تحول معرفت شناسی شخصی در دانش آموزان دوره ابتدایی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 3، دوره 16، شماره 63، فروردین 1399، صفحه 277-288   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

زهرا تنها^{* 1}؛ پروین کدیور²؛ راضیه جلیلی³

¹استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

²استاد گروه روانشناسی دانشگاه خوارزمی

³استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

چکیده

بررسی معرفت‌شناسی شخصی نشان می‎دهد که تلفیق ابعاد عینیت و ذهنیت دانستن، بنیانی برای دستیابی به درک معرفت شناختی سطح بالاست. انتظار می‎رود که افراد در ابتدا عینیت‎گرا باشند و در مراحل بالاتر تحول باورها به ذهینت‎گرایی نائل شوند و در نهایت، به تلفیقی از عینیت‎گرایی و ذهنیت‎گرایی ارتقاء یابند. از سوی دیگر، طبق نظر پژوهشگران، تحول باورها را باید در ارتباط با حیطه‎های خاص مورد بررسی قرار داد. فرضیه مطرح این بود که این تحول در یک توالی نظام‎دار در جنبه‎های توجیه‎پذیری مختلف (تجربه، عقیده، استدلال فردی و صلاحیت) اتفاق می‎افتد. این فرضیه با یک نمونه 64 نفری از دانش‎آموزان پایه سوم تا پایه ششم ابتدایی از مدارس تهران آزمون شد. روش پژوهش توصیفی و علی‌ـ‌مقایسه‌ای بود و شرکت‌کنندگان به سوالات داستان‌های منسفیلد و کلینچی (۲۰۰۲) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که بین پایه‎های تحصیلی مختلف از نظر عینی‎نگری و ذهنی‎نگری تفاوت معنادار وجود دارد، به‌طوری که دانش‎آموزان پایه‎‎های سوم و چهارم بیشتر در سطح عینی‎نگری و پایه‎های پنجم و ششم بیشتر در سطح ذهنی‎نگری بوده‎اند. همچنین، عامل تجربه 27 درصد از واریانس عینی‎نگری و عوامل تجربه و عقیده 30 درصد از واریانس ذهنی‎نگری را تبیین کردند. بر اساس نتایج پژوهش، به نظر می‎رسد که معرفت‌شناسی شخصی عاملی تحولی است.

کلیدواژه‌ها

معرفت‎شناسی شخصی؛ جنبه‎های توجیه‎پذیری؛ تحول

مراجع

برزگر بفرویی، ک. (1393). روند تحول باورهای معرفت‎شناختی دانش آموزان مقطع دبیرستان و رابطه آن با عملکرد تحصیلی. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6(1)، 150 -135.

پورشهریار، ح.، احمدی، س. و تنها، ز. (1392). مباحثه طلبی: نقش برون‎گردی، باورهای معرفت‎‎شناسی و نیاز به شناخت. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 9(36)، 410 -401.

شعبانی ورکی، ب. و حسین‌قلی‌زاده، ر. (1386). تحول باورهای معرفت‎شناختی دانشجویان. دانشور رفتار، 14(24)، 38 -23.

کدیور، پ.، تنها، ز. و رحمانی، س. (1394). رابطه باورهای معرفت‎شناختی، رویکردهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی. مجله علوم تربیتی، 6(22)، 38 -22.

کدیور، پ.، تنها، ز. و فرزاد، و. (1390). رابطه باورهای معرفت‎شناختی، رویکردهای یادگیری و تفکر تأملی با پیشرفت تحصیلی. فصلنامه روان‎شناسی، 16(3)، 265 -251.

 

Astington, J.W., Pelletier, J., & Homer, B. (2002). Theory of Min and Epistemological Development: The Relation between children's second order false-belief understanding and their ability to reason about evidence. New Ideas in Psychology, 20(2-3), 131-144.

Barger, M.M., Wormington, S. V., Huettel, L. G., & Linnenbrink-Garcia. (2016). Developmental changes in college engineering student’s personal epistemology profiles. Learning and Individual Differences, 48, 1-8.

Baxter Magolda, M. B. (1987). The affective dimension of learning: Faculty-student relationships that enhance intellectual development. College Student Journal, 21, 46-58.

Baxter Magolda, M. B. (1992). Knowing and Reasoning in College: Gender-Related Patterns in Students’ Intellectual Development. San Francisco: Jossey Bass.

Baxter Magolda, M. B. (2004). A constructivist conceptualization of epistemological reflection. Educational Psychologist, 39, 31-42.

Belenky, M. R, Clinchy, B. M., Goldberger, N. R., & Tarule, J. M. (1986). Women's ways of knowing: The development of self-voice and mind. New York: Basic Books.

Bendixen, L. D. & Rule, D.C. (2004). An integrative approach to personal epistemology: A guiding model. Educational Psychologist, 39(1), 69-80.

Burr, J. E. & Hofer, B. E. (2002). Personal epistemology and theory of mind: deciphering young children’s beliefs about knowledge and knowing. New Ideas in Psychology, 20, 199-224.

Cano, F. (2005). Epistemological beliefs and approach to learning: There change through secondary school and their influence on academic performance. British Journal of Educational Psychology, 75, 203-221.

Chandler, M. J., Hallet, D., & Sokol, B. W. (2002). Competing claims about competing knowledge claims. In B. K. Hofer & P. R. Pintrich (Eds.), Personal Epistemology: The psychology of beliefs about knowledge and knowing. Erlbaum, Mahwah, NJ.

Conley, A. M., Pintrich, P. R., Vekiri, I., & Harrison, D. (2004). Changes in epistemological beliefs in elementary science students. Contemporary Educational Psychology, 29, 186-204.

Dewey, J. (1930). How we think. New York: Chicago Press.

Fagnant, A., & Crahay, M. (2011). Theories of mind and personal epistemology: their interrelation and connection with the concept of metacognition. European Journal of Psychological Education, 26, 257-271.

Flavell, J. H., Flavell, E. R., Green, F. L., & Moses, L. J. (1990). Young children's understanding of fact beliefs versus value beliefs. Child Development, 61, 915-928.

Grusec J. E., & Danyliuk T. (2014). Parents’ attitudes and beliefs: their impact on children’s development. In J. E. Grusec & T. Danyliuk (Eds.), Encyclopedia on early childhood development (pp. 1-4). Canada: University of Toronto.

Hofer, B. K., & Pintrich, P. R. (1997). The development of epistemological theories: beliefs about knowledge and knowing and their relation to learning. Review of Educational Research, 67(1), 88-140.

Hofer, B. K. (2000). Dimensionality and Disciplinary Differences in Personal Epistemology. Contemporary Educational Psychology, 25(4), 378-405. 

Kalman, C., Sobhanzadeh., & Thompson, R. (2015). Combination of interventions can change student’s epistemological beliefs. Physics Education Research, 11, 1-17.

King, P. M., & Kitchener, K. S. (1994). Developing reflective judgment: Understanding and promoting intellectual growth and critical thinking in adolescents and adults. San Francisco: Jossey-Bass.

Kohlberg, L., & Mayer, R. (1972). Development as the aim of education. Harvard Educational Review, 42(4), 449-496.

Kuhn, D. (1991). The Skills of Argument. Cambridge: Cambridge University Press.

Kuhn, D., Cheney, R., & Weinstock, M. (2000). The development of epistemological understanding. Cognitive Development, 15, 309-328.

Kuhn, D., & Weinstock, M. (2002). What is epistemological thinking and why does it matter? In B. K. Hofer & P. R. Pintrich (Eds.), Personal epistemology: The psychology of beliefs about knowledge and knowing. Erlbaum, Mahwah, NJ.

Lalonde, C. E., & Chandler, M. J. (1995). False belief understanding goes to school: On the social-emotional consequences of coming early or late to a first theory of mind. Cognition & Emotion, 9(2-3), 167-185. 

McGinnis, D. (2016). Epistemological orientations and evidence evaluation in undergraduates. Thinking Skills and Creativity, 19, 279-289.

Mason, L., & Scirica, F. (2006). Prediction of students’ argumentation skills about controversial topics by epistemological understanding. Learning and Instruction, 16, 492-509.

Mansfield, A., & Clinchy, B. (1985). Early growth of multiplism in the child. Paper presented at the fifteenth annual symposium of the Jean Piaget society. Philadelphia: PA Press.

Mansfield, A., & Clinchy, B. (2002). Toward the interaction of objectivity and subjectivity: epistemological development from 10 to 16. New Ideas in Psychology, 20, 225-262.

Mason, L., Boldrin, A., & Vanzetta, A. (2006): Epistemological beliefs and achievement goals in conceptual change learning, 5 th meeting of the EARLI SIG “Conceptual change”, Stockholm, Sweden.

Miscione, J. L., Marvin, R. S., O’Brien, R. G., & Greenberg, M. T. (1978). A developmental study of preschool children’s understanding of the words ‘‘know’’ and ‘‘guess’’. Child Development, 49, 1107-1113.

Montgomery, D. E. (1992). Young children’s theory of knowing: The development of a folk epistemology. Developmental Review, 12, 410-430.

Moshman, D. (1994). Reasoning, metareasoning, and the promotion of rationality. In A. Demetriou & A. Efklides (Eds.), Intelligence, mind and reasoning. Structure and development (pp. 135-150). London: Elsevier.

Paulsen, M. B., & Wells, Ch. T. (1998). Domain differences in the epistemological beliefs of college students. Research in Higher Education, 39, 365-384. 

Perry, W. G. (1970). Forms of intellectual and ethical development in the college years: Scheme. New York: Holt, Rinehart and Winston.

Piaget, J. (1950). Introduction "a l’!epist!emologie g!en!etique, 3 Vols. Paris: Presses Univ. de France.

Phan, H. P. (2008). Exploring epistemological beliefs and learning approaches in context: A sociocultural perspective. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 6(3), 793-822.

Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82(3), 498-504.

Schommer, M., & Walker, K. (1995). Are epistemological beliefs similar across domains? Journal of Educational Psychology, 87, 424-432.

Schommer-Aikins, M. (2004). Explaining the Epistemological beliefs system: Introducing the embedded systemic model and coordinated research approach. Educational Psychologist, 39(1), 19-29.

Tabak, I., & Weinstock, M. (2008). A sociocultural exploration of epistemological beliefs. In M. S. Khine (Ed.), knowing, knowledge and beliefs. Australia: Springer Press.

Wellman, H., & Liu, D. (2004). Scaling of theory of mind tasks. Child Development, 75, 523-541.

Wildenger, L. K., Hofer, B. K., & Burr, J. E. (2010). Epistemological development in very young knowers. In L. D. Bendixen & F. Feucht (Eds.), Personal epistemology in the classroom. Erlbaum, Mahwah, NJ.

Weinstock, M., Neuman, Y., & Glassner, A. (2006). Identification of informal reasoning fallacies as a function of epistemological level, grade level, and cognitive ability. Journal of Educational Psychology, 98(2), 327-341.