کاربست نظریه جامعه شناسی تاریخی اسکاچپول برآثار حضور امام رضا (ع) در ایران

تغییرات اجتماعی - فرهنگی

مقاله 1، دوره 16، شماره 3 - شماره پیاپی 62، آذر 1398، صفحه 1-18   

نوع مقاله: مقاله مروری

نویسندگان

بهراد اسدی¹؛ معصومه قره داغی^{* 1}؛ جعفر آقازاده²؛ منیژه صدری¹

¹گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

²دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده ادبیات، اردبیل، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف تبیین تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور امام رضا (ع) در ایران انجام گرفته است. تهجیر امام رضا (ع) به ایران و حضور روشنگرانه و نواندیشانه دینی ایشان علیرغم فضای سراسر خفقان و بسته دوران مأمون به رشد و گسترش حوزه‌های نوگرایی دینی و عقلانیت وبری در جدل‌های علمی معتزله و اشاعره انجامید. انبساط فضای فکری ایجاد شده در پرتو نظریه جامعه‌شناسی تاریخی اسکاچپول، مبتنی بر کنش‌های معنی‌دار و هدف‌مند و بسترهای ساختی، پرسش بنیادین این پژوهش می‌باشد. این پژوهش برآن است تا با روش کیفی از نوع جامعه‌شناسی تاریخی، آثار حضور امام رضا (ع) در ایران را تبیین کند. تکنیک گردآوری داده‌های این پژوهش اسنادی و کتابخانه‌ای است. در این پژوهش با رویکرد روش‌شناسی تاریخی چنین استنباط می‌شود که آثار فکرت‌های نرم‌گرایانه امام رضا (ع) در مواجهه با پرسشگران، مخالفان و معاندان سبب برون رفت انجمادگرایی در جامعه شده و ظهور کنش‌های معنی‌دار اجتماعی اسکاچپولی را به ارمغان آورده است.

کلیدواژه‌ها

امام رضا؛ تهجیر؛ جامعه‌شناسی تاریخی؛ عقلانیت

مراجع