اثربخشی شناخت درمانی گروهی بر مبنای مایکل فری بر تنظیم شناختی هیجان و کاهش اضطراب دختران افسرده

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 3، دوره 10، شماره 38، آذر 1398، صفحه 37-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن میرزاحسینی^{* 1}؛ نعیمه کبیری قمی²

¹گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

²کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی، گروه روانشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

هدف: پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش گروهی شناخت­درمانی بر مبنای مایکل فری بر تنظیم­شناختی هیجان و اضطراب دختران افسرده در بهار سال 1397 اجرا شد. روش: پژوهش به­صورت نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. ابتدا 300 نفر دانش‌آموز دختر به­صورت در­دسترس انتخاب و با پرسش­نامه تنظیم­شناختی هیجان گارنفسکی (CERQ)، پرسش­نامه اضطراب بک (BAI) و پرسش­نامه افسردگی بک(BDI-S)  مورد ارزیابی قرار گرفتند، سپس30 شرکت کننده برای گروه نمونه انتخاب شدند و به­صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گفتند، هر گروه دارای 15 شرکت کننده بود. یافته­ها: آموزش گروهی شناخت درمانی مایکل فری بر مولفه‌های تنظیم­شناختی هیجان مثبت (تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه­ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاه وسیع­تر و پذیرش) در سطح احتمال 001/0 و مولفه­های تنظیم­شناختی هیجان منفی (سرزنش دیگران، نشخوار فکری و فاجعه­آمیز کردن) دختران افسرده و مضطرب در سطح احتمال 05/0 مؤثر بود. نتیجه­گیری: آموزش گروهی شناخت درمانی برمبنای مایکل فری باعث افزایش راهبردهای مثبت و کاهش راهبردهای منفی در گروه دختران افسرده می­گردد و در نهایت اضطراب دختران افسرده را به­طور معنی­داری کاهش می­دهد

کلیدواژه‌ها

افسردگی؛ اضطراب؛ تنظیم شناختی؛ شناخت درمانی

مراجع

امیدی، ع و قرایی اردکانی، ش. (1395). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در اضطراب )به همراه پروتکل جلسات درمانی). تهران: سخنوران. 183 صفحه.

بلک­برن، آ و دیویدسون، ک. (1989). شناخت درمانی افسردگی و اضطراب، راهنمای پزشکان. ترجمه: حسن توزنده­جانی (1381). مشهد: انتشارات /آستان قدس رضوی. 346 صفحه.

بیرامی، م؛ موحدی، ی و میناشیری، ع. (1392). مقایسه تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان سیگاری و غیرسیگاری. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 23 (109): 150-143.

کوزه‌گران، م. (1387). صمیمیت: سطوح و ابعاد صمیمیت و چگونگی راه‌یابی به آن. تهران: انتشارات قطره. 96 صفحه.

سامانی، س و جوکار، ب. (1386). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه مقیاس افسردگی، اضطراب و فشار روانی. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 26 (3)، 76-65.

صدری دمیرچی، الف و اسماعیلی قاضی ولوئی، ف. (1395). اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی- هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان و مهارت­های اجتماعی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص. مجله ناتوانی­های یادگیری، 5 (4): 86-59.

غرایی، ب. (1372). بررسی پاره­ای از الگوهای شناختی در بیماران مبتلا به همبودی و اضطراب و افسردگی. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی بالینی. انیستیتو روان­پزشکی تهران.

فری، م. (1999). راهنمای عملی شناخت درمانی گروهی. ترجمه مسعود محمدی و رابرت فرنام (1391). تهران: رشد. 264 صفحه.

کاویانی، ح و موسوی، الف. (1378). ویژگی­های روان­سنجی پرسشنامه اضطراب بک در طبقات سنی و جنسی جمعیّت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 66 (2) 14-136.

کهریزی، الف؛ آقایوسفی، ع و میرهاشمی، م. (1390). تأثیرشناخت درمانی به شیوه مایکل فری در کاهش افسردگی زندانیان. مجله اندیشه و رفتار، 22(6): 21-30.

لیهی، ر.؛ تیرچ، د و ناپولیتانو، ل. (2011). تکنیک‌های تنظیم هیجان در روان‌درمانی، راهنمای کاربردی. ترجمه عبدالرضا منصوری‌راد. (1395) چاپ دوم. تهران: ارجمند. 416 صفحه.

Beck, A., & Emery, G. (2002). Cognitive therapy of depression. New York: Guilford press.

Beck, A.T. & Steer, R.A. (1990). The Beck Anxiety Inventory Manual. San Antonio, TX: Psychological Corporation.

Beck, A.T., Epstein, N., Brown, G. & Steer, R. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56, 893-897. doi: 10.1037//0022-006x.56.6.893.

Compton, S. N., March, J. S. & Brent, D. (2004). Cognitive-Behavioral Psychotherapy for Anxiety and Depressive Disorders in Children and Adolescents: An Evidence-based Medicine Review. Journal of American Academy Child Adolescent Psychiatry, 43(8): 930 – 959. doi: 10.1097/01.chi.0000127589. 57468.bf.

Eftekhari, A., Zoellner, L.A., & Vigil, S.A. (2009). Patterns of emotion regulation and psychopathology. Anxiety Stress Coping, 22(5), 571-586. doi: 10.1080/10615800802179860.

Fine, S., Forth, A., Gilbert. M. & Haley, G. (1991). Group Therapy for Adolescent Depressive Disorder: A Comparison of Social Skills and Therapeutic Support. Journal of The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 30(1): 79-85. doi: 10.1097/00004583-199101000-00012

Garnefski, N., Kraaij, V. & Spinhoven, P. (2001). Negative Life Events, Cognitive Emotion Regulation and Emotional Problems. Personality and Individual Differences, 30(8): 1311-1327.  doi: 10.1016/S0191-8869(00)00113-6

Leyfer, O.T., Ruberg, J.L. & Woodruff-Borden, J. (2006). Examination of the utility of the Beck Anxiety Inventory and its factors as a screener for anxiety disorders. Journal of Anxiety Disorders. 20 (4): 444–58. doi: 10.1016/j.janxdis.2005.05.004

Rosenhan, D.L. & Seligman, M.P. (1995). Abnormal psychology (3rd ed.). New York: W. W. Norton & Company.

World Health Organization.2017. Depression and Other Common Mental Disorders: Global Health Estimates. Geneva: World Health Organization. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.