بررسی ارتباط بین ناکارآمدی ساختار اجتماعی با تخریب بیشتر مولفه‌های کالبدی با رویکرد توسعة پایدار در بافت فرسودة تبریز (مطالعه موردی محلات سیلاب قوشخانه، احمد آباد، ملازینال و خلیل آباد)

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

مقاله 7، دوره 9، شماره 33، اسفند 1398، صفحه 107-118   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرشته بابااوغلی¹؛ میرسعید موسوی^{* 2}؛ علیرضا سلطانی³

¹دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

²استادیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند، مرند، ایران.

چکیده

شهر به عنوان محیط زیست ‌بشر در معرض تهدیدهای جدی است و این مسئله به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات توسعة پایدار در پایش سیاست های عمومی است. در این مقاله نیز هدف، شناسایی مولفه های کلیدی و تاثیرگذار و سپس ارائه راهبرد در فرایند تدوین الگوی پایدار شهری و توسعة شهری می باشد. بنابراین در محلات هدف تحلیلی به منظور استخراج شاخص‌های مناسب برای سنجش و ارزیابی پایداری و کیفیت محیط شهری با استفاده از پرسشنامه و بعد برای حجم نمونه نیز از تکنیک کوکران استفاده شده و در نهایت تحلیل آماری توصیفی انجام گرفته و داده های اجتماعی-اقتصادی و کالبدی به وسیله نرم افزار SPSS وتکنیک SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و در آخر این نتیجه حاصل شد که شاخص‌های کالبدی بیشترین تاثیر فنی را دارند اما شاخص‌های اجتماعی در سطح قابل‌قبول و گاها رضایتمند هستند این موضوع را می‌توان اینگونه بیان کرد که مشکلات کالبدی از جمله فرسوده بودن ابنیه، عدم رعایت ضوابط در ساخت و سازها همگی باعث تاثیر منفی از این شاخص شده و در مقابل وجود روابط خانوادگی بین ساکنان، وجود ریشه های قومی و ارتباطات و خاطرات مربوط به نسل‌های قبلی که در آن محدوده ساکن بوده اند معمولا نوعی حس دلبستگی مکانی ایجاد می کند که مطلوب بودن شاخص‌های اجتماعی را توجیه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

: تبریز؛ توسعه پایدار؛ شاخص کالبدی؛ شاخص اجتماعی؛ برنامه ریزی شهری

مراجع

• اداره ثبت احوال تبریز. 1397. (tabriz.eanocr.ir)
• اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان شرقی. 1397، ea-mrud.ir))
• پوراحمد، ا. کلانتری خلیل آباد، ح و کلانتری خلیل آباد، م. فنون و تجارب برنامه‌ریزی مرمت تاریخی شهرها، ناشر سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی،4 تیر ، صفحه 104و 116.
• جوادی، ا. 1385، «راهکارهای احیای مرکز شهر، نمونه موردی مرکز شهر تبریز»، رساله دکترای رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
• حافظ نیا، م .1389. مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت چاپ سیزدهم، تهران.
• رهنمایی، م و شاه حسینی، پ. 1385. فرآیند برنامه‌ریزی شهری ایران، انتشارات سمت.
• سازمان عمران تبریز. 1397، (omran.tabriz .ir)
• شرکت باغ شهر بنا .1392. طرح بهسازی شهری و اصلاحات بخش مسکن، ارزیابی اثربخشی اجتماعی شهر تبریز.
• شیعه، ا. (1393). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی شهری، ویرایش جدید، چاپ سی و پنجم، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، صفحه 225.
• مهدیزاده، ج و همکاران . 1385. برنامه‌ریزی راهبردی توسعه شهری (تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران)، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران: چاپ دوم (پاییز).
• نقدی، ا و صادقی، ر. 1385. حاشیه نشینی چالشی فراروی توسعه پایداری شهری (با تأکید بر شهر همدان)، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 20، صفحات 213-233.

 

• Hill, T and Westbrook, R , 2013, SWOT Analysis: It’s Time for a Product Recall, Long Range Planning 30(1) , 46–52.
• Soja, E. W. 2014. The socio-spatial dialectic, Annals of the Association of American Geographers, vol. 70, 207-225.