لزوم توجه جدی‌تر به رفاه و حقوق حیوانات همراه

پژوهش های بالینی دامپزشکی

مقاله 3، دوره 10، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 5-6

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

حسام‌الدین اکبرین^*

بخش اپیدمیولوژی و بیماری‌های مشترک دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران

چکیده

بر اساس دیدگاه سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE)، رفاه (Welfare) یک موضوع پیچیده و چندجانبه همراه با بُعدهای اخلاقی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و سیاسی است. این سازمان از همه کشورهای عضو خود به‌عنوان سازمان‌های پاسخگو درخواست نموده است که استانداردهای لازم در خصوص رفاه حیوانات را طراحی نمایند. راهبرد جهانی OIE در خصوص رفاه حیوانات بر اساس فعالیت‌های انجام شده در سطح ملی و منطقه‌ای و با هدف طراحی یک منبع راهنمای مداوم OIE در این حوزه بوده است. این راهبرد در سال 2017 میلادی توسط تمامی اعضای عضو این سازمان مورد تصویب قرار گرفت و با هدف دست‌یابی به «جهانی که در آن رفاه حیوانات مورد توجه قرار داده می‌شود، ترویج می‌شود، پیشرفت می‌کند و منجر به تکمیل فعالیت‌های مرتبط با سلامت حیوانات و رفاه، توسعه اقتصادی- سیاسی و پایداری محیط‌زیستی برای انسان‌ها می‌شود» گسترش یافته است. این راهبرد OIE در مشورت با کشورهای عضو و ذی‌نفعان کلیدی بین‌المللی، بر توسعه استانداردهای بین‌المللی رفاه حیوانات افزایش ظرفیت سرویس‌های دامپزشکی، بهبود بخشیدن ارتباط‌ها با دولت‌ها و بالابردن آگاهی در خصوص رفاه و در نهایت حمایت کشورهای عضو از استقرار و اجرای این استانداردها تأکید می‌نماید. تمامی این تلاش‌ها با نگاه ویژه به مفهوم رفاه واحد (One Welfare) در راستای ارتقای سلامت انسان‌ها مطرح می‌شود.
بر اساس تعریف OIE، رفاه حیوانات خشک‌زی به معنی «حالت روانی و فیزیکی حیوان و ارتباط آن با شرایط زندگی و تلف شدن» است. اصول راهنمای رفاه این سازمان شامل 5 نوع رهایی شامل 1. رهایی از گرسنگی، سوء تغذیه و تشنگی، 2. رهایی از ترس، رنج و درد؛ 3. رهایی از تنش گرمایی و ناراحتی فیزیکی؛ 4. رهایی از درد، آسیب و بیماری؛ و 5. آزادی نشان دادن الگوهای طبیعی رفتار است که حیوانات باید از آن بهره‌مند شوند.
در خصوص آبزیان زینتی که به عنوان حیوان همراه نگهداری می‌شوند، به کیفیت آب و الزامات اساسی محیطی، الزامات تغذیه‌ای و غذای مناسب در دسترس و نگهداری گونه‌های مناسب و سازگار با هم در آکواریوم‌ها باید توجه شود. هم‌چنین دستورالعمل‌های مرتبط با رفاه حیوانات پیش از حمل و نقل و هنگام حمل ونقل به‌ویژه حمل‌ونقل هوایی باید به‌صورت دقیق رعایت شود.
همه‌ی مخلوقات خداوند و از جمله حیوانات از حقوقی برخوردار هستند، دین مبین اسلام قوانین و دستورهای جامعی در زمینه حقوق و رفاه حیوانات بیان داشته است و این قوانین آن چنان دقیق و مفصل بیان شده‌اند که در نوع خود بی‌سابقه‌ هستند. تاریخ ایران و منابع اسلامی سرشار از داستان‌ها و روایت‌هایی است که مردم را به دوست داشتن حیوانات و رعایت حقوق ‌آن‌ها تشویق می‌کنند. از طرف دیگر در ایران باستان و فرهنگ سایر قوم‌ها و ملت‌ها نوعی مقررات غیر الزامی و بیش‌تر اخلاقی در زمینه ترحم و خوش رفتاری با حیوانات وجود داشته است. اکنون بسیاری از کشورهای دنیا دارای قانون حمایت از حقوق حیوانات هستند. در ایران، در این زمینه به جز یکسری مواد قانونی پراکنده، هیچ قانون مستقل و مدونی وجود ندارد و به این مسأله توجه جدی نمی‌شود؛ در حالی که با تطبیق و بررسی مقررات دیگر کشورها می‌توان قانون حمایتی رعایت رفاه و حقوق حیوانات را تهیه کرد.
علاقه و توجه روزافزون به حیوانات همراه و نگهداری از آن‌ها، توجه ویژه‌ای را از دیدگاه رعایت رفاه و حقوق حیوانات طلب می‌کند. آموزش‌های همگانی در خصوص روش‌های درست نگهداری حیوانات همراه و هم‌چنین آشنایی با نیازهای طبیعی، تغذیه‌ای، بهداشتی و ... یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است که نقش و وظیفه همکاران دامپزشک در این حوزه کاملاً محسوس است.

مراجع