جایگاه حقوق حیوانات از منظر فقه

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 7، دوره 4، شماره 4، دی 1397، صفحه 130-148   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه باستانی¹؛ مرتضی براتی^{* 2}؛ مهدی ذوالفقاری²

¹دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان،دانشگاه ازاد اسلامی، دامغان،ایران.

²استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه ازاد اسلامی، دامغان، ایران.

چکیده

    در اسلام نه تنها انسانها، بلکه حیوانات حقوق و جایگاهی دارند. همانگونه که در فقه اسلامی انسان از حقوق زیادی برخوردار بوده، در آموزه های دینی توجه ویژه ای به حقوق حیوانات (اعم از اهلی و غیر اهلی) نیز شده است. در پژوهش حاضر برآنیم تا با روش توصیفی- تحلیلی نگاه دین مبین اسلام به جایگاه حقوق حیوانات را مورد کنکاش قرار دهیم. حیوانات برای سود دهی به انسان آفریده شده اند، اما به انسان اجازه داده نمی شود تا به بهانه ی شرافت وفضیلتی که بر سایر موجودات دارد، حقوق حیوانات را نادیده انگارد؛ آنها به مثابه ابزاری صرف در جهت رفاه حال انسانها نیستند. بنابراین برای استعمال از حیوانات دستوراتی داده شده است تا جایی که حق دشنام و لعن و نفرین برحیوانات، زدن حیوانات و کشتن بیهوده حیوانات و ... به انسانها داده نشده و درهمه ی احوال، انسانها مکلف به مدارا نمودن با حیوانات هستند. انسان در خلال دریافت حقوق حیوانات در اسلام و فهم تکلیف خود نسبت به موجودات عالم، توجه ژرف دین اسلام را نسبت به همه ی هستی در می یابد.

کلیدواژه‌ها

حق؛ تکلیف؛ حقوق حیوانات؛ فقه اسلامی؛ اخلاق