نظریه پردازی و بومی سازی علوم انسانی

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 1، دوره 6، شماره 20، شهریور 1398، صفحه 1-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2020.529402.1017

نویسندگان

علی شیرخانی^{* 1}؛ داود سبزی²

¹دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران .

²دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی چالش‌های بومی‌سازی علوم انسانی به مثابه یک ضرورت برخواسته از گفتمان انقلاب اسلامی و نظریه‌پردازی به مثابه دستگاهی تبیینی برای تحلیل بهتر جامعه است. همچنین در این پزوهش  دو رهیافت اسلامی‌سازی و بومی‌سازی علوم انسانی با استفاده از منطق هم‌ارزی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. سوال اصلی پژوهش این است که مهمترین چالش‌های بومی‌سازی علوم انسانی و نظریه‌پردازی بومی در این علوم کدام است؟ برای بررسی پرسش مذکور روش به کار گرفته شده در این پژوهش تحلیلی - توصیفی است که در گروه پژوهش‌های نظری قرار دارد.یافته‌های پژوهش نشان داد، زمانی که صحبت  از بومی‌سازی علوم انسانی می‌شود همان اسلامی‌سازی علوم در راستای ارزش‌های انقلاب اسلامی است. کاربست علوم غربی بدون پیوستار فرهنگی با جامعه پذیرنده منجر به استحاله آن جامعه می‌شود. زمانی ما به ساختن علم بومی توفیق می‌یابیم که نظریه‌هایی برای چالش‌ها و بحران‌ های فکری و اجتماعی خود داشته باشیم که از دو قابلیت کارآمدی و مقبولیت علمی و کاربردی برخوردار باشند.

کلیدواژه‌ها

علوم انسانی نظریه‌پردازی بومی فرهنگ ایرانی – اسلامی

مراجع

1. آزاد ارامکی، تقی (1386). فرهنگ و هویت ایران و جهانی شدن. تهران: تمدن ایران.

2. آزاد ارامکی، تقی (1387). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام از آغاز تا دوره معاصر. تهران: علم.

3. اسپریگنز، توماس (1370). فهم نظریه‌های سیاسی. ترجمه فرهنگ رجایی. تهران: آگه.

4. اسپریگنز، توماس (1377). فهم نظریه‌های سیاسی. ترجمه فرهنگ رجایی. تهران: آگه.

5. اسعدی، مرتضی (1377). ایران اسلام تجدد. تهران: نشر نو.

6. اسفندیاری، شهاب (1386).تولید علوم انسانی به زبان بین‌المللی. قابل دسترس در:

 http://old.alef.ir/vdcgnz9q.ak9n34prra.html?15065

7. اصل خادمی، میرعلی اکبر؛ عباسی اسفناجی، حسین (1383). بررسی چالش‌ها و موانع ساختاری در توسعه دانش و فناوری در ایران. در: مجموعه مقالات توسعه دانش و فناوری در ایران. به اهتمام مهدی گلشنی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ج1.

8. تیندر، گلن (1374). تفکر سیاسی. ترجمه محمود صدری. تهران: علمی و فرهنگی.

9. جمشیدی، محمدحسین (1377). اندیشه سیاسی شهید رابع سید محمدباقر صدر. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

10. جمشیدی، محمدحسین (1382) هویت اشراقی حکیم سهروردی. مطالعات ملی، 5(18).

11. جمشیدی، محمدحسین (1385). رخ اندیشه: کتاب اول روش‌شناسی شناخت اندیشه‌های سیاسی. تهران: کلبه معرفت.

12. جمشیدی، محمدحسین (1387). علوم انسانی و رسالت انسان. در: وضعیت علوم انسانی در ایران معاصر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، ج1،ص1-24.

13. دیلتای، ویلهلم (1389). تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی. ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی. تهران: ققنوس.                                                                                       

14. راسل، برتراند (1378). جهان‌بینی علمی. ترجمه حسن منصور. تهران: نشر آگه.

15. ریوز، جولی (1387). فرهنگ و روابط بین‌الملل. ترجمه محسن بیات. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

16. صدر، محمدباقر (1987). رسالتنا. قم: کنگره بین‌المللی شهید صدر.

17. عنایت، حمید (1362). تفکر نوین سیاسی اسلام. ترجمه ابوطالب صارمی. تهران: امیرکبیر.

18. منصورنژاد، محمد (1385). دین و هویت. تهران: موسسه مطالعات ایران.

19. منوچهری، عباس (1380). نظریه‌های انقلاب. تهران: سمت.

20. نصر، حسین (1383). اسلام و تنگناهای انسان متجدد. ترجمه انشالله رحمتی. تهران: دفتر نشر و پژوهش سهروردی.

21. عطاس، سید محمدنقیب (1995). اسلام و دنیوی‌گرایی.ترجمه احمد آرام. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

22. هیود، اندرو (1383). مقدمه نظریه‌های سیاسی. ترجمه عبدالرحمن عالم. تهران:  نشر قومس.

23. هیوز، استیوارت (1369). آگاهی و جامعه. عزت الله فولادوند. تهران: اندیشه‌‌های عصر نو.
24. ک‍رم‍ر، ج‍وئ‍ل ‌(1375). اح‍ی‍ای‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ در ع‍ه‍د آل‌ب‍وی‍ه‌: ان‍س‍ان‌گ‍رای‍ی‌ در ع‍ص‍ر رن‍س‍ان‍س‌ اس‍لام‍ی‌. ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

24. Ahmad, A.S. (1992). Postmodernism and Islam. London: predicament and promise

25. Graff, G. (1992). Beyond the culture wars .How Teaching the conflicts can Revitalize . New York: W.W. Norton.

26. HUSSERL. E. (1929) . Formale unb transzendentale Logik .Berlin: Halle.

27. Mayor, F. (1989). Culture and the University. Higher Education in Europe, xiv(1):5-15. doi.org/10.1080/0379772890140102.