اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری (CBT) بر نشانه های روانی (افسردگی و بهزیستی روانشناختی) در سالمندان

فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

مقاله 2، دوره 8، شماره 32، بهمن 1398، صفحه 15-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نازنین اصغری¹؛ محمد ابراهیم مداحی^{* 2}؛ ادیس کراسکیان موجمناری³؛ رباب صحاف⁴

¹گروه روانشناسی، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران

²استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران.

⁴دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: سالمندی دوران حساسی از زندگی بشر است و آگاهی از وضعیت روانی سالمندان و مداخلات روان­شناختی مؤثر باعث دست­یابی به بهداشت روانی این دوره می­شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر نشانه­های روانی (افسردگی و بهزیستی روانشناختی) در سالمندان انجام شد.
روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه آزمایش و کنترل بود. در یک پژوهش نیمه تجربی، 24 نفر از زنان سالمند مراجعه کننده به دو مرکز توانبخشی خانه یاس و آرمان شایان شهر تهران در سال 1396 با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی ساده در دو گروه مساوی (هر گروه 12 نفر) جایگزین شدند. گروه مداخله با روش گروه درمانی شناختی رفتاری آموزش دید و گروه شاهد آموزشی دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه های افسردگی سالمندان و بهزیستی روانشناختی بودند. داده ها در نرم افزار SPSS-22 با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند.
یافته­ها: یافته ها نشان داد که گروه درمانی شناختی رفتاری (CBT)  باعث بهبود افسردگی و بهزیستی روانشناختی زنان سالمند شد ( 05 / 0 > P). این یافته بدین معنی بود که مداخله درمانی منجر به افزایش میزان بهزیستی روانشناختی در زنان سالمند شد. از سوی دیگر، نگاهی به مقادیر سطح معناداری، مجذور اتا و توان آزمون نشان داد که مداخله درمانی در گروه آزمایش موثر و معنادار و میزان این اثربخشی برابر با 43/0 درصد بود.
نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش،  گروه درمانی شناختی رفتاری (CBT) با بهبود علائم و واکنش­های منفی روان­شناختی از قبیل افسردگی، احساس فقدان و تنهایی می­تواند منجر به افزایش امیدواری زنان سالمند، معنایابی در فقدان، کاهش اضطراب مرگ و بهبود نگرش آنها نسبت به آینده و خود شود.

کلیدواژه‌ها

درمان شناختی_رفتاری (CBT)؛ نشانه‌های روانی؛ افسردگی؛ بهزیستی روانشناختی

مراجع