تحلیل فقهی و حقوقی آسیب شناسی جهل در معاملات

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 10، دوره 11، شماره 42، دی 1397، صفحه 261-282   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فاطمه مهدوی^*

دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی ، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

چکیده

آسیب شناسی جهل در معاملات ، به معنی خالی بودن معاملات از بایدهایی است که ، علم به آن الزامی است. زیرا در زمینه معاملات می توان دو فرض را مطرح نمود ، یکی فرض جهل نسبت به اصول معاملات و دیگری فرض جهل در فروعات . و در این بیان باید مبنای بحث را قدری شبیه مقتضی در معاملات دانست چراکه فقیهان در زمینه مقتضی ، دو مقتضی را برشمرده اند یکی مقتضی لازم ذات که در هر معامله محدود ومختص آن می باشد ودیگری مقتضی اطلاق در معاملات ، که می توان برخلاف آن نیز اقدام نمود. اما در زمینه معاملات ، علم وجهل گستره وسیعی را به خود اختصاص می دهد و به عبارتی دیگر بایدهایی که دانستن آنها ضروری است و همچنین بایدهایی که جهل را نسبت به موضوعاتی منع می کند واما سوال این است که آیا در معاملات فرض بر علم طرفین می باشد و جهل در موارد خاص فاقد ایراد است و یا آنکه اصل آزادی اراده و قراردادها و اصل صحت معاملات فرض را بر جهل می گذارد و تنها علم در مواردی که دارای الزام است باید نسبت به موارد خود رعایت گردد؟ تاثیر علم در معاملات چگونه است؟ و قلمرو و آثار جهل در معاملات محدود به چه مواردی می باشد؟ در این مقاله پیرامون این موضوع خواهیم پرداخت و ضرورت علم و جهل را در معاملات بررسی می نماییم.

کلیدواژه‌ها

علم؛ جهل؛ معامله؛ سلطنت؛ طلقیت