، دی 1398، صفحه 135-152   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

نسرین عسکری¹؛ محمد نوریان^{* 2}؛ محمود عبایی کوپائی³

¹دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

²دانشیار گروه روان‎شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

³دانشیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسینظامند و ارائه فراترکیبی از پژوهش‌های مرتبط با عناصر آموزشزیبایی‌شناسیبر اساسابعاد تحولکودک بود. روی‌آورد پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با روش سنتز پژوهی بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با شیوه تحلیل محتوای قیاسیبا روی‌آورد جهت‌دار انجام شد که در آن، پژوهش‌های اخیر با روشی نظام‌مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته‌بندی شدند. جامعه مورد بررسی، پژوهش‌های مرتبط با موضوع بود کهبین سال‌های2000 تا2018 درسایت‌هایمعتبر داخلی و خارجی منتشر شده بود. از مجموع 59 مقاله، 41 نمونه به روش هدفمند انتخاب شد. ابتدا پایه‌های نظری و مضامین اصلی استخراج، کدگذاری و طبقه‌بندی شدند.نتایج نشانگر مدل مفهومی است که دارای 19مقوله مربوط به اهداف، 18 مقوله مربوط به مؤلفه و 19 مقوله مربوط به نتایج آموزش زیبایی‌شناسی است که در چهار طبقه اصلی تحول شخصیتی، تحول معنوی، تحول اجتماعی و تحول شناختی قرار دارند. مقوله‌های تخیل، دقت و توجه در همه ابعاد تحول و دیگر مؤلفه‌ها در برخی از ابعاد مشترک‌اند. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که آموزش عناصر زیبایی‌شناسی بر تحول کودک از جنبه‌های مختلف تأثیرگذار است.
 

کلیدواژه‌ها

آموزش زیبایی‌شناسی؛ اهداف زیبایی‌شناسی؛ مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی؛ نتایج زیبایی‌شناسی؛ ابعاد تحول کودک

مراجع

انتظامی، م.، سیف‌نراقی، م. و نادری، ع. (1396). عملکرد تربیت هنری بر عناصر برنامه درسی در درس علوم تجربی پایه ششم ابتدایی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 33(129)، 91 -75.

انصاری، م.، بختیارنصرآبادی، ح.، لیاقت‌دار، م. ج. و باقری، خ. (1393). تحلیلی بر نظریه تجربه زیبایی‌شناسی جان دیویی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی‌ـ‌برنامه‌ریزی درسی)، 11(14)، 62 -51.

آدم‌زاده، ع.، سرمدی، م.، فرج‌اللهی، م. ر. و اسماعیلی، ز. (1396). از معرفت‌شناسی علامه طباطبایی تا تفکر چندوجهی در تربیت زیباشناختی با نگاهی به قرآن. دوفصلنامه علمی و پژوهشی‌ـ‌آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث، 2(1)، 130 -113.

پالمر، ج. (1393). پنجاه اندیشمند نوین علوم تربیتی (از پیاژه تا عصر حاضر).ترجمه جمعی از مترجمان. تهران: سمت (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2001).

تقی‌پورظهیر، ع. (1394). برنامه‌ریزی درسی برای مدارس ابتدایی هزاره سوم.تهران: آگه

حسن‌زاده، ر. و بهشتی، س. (1393). رویکرد مبانی، اهداف، روش‌ها و محتوای تربیت زیبایی‌شناسی از دیدگاه علامه جعفری. فصلنامه تعلیم و تربیت اسلامی، 22(22)، 63 -27.

دادستان، پ.،محسن علیق، ا.،رسول‌زادهطباطبایی،ک.،آذربایجانی، م.و بیات، م. (1389). قصه‌گوییوتحولمفهومخدادرکودکانایرانیولبنانی. روان‌شناسیتحولی: روان‌شناسانایرانی، 6(24)، 306 -295.

دهاقانی، ع.و نصر اصفهانی، ا. (1391). رویکرد معنوی برنامه‌ریزی درسی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 19(13)، 92 -71.

دهقانی، م.، غفاری، ا. و حکیم‌زاده، ر. (1395). بررسی مبانی نظری اندیشه‌های آیزنر و دلالت‌های تربیتی آن: با نقدی بر نظرات وی. فصلنامه پژوهش‌های کیفی در برنامه درسی، 1(4)، 26 -1.

رشید، خ.، مهرمحمدی، م.، دلاور، ع. و قطریفی، م. (1387). بررسی مراحل تحول زیبایی‌شناسی در دانش‌آموزان شهر تهران، فصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی نوآوری‌های آموزشی، 7(27)، 188 -169.

زیباکلام، ف.و قاسمی، م. (1391). نگاه زیباشناسانه در آراء تربیتی وایتهد.پژوهش‌های معرفت شناختی (آفاق حکمت)، 1(3)، 159 -141.

ساداتی، ن.و مهرمحمدی، م. (1394). نمادگی اثر هنری: تبین نظریه نمادپردازی سوزانه لنگر. فصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی کیمیای هنر، 4(16)، 42 -33.

سعیدی رضوانی، م.و صابری، ر. (1391). کاربرد زیباگرایی و هنر در تربیت دینی.تربیت اسلامی، 7(15)، 134 -113.

سعیدی، ا. و دارابی، ح. (1393). بازنمایی ماهیت زیبایی‌شناسی از دیدگاه قرآن و حدیث. دو فصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم، 5(1)، 22 -7.

سلمانی، ع. و شاملو، غ. (1391). نسبت اخلاق و زیبایی در اندیشه شیلر. فصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی کیمیای هنر، پژوهشکده هنر، 1(3)، 46 -35.

سیف، ع. (1394). روان‌شناسی پرورشی نوین، روان‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران: دوران.

غلامحسینی فریزهندی، ع.، مهران، گ. و موسوی، س. م. (1393). بررسی میزان تأکید دبیران بر پرورش حس زیبایی‌شناسی دانش‌آموزان پسر دوره اول متوسطه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

فراهانی،م. ف. (1378). فرهنگتوصیفیعلومتربیتی. تهران: اسراردانش.

فلاح، و.، صفری، ی. و یوسف فرحنک، م. (1390). تأثیر آموزش با رویکرد تربیت هنری بر فعالیت‌های هنری و مهارت‌های فرایندی دانش‌آموزان پایه چهارم. نوآوری آموزشی،10(39)، 118 -101.

قاسم‌تبار، ن.، الهویردیانی، خ.، حاجی‌تبار، م.، محمدجانی، ه. و خسروی، ف. (1391). تأثیر نمایش خلاق بر تحول اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 8(32)، 413 -405.

قاسمی، س.، سجادی، س. م. و ایمانی، م. (1394). تربیت اجتماعی زیبایی‌شناسانه، پارادایمی بدیل برای نظام اجتماعی جزم‌گرا.فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 8(2)، 188 -165.

کرمی، غ. و عابدی، م. (1396). نگاهی به ابعاد و کارکردهای تربیتی هنر. رویش روا‌ن‌شناسی، ۶(۲)، ۱88 -۱69.

کیومرثی، غ. (1390). آشنایی با نقش هنر در پیشبرد فعالیت‌های پرورشی مدارس. تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان.

گرمابی، ح. (1392). مبانی زیبایی‌شناسی در ماهیت برنامه درسی.رشد آموزش هنر، 11(1)، 33 -29.

گرمابی، ح.، ملکی، ح.، بهشتی، س. و افهمی، ر. (1394). طراحی و اعتباریابی الگوی بومی برنامه درسی دوره ابتدایی بر مؤلفه‌های زیباشناسی و هنر. فصلنامه مطالعات پیش‌دبستانی و دبستان، 1(2)، 32 -1.

گوتر، ا. (1395). فرهنگ زیباشناسی. ترجمه م. ابوالقاسمی.تهران: ماهی (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2010).

لیلیان، م. ر.، امیرخانی، آ. و انصاری، م. (1388). جستاری بر مبانی و مفاهیم زیبایی‌شناسی و تبلور آن در ساختارهای معماری.ماهنامه ماه و هنر، 137، 55 -50.

متقی، ز.، حیدری، م. ح. و میرحیدری،ا. (1395). رهاسازی تخیل و تجربه معنادار، رویکرد نوین ماکسین‌گرین به تربیت زیبایی‌شناسی. فصلنامه علمی پژوهشی اندیشه‌های نوین تربیتی، 12(4)، 189 -175.

محمدپور، ا. (1397). ضدروش: زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی. قم: لوگوس.

مهرمحمدی، م. (1390). تبیین چرخش زیباشناسانه در تعلیم و تربیت (درس‌های خرد و کلان برای بهبود کیفیت آموزش با الهام از عالم هنر).فصلنامه تعلیم و تربیت، 1(پیاپی105)، 34 -11.

نواب، س. م. ح. (1393). نسبت هنر با تعلیم تربیت اخلاقی از نگاه آیریس مرداک. فصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی کیمیای هنر، پژوهشکده هنر، 3(13)، 26 -17.

هاشم‌نژاد، ح. (1395). بررسی تطبیقی تعریف فارابی از زیبایی با تعاریف مشهور برجسته متقدم و متأخر. فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت، 16(46). 60 -43.

هاشم‌نژاد، ح.و نعمتی، س. ج. (1390). زیبایی‌شناسی در فلسفه صدرالمتالهین. فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 39(2)، 162 -137.

 

Adu-Agyem, J., & Enti, M. (2009). Learning: The role of aesthetics in education. Journal of Science and Technology (Ghana), 29(1).160-168.

Aizikovitsh-Udi, E. (2014). The extent of mathematical creativity and Aesthetics in solving problems among students attending the mathematically talented youth program. Creative Education, 5(4), 228-241.

Atay, R. (2015). The importance of aesthetics in theological education: a philosophical reading of the recent discussions in the Turkish case. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 1255-1261.

Baggio, R., & Moretti, V. (2018). Beauty as a factor of economic and social development. Tourism Review, 73(1), 68-81.

Bhattacharya, D., & Sahoo, S. (2015). Implementation of Art and Aesthetic Value in Curriculum Transaction among Secondary School Students: An Analysis. International Journal of Humanities & Social Science Studies (IJHSSS), 2, 298-304.

Carroll, N., Moore, M., & Seeley, W. P. (2012). The philosophy of art and aesthetics, psychology, and neuroscience. Aesthetic science. Connecting minds, brains, and experience, 31-62.

Choi, J., & Sojer, T. (2016). Aesthetic Education: A Korean and an Austrian Perspective. Current Issues in Comparative Education, 19(1), 63-75.

Contreras-Koterbay, S., & Mirocha, Ł. (2016). The New Aesthetic and Art: Constellations of the Postdigital. Amsterdam: Institute of NetworkCultures.

Denac, O. (2014). The significance and role of aesthetic education in schooling. Creative Education, 5(19), 1714-1719.

Denac, O., Čagran, B., Denac, J., & Sicherl Kafol, B. (2011). Arts and cultural education in Slovenian primary schools. The New Educational Review, 24, 121-132.

DeSantis, K., & Housen, A. (2001). A brief guide to developmental theory and aesthetic development. New York: Visual Understanding in Education.

Dietrich, C. (2017). Aesthetic Education: A Pedagogical Legitimation. Culture, Biography & Lifelong Learning, 3(2), 1-13.

Eberle, R. S. (2014). The role of children's mathematical aesthetics: The case of tessellations. The Journal of Mathematical Behavior, 35, 129–143.

Eisner, E. W. (2002a). The arts and the creation of mind. London: Yale University Press.

Eisner, E. W. (2002b). What can education learn from the arts about the practice of education? Journal of Curriculum and Supervision, 18(1), 4-16.

Girod, M., Rau, C., & Schepige, A. (2003). Appreciating the beauty of science ideas: Teaching for aesthetic understanding. Science Education, 87(4), 574-587.

Girod, M., Twyman, T., & Wojcikiewicz, S. (2010). Teaching and learning science for transformative, aesthetic experience. Journal of Science Teacher Education, 21(7), 801-824.

Heck, M. L. (1999). What ever happened to the arts, and is education next? Education and Culture,15(1), 16-20.

Jakobson, B., & Wickman, P. O. (2008). The roles of aesthetic experience in elementary school science. Research in Science Education, 38(1), 45-65.

Jitender, P. S. (2018). Understanding the Relationship between Aesthetics and Product Design.International Journal of Engineering Technology Science and Research, 5(3), 2394-3386.

Ko, C. H., & Chou, M. J. (2014). Aesthetics in early childhood education: The combination of technology instruments in children's music, visual arts and pretend play. Journal of Social Sciences, 10(1), 39-45.

Mandri, H. (2018). Aesthetic subject formation in high schools. European Journal of Economics,2(1). 141-146.

Marsh, C. J. (2009).Key Concepts for Understanding Curriculum Teachers Library. London: Taylor & Francis Routledge.

Meskin, A., Robson, J., Ichino, A., Goffin, K., & Monseré, A. (2018). Philosophical aesthetics and cognitive science. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science, 9(1), 1-37.

Miralay, F., & Egitmen, Z. (2019). Aesthetic Perceptions of Art Educators in Higher Education Level at Art Classes and Their Effect on Learners. Cypriot Journal of Educational Sciences, 14(2), 352-360.

Moon, S., Rose, S., Black, A., Black, J., Hwang, Y., Lynn, L., & Memoli, J. (2013). Releasing the social imagination: Art, the aesthetic experience, and citizenship in education.Creative Education, 4(3), 223-233.

Moroye, C. M., & Uhrmacher, P. B. (2012). Standards, not standardization: Orchestrating aesthetic educational experiences. Language Arts Journal of Michigan, 28(1), 65-69.

Pourhosein, R., Mohammadi-Zarghan, S., Soufiabadi, M., & Atari, M. (2017). Ego Development and Aesthetic Judgment Styles in Iranian Adults. Psychological Thought, 10(1), 80-89.

Ramdhani, J., & Ramsaroop, S. (2015). The reawakening of teaching through aesthetics in education: Students' perspectives. Koers, 80(2), 1-7.

Ring, N. A., Ritchie, K., Mandava, L., & Jepson, R. (2011). A guide to synthesising qualitative research for researchers undertaking health technology assessments and systematic reviews.Available from: http://www.nhshealthquality.org/nhsqis/8837

Sentence, M. (2016). Alabama course of arts education. Arts Literacy-Inspiring and Engaging Lifelong Learners. Alabama Course of Study: Arts Education.

Shaffer, D. D. R., & Kipp, K. (2010). Developmental Psychology: Childhood & Adolescence: Childhood and Adolescence.Canada: Cengage Learning.

Sinclair, N. (2008). Attending to the aesthetic in the mathematics classroom. For The Learning of Mathematics, 28(1), 29-35.

Uhrenfeldt, L., Aagaard, H., Hall, E. O., Fegran, L., Ludvigsen, M. S., & Meyer, G. (2013). A qualitative meta‐synthesis of patients' experiences of intra‐and inter‐hospital transitions. Journal of Advanced Nursing, 69(8), 1678-1690.

Uhrmacher, P. B. (2009). Toward a theory of aesthetic learning experiences. Curriculum Inquiry, 39(5), 613-636.