تحلیل راهبردی مقاوم‌ سازی اقتصاد کشور بر پایه رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در حوزه اقتصاد مقاومتی (مورد مطالعه: مرزبان اقتصادی جمهوری اسلامی ایران)

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 4، دوره 7، شماره 23، فروردین 1399، صفحه 82-110   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2020.1883472.1208

نویسندگان

محسن عزیزی^{* 1}؛ حسین حسن زاده²؛ علیرضا مقدسی³

¹دکترای علوم سیاسی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، گمرک جمهوری اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار، گروه علوم پایه، دانشکده امام هادی(ع)، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران.

³دکتری مدیریت راهبردی، معاون حقوقی و نظارت سازمان گمرک جمهوری اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

   هدف پژوهش حاضر تبیین شاخص‌ های مهم مقاوم‌ سازی اقتصاد ایران در حوزه مرزبان اقتصادی و براساس رهنمودهای اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری بود. روش تحقیق، کاربردی بوده و با روش آمیخته و تلفیقی(کمی و کیفی) و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام شده است. نتایج نشان داد، پیاده کردن دولت الکترونیک در گمرکات، کوتاه شدن زمان انجام تشریفات گمرکی، اجرای دقیق قوانین و مقررات بهداشتی برای جلوگیری از ورود کالاهای ناسالم و مضر به کشور، ایجاد پنجره واحد تجارت فرامرزی و ارائه تسهیلات ویژه برای شرکت‌های تولیدی از مهمترین شاخص‌ های مقاوم‌ سازی اقتصاد ایران به شمار می‌ آیند.

کلیدواژه‌ها

اقتصاد مقاومتی؛ مرزبان اقتصادی؛ قاچاق کالا؛ تجارت خارجی؛ گمرک ایران؛ آیت الله خامنه‌ ای

مراجع

1. اقدامات گمرک در راستای بهبود عملکرد لجستیک. سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران (10/6/1397 ).  قابل دسترس در:  https://www.irica.gov.ir/news/1055074/1055074.htm

2. اقدامات ویژه گمرک جمهوری اسلامی ایران. سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران (22/1/1396). قا بل دسترس در: http://www.irica.gov.ir/news/96601/96601.htm 

3. انتخاب ایران به عنوان کشور پایلوت پروژه جهانی تیر الکترونیک. سایت گمرک ایران (30/1/1395) قابل دسترس در: http://www.irica.gov.ir/news/95733/95733.htm

4. برآورد حجم قاچاق کالا در سال 1396. سایت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز (1/3/1397). قابل دسترس در:

epe.ir/News/18618

5. بیست اقدام گمرک در راستای اقتصاد مقاومتی. سایت گمرک ایران (8/12/1395).  قا بل دسترس در:

https://www.irica.gov.ir/news/96601/96601.htm%20

6. پژویان، جمشید؛ مداح، مجید (1385). بررسی اقتصادی قاچاق در ایران. پژوهشنامه اقتصادی،20: 43-70.

7. تراب‌زاده جهرمی، محمدصادق؛ سجادیه، سید علیرضا؛ سمیعی نسب، مصطفی (1392). بررسی ابعاد و مؤلفه­های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه حضرت آیت الله خامنه­ای. مطالعات انقلاب اسلامی، 32: 46-31.

8. تی آی آر(TIR) سیستم ترانزیت جهانی. سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران (30/1/1395). قا بل دسترس در: http://www.irica.gov.ir/news/95733/95733.htm 

9. جلیلی، سعید (1395). اهمیت مبارزه با قاچاق کالا در تحقق اقتصاد مقاومتی. حبل المتین، 5(14): 121-106.

10. خامنه‌ای، سیدعلی (01/01/1392). بیانات در حرم رضوی. قابل دسترس در:

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22233

11. خامنه‌ای، سیدعلی (1/1/1397).بیانات در اجتماع زائران حرم مطهر رضوی. قابل دسترس در:

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39272

12. خامنه‌ای، سیدعلی (10/4/1380). بیانات در دیدار با مسئولان وزارتخانه‌های صنایع و بازرگانی. قابل دسترس در:  http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3073

13. خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۵/۱۱/۲۷). بیانات در دیدار با مردم آذربایجان شرقی. قابل دسترس در:

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=35690

14. خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۷/۰۶/۰۷). بیانات در دیدار با رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت. قابل دسترس در:

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=40399

15. خامنه‌ای، سیدعلی (16/05/1391). بیانات در دیدار با دانشجویان. قابل دسترس در:

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=20686

16. خامنه‌ای، سیدعلی (19/10/1395). بیانات در دیدار با مردم قم. قابل دسترس در:

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=35367

17. خامنه‌ای، سیدعلی (26/08/1395). بیانات در دیدار با مردم اصفهان. قابل دسترس در:

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=34912

18. خدارحمی، بهروز (1391). اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصاد بدون نفت. بازار سرمایه، 33 :10.

19. رشیدی، مصطفی؛ ردادی، علی؛ مقدم­فر، سعیدرضا (1394). طراحی الگوی سنجش امنیت اقتصادی کشور. مطالعات راهبردی بسیج، 18(6): 89-65.

20. رودری، سهیل؛ قاسمی، حمیدرضا (1396). نقش صادرات غیرنفتی در تحقق اقتصاد مقاومتی در چارچوب برنامه ششم توسعه. تهران: دبیرخانه کمیسیون‌های تخصصی مجامع و شوراهای اتاق ایران، کمیسیون توسعه صادرات.

21. زنوزی محسنی، سید جمال­الدین؛ راثی، نیره (1395). بررسی مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی در نظام درآمدی دولت و تأثیر آن بر رشد اقتصادی ایران. سیاست‌های راهبردی و کلان، 4(15): 132-115.

22. زیرک، معصومه (1394). آسیب‌شناسی مخاطره‌پذیری اقتصاد ایران بر مبنای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی. مجله اقتصادی، 15(9-10): 76-47.

23. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز (1396). سالنامه آماری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز.

24. سزاوار، محمد (۱۳۸۲). دلایل کاهش امنیت اقتصادی در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.

25. سلیمانی سدهی، مجتبی؛ میاندوآبچی، الناز (1397). لجستیک تجاری. تهران:  چاپ و نشر.

26. سلیمانی، یاسر؛ حسین‌زاده یزدی، سیدسعید (1395). تبیین رویکردها و مؤلفه‌های سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی (بررسی موردی، تبیین بند دوازدهم سیاست‌ها، مؤلفه‌های دیپلماسی اقتصادی). سیاست‌های راهبردی و کلان(ویژه‌نامه اقتصاد مقاومتی)، 4(15): 114-91.

27. سیف، الله مراد؛ حافظیه، علی اکبر (1392). راهبردهای تجارت بین‌الملل اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی بسیج، 16(60): 216-184.

28. شعبانی، احمد؛ سبحانی ثابت، سیدعلی (1396). بررسی تأثیر کاهش درآمد نفت بر واردات کالاهای واسطه‌ای؛ نتایجی برای اقتصاد مقاومتی. مطالعات اقتصاد اسلامی، 9(18): 148-117.

29. طباطبایی، علی؛ ثابتی، عباس (1389). سازمان جهانی گمرک با رویکرد بررسی موانع پیش‌روی گمرک جمهوری اسلامی ایران در این سازمان. مطالعات روابط بین‌الملل، 13: 125 -166.

30. عربیون، ابوالقاسم؛ منوچهری آملی، محمود (1391). اقتصاد مقاومتی و کشاورزی، راهکارهایی برای ارتقای بخش کشاورزی در دوران گذران اقتصاد مقاومتی. آینده‌نگر، 14: 96 – 1.

31. کرباسیان، مسعود (1396). سامانه جامع امور گمرکی پنجره واحد تجارت فرامرزی. تهران: انتشارات گمرک جمهوری اسلامی ایران.               

32. گمرک جمهوری اسلامی ایران (1395). فضای شفاف کاری در گمرک. نشریه تخصصی گمرک،756: 24-1.

33. گمرک جمهوری اسلامی ایران (1396/الف). اقدمات گمرک در راستای اقتصاد مقاومتی، نشریه تخصصی گمرک، 837: 24-1

34. گمرک جمهوری اسلامی ایران (1396/ب). مقام اولی گمرک با دست خالی. نشریه تخصصی گمرک، 819: 24

35. گمرک جمهوری اسلامی ایران (1396/ج). دیپلماسی گمرکی ایران در قلب اروپا. نشریه تخصصی گمرک، 815: 24-1 2.

36. گمرک جمهوری اسلامی دستگاه برتر در مبارزه با قاچاق کالا. سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران (22/1/1396). قا بل دسترس در: http://www.irica.gov.ir/news/96601/96601.htm

37. مجوزها در ایران با چهار کشور موفق، حبس تجارت در بوروکراسی. روزنامه دنیای اقتصاد(1395دی‌ماه)، شماره 3945.

38. معمارنژاد، عباس؛ شیری، بهزاد؛ کاخکی، حسن (1392). نظام گمرکی و ضرورت‌های تحول آن: مبانی، برنامه­ها و اقدامات انجام شده. سیاست‌های مالی و اقتصادی، 1(2): 141-121.

39. میلانی، جمیل (1394). اقتصاد مقاومتی و خودباوری ملی، فرصت‌ها و چالش­های تحقق آن. مجله اقتصادی، 15(7-8): 22-5.

40. نورمحمدی، خسرو (1383). بررسی قاچاق کالا و راهکارهای هدایت فعالیت­های قاچاق به مسیرهای قانونی و رسمی. تهران: معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران.

41. نوری، جعفر (۱۳۸۳). پیامدهای اقتصادی و راهکارهای کنترل پدیده قاچاق. تهران: نشر سازمان تعزیرات حکومتی.

42. نوفرستی، محمد (1395). اقتصاد مقاومتی و راه‌های دستیابی به آن. سیاست‌های راهبردی و کلان (ویژه‌نامه اقتصاد مقاومتی)، 4(15): 168-157.

43. وایلد، دیوید؛ هیویت، تام؛ جانسون، هیزل (1377). صنعتی شدن و توسعه. ترجمه طاهره قادری. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

44. وطن‌پور، علیرضا (1387). قاچاق کالا و تأثیر آن بر امنیت اقتصادی کشور. کارآگاه، 2(3):93-69.