بررسی تاثیر کودهای شیمیایی و زیستی پتاسیم بر ویژگی‌های کمی و کیفی سه هیبرید ذرت تحت تنش آبی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 17، دوره 12، شماره 42، مهر 1399، صفحه 212-225   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد صادق آزادی¹؛ علیرضا شکوه فر^{* 2}؛ مانی مجدم³؛ شهرام لک³؛ مجتبی علوی فاضل³

¹گروه زراعت، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران 2-گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، ایران

³گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

در میان تنش‌ها، تنش آبی تاثیر زیادی بر محدودیت تولید ذرت (.Zea mays L) دارد. مدیریت پتاسم در شرایط محدودیت آب عامل مهمی برای به دست آوردن عملکرد بالا در ذرت است. به‌منظور بررسی اثر تنش آبی، مصرف تلفیقی کودهای شیمایی و زیستی پتاسیم بر ویژگی‌های کمی و کیفی هیبرید‌ای ذرت، این پژوهش در دو سال زراعی 1395 - 1394 در شهرستان دهلران انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های دو بار خورد شده در قالب طرح بلوک-های کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل سه تنش آبی (شرایط مطلوب آبیاری، قطع یک دوره آبیاری در مراحل 12 برگی و ظهور گل تاجی ذرت) در کرت‌های اصلی، سه نحوه کاربرد پتاسیم (100 درصد سولفات پتاسیم، کاربرد 70 درصد سولفات پتاسیم و 30 درصد پتابارور-2، کاربرد 50 درصد سولفات پتاسیم و 50 درصد پتابارور-2) در کرت‌های فرعی و سه هیبرید ذرت (AS71، NS640 و CORDONA) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی پتاسیم با تعدیل اثرات تنش آبی منجر به افزایش ویژگی‌های ذرت شد. هیبرید AS71 متحمل‌ترین و هیبرید NS640 حساس‌ترین هیبرید به تنش آبی بودند. بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد دانه و بیولوژیکی، مجموع کلروفیل (b + a)، پروتئین دانه و آهن دانه در شرایط کاربرد 50 درصد سولفات پتاسم و 50 درصد پتابارور-2 به دست آمد و کاربرد این کود در منطقه دهلران قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

پتابارور-2؛ کلرفیل؛ پروتئین؛ عملکرد

مراجع

تدین، م. ر. و ی. امام. 1388. مدیریت زراعی در مقابله با خشکسالی. همایش ملی مسائل و راهکارهای مقابله با خشکسالی، دانشگاه شیراز، صفحه 171 – 156.

جلیل شش­بهره، م.، م. موحدی، و س. م. هاشمی­جزی. 1392. بهبود عملکرد کمی و کیفی سویا با محلول­پاشی عناصر روی وآهن در شرایط تنش خشکی. مجله تولیدات گیاهی. 36 (2): 122 – 111.

حیدری سورشجانی، س.، م. شایان نژاد، م. نادری و ب. حقیقتی. 1394. تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی ذرت علوفه ای رقم (NS) و تعیین عمق بهینه آبیاری آن در شرایط کمبود آب. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی). 19 (73): 125 – 137.

ربانی، ج و ی. امام. 1390. پاسخ عملکرد دانه هیبریدهای ذرت به تنش خشکی در مراحل مختلف رشد. مجله تولید و فراوری محصولات زراعی و باغی. 1 (2): 78 – 65.

رفیعی،م.، ح. نادیان، ق. نورمحمدی و م. کریمی. 1383. اثرات تنش خشکی و مقادیر روی و فسفر بر غلظت و کل جذب عناصر در ذرت. 13 (1): ٢43-٢35.

سیدی، م.، م. مجدم، ت. بابایی­نژاد و ن. دروگر. 1397. بررسی اثر توام کودهای زیستی و شیمیایی بر ویژگی­های کمی و کیفی برخی از ارقام گندم نان در شرایط آب و هوایی شوشتر. مجله علوم به زراعی گیاهی. 8 (1): 11-1.

علیزاده، ه. 1374. رابطه آب و خاک و گیاه. چاپ اول، انتشارات آستان قدس رضوی، 353.

قطاوی، ح.، غ. معافپوریان وع. بحرانی. 1391. تاثیر محلول­پاشی سولفات روی و دور آبیاری برعملکرد، اجزای عملکرد و میزان پروتئین ذرت دانه­ای. مجله اکوفیزیولوژی گیاهی. 4 (1): 49 – 37.

کاظمی، س و ک. مرعشی.1396. تأثیر منابع مختلف پتاسیم در مقاومت به خشکی ذرت در شرایط مدیریت کم آبیاری. نشریه تحقیقات کاربردی اکوفیزیولوژی گیاهی. 4 (2): 212- 195.

لک، ش.، ا. نادری، ع. سیادت، ا. آینه­بند و ق. نورمحمدی. 1385. اثر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته در شرایط مختلف رطوبتی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت دانه­ای سینگل کراس 704  در خوزستان. مجله علوم زراعی ایران. 2: 170 – 153.

مرادی مرجانه، ا.، م. گلوی، م. رمرودی و م. سلوکی. 1396. بررسی برخی ویژگی­های کمی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی رزماری تحت تأثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی در چین­های مختلف. مجله به­زراعی کشاورزی. 19(4): 1076 – 1061.

محمدی بهمدی، م و م. آرمین. 1396. اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف ذرت در شرایط کشت تأخیری. نشریه تحقیقات کاربردی اکوفیزیولوژی گیاهی. 4 (1): 34 – 17.

منجزی، ح.، م. ر. مرادی، س. ع. سیادت، ا. کوچکزاده و ح. حمدی. 1394. اثر فیلترکیک نیشکر، کودشیمیایی و کودهای زیستی بر جذب عناصر کم مصرف، پرمصرف و عناصر سنگین توسط گیاه کلزا. نشریه تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. 5 (17): 201 – 193.

نصرالله­زاده اصل، ص.، ع. شیرخانی، س. زهتاب سلماسی و ر. چوکان. 1395. اثر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد دانه و ویژگی­های برگ ذرت در شرایط آبیاری متفاوت. نشریه پژوهش های کاربردی زراعی. 29 (4): 86 - 75.

یارمحمود، ز.، م. جعفری، ز. تدین، ب. حقیقی. و م. خیرخواه. 1389. تاثیر کودهای بیولوژیکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت رقم ماکزیما تحت شرایط تنش خشکی. کنگره علوم زراعتی ایران. تهران. صفحه 1035 - 1028.

Ahmad, Z., E. A. Waraich, T. Ahmad, R. Ahmad, and M. I. Awan. 2015. Yield responses of maize as influenced by supplemental foliar applied phosphorus under drought stress. International Journal of Food and Allied Sciences. 1: 45-55.

Arnon, D.I., 1975. Physiological principles of dryland crop production in Physiological aspects of dryland farming. U. S. Gupta (Eds), Oxford Press. 414 p.

Arrudaa, L., A. Beneduzi, A. Martins, B. Lisboa, C. Lopes F. Bertolo Passaglia, L. M. P. Maria, and K. L. Vargas. 2013. Screening of Rhizobacteria isolated from maize (Zea mays L.) in Rio Grande do Sul State (South Brazil) and analysis of their potential to improve plant growth. Applied Soil Ecology. 63: 15- 22.

Bremner, J. M, and C. S. Mulvaney. 1982. Methods of soil analysis, part 2 chemical and microbiological properties, 595-624

Cheema, M. A., W. Farhad, M. F. Saleem, H. Z. Khan, M. A. Vahid, F. Rasul, and H. M. Hammad. 2010. Nitrogen management strategies for sustainable maize production. Crop and Environment. 1(1): 49-52.

Giancarla, V., E. Madosa, S. Ciulca, R. Coradini, C. Iuliana, M. Mihaela, and A. Lazar. 2013. Influence of water stress on the chlorophyll content in barley. Journal of Horticulture, Forestry and Biotechnology 17: 223-228.

Hajibabaei, M., and F. Azizi. 2013. The effect of irrigation treatments on physiological characteristics and yield of corn hybrids. Journal of Crop Physiology. 6: 89-100 .

Heidary, A., R. Choukan, A. Tashakori, and H. Kalantari. 2012. Hybrids (Zea mays L.) effects of different levels of drought stress on yield and yield components of corn. Journal of Water and Soil. 25: 1250-1263.

Hui, J., D.T. Bo, J. Qi, J. Dong, and C.W. Xing. 2007. Effects of post-anthesis high temperature and water stress on activities of key regulatory enzymes involved in protein formation in two wheat cultivars. Acta Agronomica Sinica. 33 (12): 2021-2027.

Jans, W. W. P., C. M. J. Jacobs, B. Kruijt, J. A. Elbers, S. Barendse, and E. J. Moors. 2010. Carbon exchange of a maize (Zea mays L.) crop: Influence of phenology. Agri. Ecosys. Environ. 139: 325- 335.

Kalhapure, A., B. Shete, and M. Dhonde, 2013. International Journal of Agriculture and Food Science Technology. Volume 4, Number 3, pp. 195-206.

Lenka, S., A. K. Singh, and N. K. Lenka. 2009. Water and nitrogen interaction on soil profile water extraction and ET in maize–wheat cropping system. Agri. Water. Manag. 96: 195-207.

Lobell, D. B., M. J. Roberts, W. Schlenker. N. Braun, B. B. Little, R. M. Rejesus, and G. L. Hammer 2014. Greater sensitivity to drought accompanies maize yield increase in the US Midwest. Science. 344: 516-519.

Lu, D., X. Cai, J. Zhao, X. Shen, and W. Lu. 2015. Effects of drought after pollination on grain yield and quality of fresh waxy maize. Journal of the Science of Food and Agriculture. 95: 210-215.

Maghsudi, E., A. Ghalavand, and M. Aghaalikhani. 2012. The effect of different levels of fertilizer (organic, biological and chemical) on morphological traits and yield of maize single cross hybrid 704. Agronomy Journal No:104 pp: 129-135.

Makumbi, D., J.F. Betraun, M.N. Baunziger, and J. M. Ribaut. 2011. Combining ability, heterosis and genetic diversity in tropical maize (Zea mays L.) under stress and non-stress conditions. Euphytica. 180: 143–162.

Mansouri Far, C., S. A. M. Modarres Sanavy and S. F. Saberali. 2010. Maize yield response to deficit irrigation during low-sensitive growth stages and nitrogen rate under semi-arid climatic conditions. Agricultural Water Management. 97: 12–22.

Mirza, M. S., G. Rasul, J. K. MehnazsLadha, S. Ali, and K. A. Malik. 2000. Beneficial effects of inoculated nitrogen-fixing bacteria on rice. In: Ladha J.K., Reddy P.M. (Eds) The quest for nitrogen fixation in rice. International Rice Research Institute, Pp: 191-204.

Mohammadain, H., A. Soleymani, and M. Shams. 2012. Evaluation of Drought Stress Effects on yield components and seed yield of three maize cultivars (Zea mays L.) in Isfahan region. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. (19) 4: 1436-1439.

Moharramnejad, S., O. Sofalian, M. Valizadeh, A. Asgari, and M. R. Shiri. 2016. Response of antioxidant defense system to osmotic stress in maize seedlings. Fresenius Environmental Bulletin. 25: 805-811

Moshaver, E., Y. Emam, H. Madani, G. Nourmohamadi, and H. Heidari-Sharifabad, 2015. Comparison of qualitative and quantitative performance of forage crops maize, sorghum and amaranth as affected by planting density and date. Trends in Life sciences. 4: 97-105.

Oktem, A. 2008. Effect of water shortage on yield, and protein and mineral compositions of dripirrigated sweet corn in sustainable agriculture systems. Agricultural Water Management. 95: 1003-1010.

Salehi, A., F. Seifollah, R. Iranpour, And A. Souraki. 2014. The effect of fertilizer use in combination with cow manure on growth, yield and yield components of Black-caraway (Nigella sativa L.). Journal of Agroecology. Vol. 6(3): 495-507.

Seilsepoor, M., P. Jaafari, and H. Mollahosseini. 2006. The effects of drought stress and plant density on yield and some agronomic traits of maize (SC 301). Journal of Research in Agricultural Science. 2: 13-24.

Sepasi. S., K. Klarstaqy, and H. Abraham. 2012. Effects of different levels drought stress and plant density on yield and yield components of SC 704. Journal of Crop Ecophysiology. 3: 279-288.

Wang, M., Q. Zheng, Q. Shen, and S. Guo. 2013. The critical role of potassium in plant stress response. International Journal of Molecular Sciences. 14: 7370-7390.

Zaidi, P., H. Mamata Yadav, D. K. Singh, and R. P. Singh. 2008. Relationship between drought and excess moisture tolerance in tropical maize (Zea mays L.). Australian Journal of Crop Science. 1(3):78- 96 .