ظرفیت‌های نظام حقوقی ایران در بهره‌مندی از سازمان‌های مردم‌نهاد به‌منظور فسادزدایی و شفافیت‌آفرینی

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 4، دوره 13، شماره 47، فروردین 1399، صفحه 67-83   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2020.671151

نویسندگان

حمید رحیمی^{* 1}؛ صابر نیاورانی²؛ محمد جلالی³؛ اسدالله یاوری⁴

¹دانشجوی دکتری گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار، گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران، (نویسنده

³دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

⁴دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

منظور از فساد در این پژوهش (فساد نهاد‌های دولتی و مسئولیتی)، سوءاستفاده از قدرت واگذار شده برای منافع شخصی است که برای مقابله و مبارزه با آن، راهکارهای متعددی در سطح ملی و فرا ملی وجود دارد. شفافیت آفرینی به مجموعه‌ای از اقدامات برای دسترسی و انتشار اطلاعات گویند. سازمان های مردم نهاد (سمن) به ‌عنوان نهادهای مستقل از دولت می-توانند در راستای فساد زدایی و شفافیت ‌آفرینی نقش پررنگ و تاثیرگذاری داشته باشند. طبق مبانی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حاکمیت مردم و مشارکت عامه‌ی‌ آن‌ها در تعیین سرنوشت کشور مورد تأکید است. سمن ‌ها عینی ‌ترین نهاد مردمی مشارکتی‌ برای نیل به اهداف محوله هستند و مشارکت این نهادها در نظام حقوقی می تواند در کارآمدی و ایجاد اعتماد عمومی نقش برجسته‌ای ایفا کند. موانع فعالیت سمن ها شامل: عدم دسترسی کامل به فهرست دارایی ‌ها و ترازنامه‌ی مسئولین، التزام به پرداخت هزینه و صرف وقت، محدودیت قانونی و ... هست. مشارکت سازمان های مردم نهاد به عنوان یکی از عوامل حسن اداره‌ی کشور از جنبه ‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

سمن؛ فساد زدایی؛ مردم نهاد؛ ایران؛ شفافیت آفرینی

مراجع

- حـبیبی، نـادر (١٣٧٥)، فساد اداری، عوامل مؤثر و روش های مـبارزه ، تـهران: انتشارات وثقی.

- خضری، محمد (١٣٨٧). آسیب‌شناسی روش های مبارزه با‌ فساد در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، (42).

- درخشان، داور، و وکیلیان، حسن (1396).بررسی کارایی قوانین افشای اموال در کاهش فساد اداری با رویکرد تطبیقی، فصلنامه­ دیدگاه ­های حقوق قضایی، (77 و 78).

- راسخ، محمد (١٣٨٥). ویژگی ‌های ذاتی و عرضی قانون، فصلنامه مجلس و پژوهش، (51).

- زارعی، محمد و محسن زاده، آزیتا (1392). حقوق اداری دموکراتیک و پارادایم بـوروکراسی وبـری، اندیشه ‌های حقوق اداری (مـجموعه مـقالات اهدایی به استاد دکـتر مـنوچهر مؤتمنی طباطبایی)، تهران: انتشارات مجد.

- عظیمی، سید میثم، و غلامی، علی (1396). نظارت فناورانه در پیشگیری وضعی از جرائم اقتصادی و چالش ‌های آن با حریم خصوص اطلاعاتی، مجله مجلس و راهبرد، (91).

- کانون اندیشه­ی دانشجویان مـسلمان دانشگاه صنعتی امیرکبیر (١٣٨٠)، مـجموعه مقالات فساد‌ مالی‌ در‌ حاکمیت، تهران: موسسه­ی فرهنگی خانه‌ خرد‌.

- کنوانسیون‌ سازمان ملل مـتحد برای مبارزه با فساد (سند مریدا)، ٢٠٠٣.

- کوشکی، غلامحسن (1392). سازمان های غیردولتی:از انفعال تا مشارکت رو به فعال در تعقیب دعوای عمومی با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری، مجله پژوهش حقوق کیفری،1(2).

- موسوی، سمیرا (1382). بررسی علل فساد در سازمان های دولتـی ایران، تهران: پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

- میدری، احمد (١٣٨٥). مقدمه‌ای بر نظریه‌ حکمرانی‌ خوب، فصلنامه رفاه اجتماعی، 6(22).

 

Refrences:

- Lambsdorff, J.G., “Background Paper to the 2004 Corruption Perceptions Index”, Framework Document, Transparency International and the University of Passau. 2004.

- Mariette van Huijstee & Pieter Glasbergen, NGOs Moving Business: An Analysis of Contrasting Strategies, 2010, 49.

15. Messick‌, Richard‌ E, Regulating Conflict of Interest: International Experience with Asset Declaration and Disclosure, Public Sector‌ Governance‌ Poverty Reduction and Economic Management‌, The‌ World‌ Bank. 2009, 7.

- Paul, Samuel‌, Strengthening public sector accountability, World Bank Discussion Papers; 136, The World Bank‌, Washington‌, D.C. 1991.

- Tom Parker & Nick Sitter, Fighting Fire with Water: NGO and Counter-Terrorism Policy Tools." GR:EEN - Global Re-ordering: Evolution through European Networks. Central European University Global Policy,2013

-U.N. Convention Against Corruption, art. XIII (1), adopted by the U.N. General Assembly Oct. 31, 2003, 2349 U.N.T.S. 41.

-United Nations. United Nations Handbook on Practical Anti-Corruption Measures for Prosecutors and Investigators. United Nations. 2004.