مکانیابی صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی جهت دستیابی به توسعه اقتصادی در نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان زرین دشت شهرستان دره شهر

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 8، دوره 15، شماره 31، بهمن 1398، صفحه 89-106   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

شناسه دیجیتال (DOI): 1151

نویسندگان

بهروز محمدی یگانه¹؛ سکینه کرمشاهی^{* 2}

¹دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان،زنجان،ایران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی گرایش برنامه ریزی آمایش کیفیت محیطی مناطق روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران

چکیده

از مهمترین چالش­های پیش روی بخش کشاورزی و جامعه روستایی، فساد و آسیب­پذیری بالا، فصلی و غیر دائمی بودن تولید محصولات کشاورزی و پایین بودن عملکرد در واحد سطح و همچنین رشد جمعیت، بیکاری فصلی و پنهانی، کاهش درآمد و در نتیجه افزایش مهاجرت­های روستا-شهری است. ایجاد و استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی یکی از سودمندترین ارتباطات بین دو بخش کشاورزی و صنعت است که علاوه بر رفع مسائل فوق‌الذکر به کاهش نابرابری‌های منطقه­ای منجر می­شود، توجه به این صنایع باعث شکوفایی بخش وسیعی در اقتصاد روستایی خواهد شد. با استقرار صحیح و علمی صنایع تبدیلی و تکمیلی عصری نسبتاً نوین بر پیکره­ی جوامع روستایی افزوده می­شود که بافت اقتصادی-اجتماعی روستاها را دگرگون می­کند و زمینه­های جدیدی را در این مناطق پدید می­آورد. در پژوهش حاضر مکانیابی صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی جهت دستیابی به توسعه اقتصادی در دهستان زرین دشت بررسی شده است. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت ارزیابی شاخص ها و  مکانیابی صنایع تبدیلی و تکمیلی در منطقه مورد مطالعه از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک چند شاخصه تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شده است. داده های مورد نیاز با طراحی پرسشنامه مقایسه های زوجی و مصاحبه با کارشناسان جهاد کشاورزی صنایع روستایی شهرستان دره شهر جمع آوری شد. نتایج تحقیق نشان می دهد استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی در منطقه که از لحاظ 9 شاخص مناطق بهینه تشخیص داده شده، می­تواند راهکاری مناسب برای جلوگیری از ضایعات و افزایش ارزش افزوده محصولات کشاورزی باشد و از طریق اشتغال­زایی باعث افزایش درآمد گروه­های کم درآمد روستایی و کاهش مهاجرت­های روستا-شهری شود.

کلیدواژه‌ها

صنایع تبدیلی و تکمیلی؛ توسعه اقتصادی؛ مدل AHP؛ نواحی روستایی؛ دهستان زرین دشت