ساختار عاملی، اعتبار و روایی پرسشنامه نظریه حساسیت به تقویت تجدید نظر شده: فرم کودکان

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 8، دوره 16، شماره 62، دی 1398، صفحه 229-240   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

طیبه شاهمرادی‎ فر^{* 1}؛ حسین کارسازی²؛ علی فتحی آشتیانی³

¹دانشجوی دکتری روان‎شناسی دانشگاه تربیت مدرس

²دانشجوی دکتری روان‎شناسی دانشگاه تهران

³استاد گروه روان‎شناسی دانشگاه بقیه‌الله

چکیده

هدفاین پژوهش تهیه نسخه فارسی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان(کوپر، استیرلینگ، داو، پاگناقی و کور، ۲۰۱۷)و بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی آن در جامعه ایرانی بود.نسخه انگلیسی پرسشنامه حساسیت به تقویت پس از آماده‎سازی، روی 314 نفر (179 دختر، 135 پسر) از دانش‎آموزان پایه‎‌های سوم تا ششم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1396-1395 اجرا شد و اعتبار نسخه پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان از طریق همسانی درونی و همبستگی مجموعه مادّه‌ها بررسی شد. ساختار عاملی مقیاس با شیوه تحلیل عاملی اکتشافی و روش استخراج مؤلفه‌‌های اصلی ارزیابی شد و روایی این پرسشنامه از طریق همبستگی بین زیرمقیاس‎ها و روایی ملاکی بررسی شد. بررسی ساختار عاملی اکتشافی پرسشنامه از الگوی 3 عاملی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان حمایت کرد که 78/37 درصد از واریانس را تبیین کرد. عامل‌ها شامل نظام فعال‌سازی رفتاری، نظام بازداری رفتاری و نظام جنگ/گریز/بهت بود. نتایج نشان داد، سه زیرمقیاس نسخه فارسی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان، همسانی درونی خوبی داشتند و دامنه اکثر همبستگی‌‌های مجموعه مادّه‎ها بیشتر از 40/0 بود و تنها مادّه 18 به علت داشتن بار عاملی کمتر از 30/0 از پرسشنامه حذف شد. همچنین، الگوی ضرایب همبستگی زیرمقیاس‎ها و روایی همگرای پرسشنامه با پرسشنامه نظم‎جویی شناختی هیجان‌ـ‌فرم کودکان(گارنفسکی، رافی، جلسما، ترواگ و کرایج، 2007)بیانگر روایی مطلوب این ابزار بود. با توجه به نتایج این پژوهش می‎توان گفت، نسخه فارسی پرسشنامه حساسیت به تقویت کودکان در جامعه ایران اعتبار و روایی مناسب دارد و ابزار مناسبی برای تشخیص رگه‌های انگیزشی و هیجانی اساسی کودکان است.

کلیدواژه‌ها

اعتبار؛ روایی؛ نظام فعال‌سازی رفتاری؛ نظام بازداری رفتاری؛ نظام جنگ/گریز/بهت؛ پرسشنامه حساسیت به تقویت تجدیدنظر شده

مراجع

آزادفلاح، پ. (1379). ارتباط فعالیت نظام‌های مغزی/رفتاری و وقایع زندگی با تغییرات ایمنی‌شناختی در سطح ایمونوگلوبولین. پایان‌نامه دکتری تخصصی، رشته روان‌شناسی،دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران.

حسنی، ج.، صالحی، س. و رسولی‌آزاد، م. (1391). خصوصیات روان‎سنجی پرسشنامه پنج عاملی جکسون: مقیاس‎های نظریه تجدید‎نظر شده حساسیت به تقویت. پژوهش در سلامت روان‎شناختی، 6(3)، 73 -60.

مشهدی، ع.، حسنی، ج. و میردورقی، ف. (1391). بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی نسخه‎فارسی پرسشنامهنظم‎جویی شناختی هیجان- فرم کودکان. مجله‎اصول بهداشت روانی، 14(3)،259 -246.

 

Bijttebier, P., Beck, I., Claes, L., & Vandereycken, W. (2009). Gray's reinforcement sensitivity theory as a framework for research on personality-psychopathology associations. Clinical Psychology Review, 29, 421-430.

Bjornebekk, G. (2009). Psychometric properties of the scores on the behavioral inhibition and activation scales in a sample of Norwegian children. Educational and Psychological Measurement,69,636-645.

Carver, C. S., & White, T. L. (1994). Behavioral inhibition, behavioral activation, and affective responses to impending reward and punishment: The BIS/BAS Scales.Journal of Personality and Social Psychology, 67,319-333.

Colder, C. R., Trucco, E. M., Lopez, H. I., Hawk Jr, L. W., Read, J. P., Liliana, J., Lengua, L. J., & et al. (2011). Revised reinforcement sensitivity theory and laboratory assessment of BIS and BAS in children. Journal of Research in Personality, 45, 198-207.

Cooper, A. J., Stirling, S., Dawe, S., Pugnaghi, G., & Corr, P. J. (2017). The reinforcement sensitivity theory of personality in children: A new questionnaire, Personality and Individual Differences, 115, 65-69.

Corr, P. J. (2001). Testing problems in J. A. Gray's personality theory: A commentary on Matthews and Gilliland (1999). Personality and Individual Differences, 30(2), 333-352.

Corr, P. J. (2002). J. A. Gray's reinforcement sensitivity theory: Tests of the joint subsystems hypothesis of anxiety and impulsivity. Personality and Individual Differences, 33(4), 511-532.

Corr, P. J. (2004). Reinforcement sensitivity theory and personality. Neuroscience and Bio Behavioural Reviews,28,317-332.

Corr, P. J. (2008). Reinforcement sensitivity theory (RST): Introduction. In P. J. Corr (Ed.), The reinforcement sensitivity theory of personality(pp.1-43). New York, NY: Cambridge University Press.

Corr, P. J. (2016). Reinforcement sensitivity theory of personality questionnaires: Structural survey with recommendations. Personality and Individual Differences, 89, 60-64.

Corr, P. J., & Cooper, A. J. (2016). The reinforcement sensitivity theory of personalit questionnaire (RST-PQ): Development and validation. Psychological Assessment, 28(11), 1427-1440.

Corr, P. J., & McNaughton, N. (2012). Neuroscience and approach/ avoidance personality traits: A two stage (valuation-motivation) approach. Neuroscience and BioBehavioral Reviews, 36,2339-2354.

Depue, R. A., & Collins, P. F. (1999). Neurobiology of the structure of personality: dopamine,facilitation of incentive motivation, and extraversion [Review]. Behavioral & Brain Sciences, 22(3), 491-517.

Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage.

Garnefski, N., Rieffe, C., Jellesma, F., Terwogt, M. M., & Kraaij ,V. (2007) Cognitive emotion regulation strategies and emotional problems in 9-11-year-old children: The development of an instrument. Europe Child Adolescent Psychiatry, 16,1-9.

Gray, J. A., & McNaughton, N. (2000). The neuropsychology of anxiety: An enquiry into the functions of the seep to-hippocampal system(2nd Ed.). New York, NY: Oxford University Press.

Jackson, C. J. (2009). Jackson-5 scales of revised reinforcement sensitivity theory (r-RST) and their application to dysfunctional real world outcomes. Journal of Research in Personality, 43,556-569.

Kimbrel, N. A. (2008). A model of the development and maintenance of generalized social phobia. Clinical Psychology Review, 28,592-612.

Kimbrel, N. A., Nelson-Gray, R. O., & Mitchell, J. T. (2007). Reinforcement sensitivity and maternal style as predictors of psychopathology. Personality and Individual Differences,42,1139-1149.

Markarian, S. A., Pickett, S. M. Deveson, D. F., & Kanona, B. B. (2013). A model of BIS/BAS sensitivity, emotion regulation difficulties, and depression, anxiety, and stress symptoms in relation to sleep quality. Psychiatry Research, 210, 281-286.

McNaughton, N., & Corr, P. J. (2004). A two-dimensional neuropsychology of defense: Fear/anxiety and defensive distance. Neuroscience and Bio Behavioral Reviews,28,285-305.

McNaughton, N., & Corr, P. J. (2008). The neuropsychology of fear and anxiety: A foundation for Reinforcement Sensitivity Theory.In P. J. Corr (Ed.), The reinforcement sensitivity theory of personality (pp. 44-94). New York, NY: Cambridge University Press.

Mitchell, J. T., & Nelson-Gray, R. O. (2006). Attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms in adults: Relationships to Gray’s behavioral approach system. Personality and Individual Differences, 40,749-760.

Muris, P., Meesters, C., de Kanter, E., & Eek Timmerman, P. (2005). Behavioural inhibition and behavioural activation system scales for children: Relationships with Eysenck's personality traits and psychopathological symptoms. Personality and Individual Differences,38, 831-841.

Pickett, S. M., Lodis, C. S., Parkhill, M. R., & Orcutt, H. K. (2012). Personality and experiential avoidance: a model of anxiety sensitivity. Personality and Individual Differences, 53,246-250.

Reuter, M., Cooper, A. J., Smillie, L. D., Markett, S., & Montag, C. (2015). A new measure for the revised reinforcement sensitivity theory: Psychometric criteria and genetic validation. Frontiers in Systems Neuroscience, 9, 38.

Smederevac, S., Mitrovic, D., Colovic, P., & Nikolasevic, Z. (2014). Validation of the measure of revised reinforcement sensitivity theory constructs. Journal of Individual Differences, 35, 12-21.

Smillie, L. D., Cooper, A. J., Wilt, J., & Revelle, W. (2012). Do extraverts get more bang for the buck? Refining the affective-reactivity hypothesis of extraversion. Journal of Personality and Social Psychology, 103, 306-326.

Sylvers, P., Lilienfeld, S. O., & LaPrairie, J. L. (2011). Differences between trait fear and trait anxiety: Implications for psychopathology. Clinical Psychology Review, 31, 122-137.

Tull, M. T., Gratz, K. L., Latzman, R. D., Kimbrel, N. A., & Lejuez, C. W. (2010). Reinforcement sensitivity theory and emotion regulation difficulties: a multimodal investigation. Personality and Individual Differences, 49,989-994.

Vervoort, L., Vandeweghe, L., Vandewalle, J., Van Durme, K., Vandevivere, E., Wante, L., & Braet, C. (2015). Measuring punishment and reward sensitivity in children and adolescents with a parent-report version of the BIS/BAS scales. Personality and Individual Differences,87,272-277.

Vervoort, L., Wolters, L. H., Hogendoorn, S. N., de Haan, E., Boer, F., & Prins, P. J. M. (2010). Sensitivity of Gray's behavioral inhibition system in clinically anxious and non-anxious children and adolescents. Personality and Individual Differences,48, 629-633.

Zinbarg, R. E., & Lira Yoon, K. (2008). RST and clinical disorders: Anxiety and depression. In P. J. Corr (Ed.), The Reinforcement Sensitivity Theory of personality (pp. 360-397). New York: Cambridge University Press.