اثربخشی آموزش جلوه های چهره ای هیجان های بنیادین بر اختلال رفتاری زودآغاز

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 4، دوره 16، شماره 62، دی 1398، صفحه 163-174   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

ابوالقاسم فرزانه¹؛ حمید علیزاده^{* 2}؛ فرنگیس کاظمی³

¹کارشناس ارشد روان‌شناسی کودکان استثنایی دانشگاه علامه طباطبائی

²استاد گروه روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

³دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش جلوه‌های چهره‌ای هیجان‎های بنیادی بر کاهش نشانه‎های اختلال رفتار زودآغاز بود. روش پژوهش شبه‌تجربی و طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با یک گروه بود. جامعه مورد پژوهش تمام دانش‌آموزان دارای اختلال رفتار زودآغازی محصل در مدارس ابتدایی شهر تهران بودند. پس از غربالگری در مدرسه، تعداد ۱۷ نفر از این دانش‎آموزان با روش نمونه‎برداری هدفمند و با استفاده از ملاک‎های تشخیصی اختلال رفتاری با فرم گزارش معلم برای سنین 18-6 سال آزمون آشنباخ انتخاب شدند. آموزش جلوه‎های چهره‎ای هیجان‎های بنیادی به مدت ۱۰ جلسه و هر جلسه ۳۰ دقیقه به دانش‎آموزان ارائه شد. ابزار مورد استفاده جهت ارزیابی و تشخیص اختلال رفتار، آزمون آشنباخ (آشنباخ و رسکورلا، 2001) بود که به‌وسیله‌ معلمان در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام شد و به‌منظور آموزش جلوه‌های چهره‌ای هیجان‌ها از جورچین آهن‎ربایی چهره استفاده شد. برای تحلیل داده‎ها از آزمون tوابسته استفاده شد و نتایج تحلیل نشان داد که بین پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود دارد و نشانه‎های اختلال رفتار در اثر این آموزش کاهش معناداری یافته‎اند. همچنین یافته‌ها نشان داد که آموزش‎ها می‌تواند با افزایش توانایی کودکان برای بازشناسی هیجان‎های چهره‌ای مخاطب، به درک بهتر آن‌ها از قصدهای فرد مقابل کمک کند و درنتیجه نشانه‎های اختلال رفتار را کاهش دهد.
 

کلیدواژه‌ها

اختلال رفتار زودآغاز؛ هیجان‎های بنیادی؛ آموزش جلوه‌های چهره‌ای

مراجع

آشنباخ، ت. و رسکورلا، ل. (1384). کتابچه راهنمای فرم‌های سن مدرسه نظام سنجش مبتنی بر تجربه آخنباخ. ترجمه و هنجاریابی ا. مینایی. تهران: انتشارات سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی کشور (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2001).

انجمن روان‌پزشکی آمریکا. (1393). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-5). ترجمه ف. رضاعی، س. فخرایی، آ. فرمند، ع. نیلوفری، ژ. هاشمی‌آذر و ف. شاملو. تهران: ارجمند(تاریخ انتشار اثر اصلی،2013).

توکلی، ا.، هاشمی‌آذر، ژ. و صرامی، غ. (1394). تأثیر آموزش جلوه‎های چهره‎ای هیجان‎های بنیادی بر تشخیص هیجان‎های بنیادی در کودکان درخودمانده با کارکرد بالا. تحقیقات علوم رفتاری، 3(13)، 486 -473.

شیرجنگ، ل.، مهریار، ا.، جاویدی، ح. و حسینی، س. (1397). اثربخشی آموزش مهارت‎های اجتماعی به والدین بر نشانه‎های اختلال نافرمانی مقابله‎ای در کودکان. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 15(58)، 137 -127.

هیل، ج. ب. و فیورلو، ک. ا. (1393). عصب‎روان‌شناسی در مدرسه: راهنمای کاربردی. ترجمه‎ژ. هاشمی‎آذر. تهران: ارجمند (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2004).

یحیی‌محمودی، ن.، ناصح، ا.، صالحی، س. و تیزدست، ط. (1392). اثربخشی آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی مبتنی بر قصّه‎گویی بر مشکلات رفتاری برونی‌سازی‌شده کودکان. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9(35)، 257 -249.

 

Adolphs, R. (2002). Neural systems for recognizing emotion. Current Opinion in Neurobiology, 12(2), 169-177.

Adolphs, R., Baron-Cohen, S., & Tranel, D. (2002). Impaired Recognition of Social Emotions following Amygdala Damage. Journal of Cognitive Neuroscience, 14(8), 1264-1274.

Adolphs, R., & Tranel, D. (2004). Impaired Judgments of Sadness But Not Happiness Following Bilateral Amygdala Damage. Journal of Cognitive Neuroscience, 16(3), 453-462.

Adolphs, R., Gosselin, F., Buchanan, T. W., Tranel, D., Schyns, P., & Damasio, A. R. (2005). A mechanism for impaired fear recognition after amygdala damage. Nature, 433(7021), 68-72.

Anastassiou-Hadjicharalambous, X., & Warden, D. (2008). Cognitive and affective perspective-taking in conduct-disordered children high and low on callous-unemotional traits. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 2,Article 16.

Bagcioglu, E., Isikli, H., Demirel, H., Sahin, E., Kandemir, E., Dursun, P., & Emul, M. (2014). Facial emotion recognition in male antisocial personality disorders with or without adult attention deficit hyperactivity disorder. Comprehensive Psychiatry,55(5), 1152-1156.

Blair, R. J. R. (2003). Facial expressions, their communicatory functions and neuro-cognitive substrates. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences,358(1431), 561-572.

Blanch-Hartigan, D. (2011). Measuring providers’ verbal and nonverbal emotion recognition ability: Reliability and validity of the Patient Emotion Cue Test (PECT). Patient Education and Counseling, 82(3), 370-376.

Bölte, S., Hubl, D., Feineis-Matthews, S., Prvulovic, D., Dierks, T., & Poustka, F. (2006). Facial affect recognition training in autism: Can we animate the fusiform gyrus? Behavioral Neuroscience, 120(1), 211-216.

Collin, L., Bindra, J., Raju, M., Gillberg, C., & Minnis, H. (2013). Facial emotion recognition in child psychiatry: A systematic review. Research in Developmental Disabilities, 34(5), 1505-1520.

Cristinzio, C., Sander, D., & Vuilleumier, P. (2007). Recognition of emotional face expressions and amygdala pathology. Epileptologie, 3, 130-138.

Critchley, H., Daly, E., Phillips, M., Brammer, M., Bullmore, E., Williams, S., ... & Murphy, D. (2000). Explicit and implicit neural mechanisms for processing of social information from facial expressions: a functional magnetic resonance imaging study. Human brain mapping, 9(2), 93-105.

Dadds, M. R., Cauchi, A. J., Wimalaweera, S., Hawes, D. J., & Brennan, J. (2012). Outcomes, moderators, and mediators of empathic-emotion recognition training for complex conduct problems in childhood. Psychiatry Research, 199(3), 201-207.

Dadds, M. R., Perry, Y., Hawes, D. J., Merz, S., Riddell, A. C., Haines, D. J., ... & Abeygunawardane, A. I. (2006). Attention to the eyes and fear-recognition deficits in child psychopathy. The British Journal of Psychiatry, 189(3), 280-281.

Decety, J., Michalska, K. J., Akitsuki, Y., & Lahey, B. B. (2009). Atypical empathic responses in adolescents with aggressive conduct disorder: a functional MRI investigation. Biological psychology, 80(2), 203-211.

Dolan, M., & Fullam, R. (2006). Face affect recognition deficits in personality-disordered offenders: association with psychopathy. Psychological Medicine, 36(11), 1563-1569.

Fairchild, G., Passamonti, L., Hurford, G., Hagan, C. C., von dem Hagen, E. A., van Goozen, S. H., ... & Calder, A. J. (2011). Brain structure abnormalities in early-onset and adolescent-onset conduct disorder. American Journal of Psychiatry, 168(6), 624-633.

Fairchild, G., Van Goozen, S. H., Calder, A. J., Stollery, S. J., & Goodyer, I. M. (2009). Deficits in facial expression recognition in male adolescents with early‐onset or adolescence‐onset conduct disorder. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50(5), 627-636.

Greer, A. E. (1998). Emotional development in children with child-onset and adolescent-onset conduct disorder.PhD Dissertation, The University of Iowa.

Hastings, M. E., Tangney, J. P., & Stuewig, J. (2008). Psychopathy and identification of facial expressions of emotion. Personality and Individual Differences, 44(7), 1474-1483.

Herba, C., & Phillips, M. (2004). Annotation: Development of facial expression recognition from childhood to adolescence: Behavioural and neurological perspectives. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(7), 1185-1198.

Herpertz, S. C., Huebner, T., Marx, I., Vloet, T. D., Fink, G. R., Stoecker, T., … & Herpertz-Dahlmann, B. (2008). Emotional processing in male adolescents with childhood-onset conduct disorder. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(7), 781-791.

Kipps, C. M., Duggins, A. J., McCusker, E. A., & Calder, A. J. (2007). Disgust and happiness recognition correlate with anteroventral insula and amygdala volume respectively in preclinical Huntington's disease. Journal of Cognitive Neuroscience, 19(7), 1206-1217.

Loeber, R., Burke, J., Lahey, B., Winters, A., & Zera, M. (2000). Oppositional Defiant and Conduct Disorder: A Review of the Past 10 Years, Part I. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39(12), 1468-1484.

Marsh, A. A., & Blair, R. J. R. (2008). Deficits in facial affect recognition among antisocial populations: a meta-analysis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 32(3), 454-465.

Moriya, J., Tanno, Y., & Sugiura, Y. (2013). Repeated short presentations of morphed facial expressions change recognition and evaluation of facial expressions. Psychological Research, 77(6), 698-707.

Qiao, Y., Xie, B., & Du, X. (2012). Abnormal response to emotional stimulus in male adolescents with violent behavior in China. European Child & Adolescent Psychiatry, 21(4), 193-198.

Rutherford, M. D., & McIntosh, D. N. (2007). Rules versus prototype matching: Strategies of perception of emotional facial expressions in the autism spectrum. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37(2), 187-196.

Richell, R., Mitchell, D., Newman, C., Leonard, A., Baron-Cohen, S., & Blair, R. (2003). Theory of mind and psychopathy: can psychopathic individuals read the ‘language of the eyes’? Neuropsychologia, 41(5), 523-526.

Russell, T. A., Chu, E., & Phillips, M. L. (2006). A pilot study to investigate the effectiveness of emotion recognition remediation in schizophrenia using the micro‐expression training tool. British Journal of Clinical Psychology, 45(4), 579-583.

Sully, K., Sonuga-Barke, E. J., & Fairchild, G. (2015). The familial basis of facial emotion recognition deficits in adolescents with conduct disorder and their unaffected relatives. Psychological Medicine, 45(9), 1965-1975.

Sato, W., Kubota, Y., Okada, T., Murai, T., Yoshikawa, S., & Sengoku, A. (2002). Seeing happy emotion in fearful and angry faces: qualitative analysis of facial expression recognition in a bilateral amygdala-damaged patient. Cortex, 38(5), 727-742.

Sato, W., Kochiyama, T., Uono, S., & Yoshikawa, S. (2010). Amygdala integrates emotional expression and gaze direction in response to dynamic facial expressions. NeuroImage, 50(4), 1658-1665.

Schönenberg, M., Christian, S., Gaußer, A. K., Mayer, S. V., Hautzinger, M., & Jusyte, A. (2014). Addressing perceptual insensitivity to facial affect in violent offenders: First evidence for the efficacy of a novel implicit training approach. Psychological Medicine, 44(5), 1043-1052.

Schwarzer, G., & Zauner, N. (2003). Face processing in 8-month-old infants: evidence for configural and analytical processing. Vision Research, 43(26), 2783-2793.

Schwenck, C., Gensthaler, A., Romanos, M., Freitag, C. M., Schneider, W., & Taurines, R. (2014). Emotion recognition in girls with conduct problems. European Child & Adolescent Psychiatry, 23(1), 13-22.

Shiota, M. & Kalat, J. (2012). Emotion(2^nded). Boston: Wadworth Cengage Learning.

Silver, H., Goodman, C., Knoll, G., & Isakov, V. (2004). Brief emotion training improves recognition of facial emotions in chronic schizophrenia. A pilot study. Psychiatry Research, 128(2), 147-154.

Statucka, M., & Walder, D. J. (2013). Efficacy of social cognition remediation programs targeting facial affect recognition deficits in schizophrenia: A review and consideration of high-risk samples and sex differences. Psychiatry Research, 206(2-3), 125-139.

Stoker, S. (2002). Emotion Regulation in High-Risk Young Children. New York: New York University.

Tanaka, J. W., Kay, J. B., Grinnell, E., Stansfield, B., & Szechter, L. (1998). Face recognition in young children: When the whole is greater than the sum of its parts. Visual Cognition, 5(4), 479-496.

Taylor, M. J., Mills, T., & Pang, E. W. (2011). The development of face recognition; hippocampal and frontal lobe contributions determined with MEG. Brain Topography, 24(3-4), 261-270.

Thompson, R. A. (1991). Emotional regulation and emotional development. Educational Psychology Review, 3(4), 269-307.

Williams, B. T., Gray, K. M., & Tonge, B. J. (2012). Teaching emotion recognition skills to young children with autism: a randomised controlled trial of an emotion training programme. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 53(12), 1268-1276.

Yoo, S. H., Matsumoto, D., & LeRoux, J. A. (2006). The influence of emotion recognition and emotion regulation on intercultural adjustment. International Journal of Intercultural Relations, 30(3), 345-363.