شناخت و ارزیابی مؤلفه های کیفیت محیطی مؤثر بر هویّت و حس تعلق شهروندان مورد پژوهی: شهر اهواز

علوم اجتماعی

مقاله 4، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 47، اسفند 1398، صفحه 39-58   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

صادق صادقی¹؛ مصطفی بهزادفر^{* 2}؛ یوسفعلی زیاری³

¹دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

²استاد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

³دانشیار برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

اساساً در هویت‌شناسی شهری، توجه به مؤلفه­های تعلق مکان در حوزه­های علمی و اجرایی شرایط را برای تعامل متقابل میان فرد و محیط فراهم نموده و موجب هویت‌بخشی و افزایش حس تعلق شهروندان به شهر خواهد شد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش ترکیبی(کمی و کیفی) می­باشد. که جهت انجام آن نیز از شیوۀ تحلیلی توصیفی شامل مراحل تحلیل اسنادی از طریق بررسی و تحلیل متون برگزیده مرتبط با موضوع، استفاده از شیوۀ پیمایشی با بهره‌گیری از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه(با حجم نمونه 400 نفر)، با هدف شناخت و ارزیابی معیارهای کیفیت محیطی موثر بر هویت و حس تعلق شهروندان اهوازی، نسبت به شهر اهواز انجام شده است؛ تا پس از شناخت و اطلاع از چگونگی آن بتوان، از طریق ایجاد زمینۀ مناسب، برای برنامه‌ریزی و طراحی محیط مطلوب به ارتقاء کیفیت زیست شهری کمک نمود.
بر اساس یافته‌های تحقیق، میانگین کل منتج از آزمون میانگین گویه‌های مربوط به میزان حس تعلق، 05/3 می‌باشد؛ بنابراین میزان حس تعلق شهری، در شهروندان اهوازی نسبت به شهر اهواز، در حد متوسط ارزیابی می گردد. از طرفی علی رغم اینکه متغیرهای نفوذ پذیری، سرزندگی و نماد و نشانه، بیشترین سهم را بر تعلق شهروندان و هویت شهر اهواز داشته اند. از آنجاییکه میانگین کل گویه­های مربوط به متغیرهای کیقیت محیطی86/2 بوده، حکایت از آن دارد، که میزان تاثیر وجود مولفه­های محیطی، در هویت بخشی و تعلق شهروندان اهوازی نسبت به شهر اهواز، در حد متوسط رو به پایین ارزیابی می­گردد. به عبارتی عوامل و عناصر فضای شهری، موجود شهر اهواز تاثیر پر رنگی در هویت شهر و احساس تعلق شهروندان به شهر نداشته است. همچنین تحلیل ضرایب مسیرها  نشان دهندۀ این است که اثر متغیرهای مستقل، کیفیت­های محیطی و ثبات سکونت، مستقیم و مثبت می­باشد. یعنی ارتقاء آنها موجب ارتقاء حس­تعلق و هویت شهری می­گردد.

کلیدواژه‌ها

هویت؛ هویت شهری؛ حس مکان؛ حس تعلق؛ شهروندان اهوازی

مراجع